Από την έντυπη έκδοση
της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
[email protected]
Ήταν εκεί, αλλά δεν ονοματίζονταν. Ήταν ο ελέφαντας στο δωμάτιο. Οι γερμανικές επανορθώσεις.
Ακούσαμε από τα πρωθυπουργικά χείλη για νέα αρχή στις διμερείς σχέσεις, αλλά «αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να ξεχάσουμε ή να κρύψουμε κάτω από το χαλί όποιες διαφορές έρχονται από το μακρινό παρελθόν. Πρέπει να ορίσουμε από κοινού και με αλληλοσεβασμό το πεδίο επίλυσής τους με βάση το διεθνές δίκαιο που όλοι σεβόμαστε». Στη Χάγη, εταίροι μου, στη Χάγη;
Οι Γερμανοί, πάντως, δεν έχουν ιδιαίτερα άγχη, ομολογούν «ηθική και πολιτική ενοχή», ζητούν συγγνώμη για τις φρικαλεότητες των Ναζί, αλλά επιμένουν ότι το ζήτημα θεωρείται λήξαν, καθώς από νομικής και πολιτικής άποψης έχει διευθετηθεί. Μάλλον σε ερμηνείες, νομικά τεχνάσματα, διπλωματικά παιχνίδια και πολιτικούς υπολογισμούς έχει χαθεί.
Οι Βερολινέζοι κατά καιρούς καταλογίζουν σε όσους εγείρουν αξιώσεις τακτικισμούς για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης. Στα μνημονιακά χρόνια, δε, η μόνιμη επωδός ήταν «ότι τώρα που χρεοκόπησαν οι Έλληνες θυμήθηκαν το παρελθόν». Η αλήθεια είναι ότι δεν το ξέχασαν, αν και έως τη δεκαετία του ‘80 αποτελούσε ταμπού. Οι ανάγκες της πολιτικής -τα κοινά ιδεολογικά χαρακώματα με τη Δ. Γερμανία- καθόριζαν την αντιμετώπιση του παρελθόντος.
Μέσα από αυτήν τη διμερή οδό, βέβαια, η Αθήνα αποκόμισε μόνον αποτυχίες, εκτός από μια αποζημίωση 115 εκατομμυρίων μάρκων το 1960, η οποία όμως κατέστη δυνατή μέσω κοινής δράσης με άλλα δυτικοευρωπαϊκά κράτη που ήταν αντίπαλοι της Γερμανίας στον Β’ Παγκόσμιο. 115 εκατ. όταν το αναγκαστικό δάνειο ήταν 476 εκατομμύρια μάρκα του τότε Ράιχ, που δόθηκαν για τον πόλεμο του Ρόμελ στην Αφρική.
Κλασική διαγραφή, αν και πέρυσι αμφισβητήθηκε ακόμη κι αυτό το δάνειο από επιτροπή ιστορικών του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών. «Δεν ήταν δάνειο, στόχος του Ράιχ ήταν να μην αφήσουν την ελληνική οικονομία να καταρρεύσει». Προφανώς, για να παράσχει τα μέσα που απαιτούνταν για να καλυφθεί το κόστος της Κατοχής.
Κλασικό βαθύ κούρεμα χρέους σε κλασική ασυμμετρία δυνάμεων, με παραπομπή μάλιστα σε δύο Διεθνείς Συνθήκες. Σαν να ακούω πάλι το μάντρα «Pacta sunt servanda». Πολύ βολικό, όταν δεν γίνεται λόγος για σερβάντα. A propos το ρητό έχει και συνέχεια, «εφόσον οι συνθήκες παραμένουν σταθερές».
