Σύμφωνα με στοιχεία μεγάλης έρευνας που έγινε για την Υγεία και τη Διατροφή στις ΗΠΑ από το 2007-2010, έδειξε αυξημένο επιπολασμό της νεφρολιθίασης στις Ηνωμένες Πολιτείες με ποσοστό 10,6% στους άνδρες και 7,1% στις γυναίκες.
Όπως λένε οι επιστήμονες η αύξηση των περιστατικών νεφρολιθίασης που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια πιθανότατα να οφείλεται στην αύξηση της παχυσαρκίας και του διαβήτη, στη μετανάστευση από αγροτικές σε αστικές περιοχές και στην υπερθέρμανση του πλανήτη, αφού η υψηλότερη θερμοκρασία οδηγεί σε αφυδάτωση και υψηλή συγκέντρωση ασβεστίου και άλλων ουσιών που σχετίζονται με τον σχηματισμό λίθων.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες ο υψηλός επιπολασμός και το ετήσιο ιατρικό κόστος της νεφρολιθίασης υπερβαίνει τα 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια, χωρίς να υπολογίζεται η οικονομική επίπτωση από τις χαμένες ημέρες εργασίας.
Αυτό, σύμφωνα με τους ερευνητές δείχνει τη σημασία της πρόληψης και της αποτροπής του ξανασχηματισμού λίθων. Για την επίτευξη του στόχου αυτού συστήνονται μεταξύ άλλων και ορισμένα διατροφικά μέτρα, τα οποία μερικά ισχύουν για όλους τους ασθενείς και άλλα αποσκοπούν στην αποφυγή δημιουργίας συγκεκριμένων τύπων λίθων.
Όπως μας εξηγεί ο χειρουργός ουρολόγος-ανδρολόγος Δρ. Μάρκος Καραβιτάκης όλες οι πέτρες που σχηματίζονται στα νεφρά δεν έχουν την ίδια σύσταση. Για παράδειγμα στους ενήλικες περίπου το 80% περιέχουν ασβέστιο, με τις πέτρες οξαλικού ασβεστίου να είναι πιο συχνές από τις πέτρες φωσφορικού ασβεστίου. Οι πέτρες ουρικού οξέος και στρουβίτη αντιπροσωπεύουν το 5% έως 15%, ενώ οι λίθοι κυστίνης, αναστολέα πρωτεάσης, τριαμτερένης, 2,8-DHA και ξανθίνης αντιπροσωπεύουν καθένα λιγότερο από το 1% των περιπτώσεων. Τα όξινα ούρα (χαμηλό pH) προδιαθέτουν στο σχηματισμό λίθων ουρικού οξέος και κυστίνης, ενώ τα αλκαλικά ούρα (υψηλό pH) ευνοούν τις πέτρες φωσφορικού ασβεστίου.
Οι κατευθυντήριες οδηγίες της Αμερικανικής Ουρολογικής Εταιρείας συνιστούν ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου από 1.000 έως 1.200 mg.
Η αρχική σύσταση για την πρόληψη σχηματισμού αλλά και υποτροπής της πέτρας είναι η υψηλή λήψη υγρών, αρκετή για να παράγει τουλάχιστον 2,5 λίτρα ούρων την ημέρα.
Όμως, όπως λέει ο Δρ. Καραβιτάκης υπάρχουν ορισμένα ποτά που αυξάνουν τον κίνδυνο γιατί περιέχουν ζάχαρη όπως τα αναψυκτικά (εκτός από τα τύπου κόλα και τα punch) τα οποία συνδέονται με 33% υψηλότερο κίνδυνο νεφρολιθίασης, ενώ τα τύπου κόλα συνδέονται με 23% υψηλότερο κίνδυνο. Και συμπληρώνει, ότι υπάρχουν μελέτες που διαπίστωσαν ότι η κατανάλωση καφέ, μπίρας, κρασιού και χυμού πορτοκαλιού σχετίζεται με χαμηλότερη πιθανότητα σχηματισμού λίθων.
Ειδικότερα, κύριοι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τις πέτρες οξαλικού ασβεστίου είναι η υπερασβεστιουρία και η υπεροξαλουρία. Η πρόληψη των λίθων ασβεστίου συνεπώς εξαρτάται από τη μείωση της συγκέντρωσης ασβεστίου και οξαλικού στα ούρα, την αύξηση των επιπέδων αναστολέων της κρυσταλλώσεως των ούρων και την αύξηση του όγκου ούρων. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να περιορίζεται η διαιτητικό ασβέστιο, αφού η πρόσληψή του μειώνει την απέκκριση οξαλικών, μειώνοντας την εντερική απορρόφησή τους. Επιπλέον, ο περιορισμός του διαιτητικού ασβεστίου σε λιγότερο από 800 mg / ημέρα (η τρέχουσα συνιστώμενη ημερήσια δόση για ενήλικες) μπορεί να οδηγήσει σε αρνητική ισορροπία ασβεστίου και οστικής απώλειας.
Η πρόσληψη νατρίου επηρεάζει την υπερασβεστιουρία
Οι ειδικοί συστήνουν δίαιτα χαμηλού νατρίου (1,800-2,300 mg / ημέρα). Αυτό ενισχύει την εγγύς και παθητική απορρόφηση ασβεστίου και οδηγεί σε μείωση της απέκκρισής του.
Άλλο ένα σημείο που χρήζει προσοχής είναι η πρόσληψη πρωτεΐνης
Η ζωική πρωτεΐνη έχει υψηλότερη περιεκτικότητα σε θείο και παράγει υψηλότερο όξινο φορτίο σε σύγκριση με τις φυτικές πρωτεΐνες και έχει συσχετιστεί με αυξημένη συχνότητα εμφάνισης σχηματισμού πέτρας, τουλάχιστον στους άνδρες.
Πρόσφατη μελέτη σύμφωνα με το γιατρό, έχει διαπιστώσει ότι ο συνδυασμός περιορισμένης πρόσληψης ζωικής πρωτεΐνης (52 g/ημέρα), περιορισμένης πρόσληψης αλατιού (50 mmol ή 2,900 mg/ημέρα) και φυσιολογικής πρόσληψης ασβεστίου (30 mmol/ημέρα ή 1.200 mg/ημέρα) συσχετίζεται με χαμηλότερη πιθανότητα επανεμφάνισης πέτρας σε άνδρες με υπερασβεστιουρία σε σύγκριση με την παραδοσιακή χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου (10 mmol ή 400 mg/ημέρα).
Συνεπώς, οι ασθενείς πρέπει να αποφεύγουν την υπερβολική πρόσληψης ζωικών πρωτεϊνών και να αυξάνουν την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών τα οποία αυξάνουν την απέκκριση του κιτρικού ουρικού, που αποτρέπει τον σχηματισμό πέτρας.
