Δεδομένα από το διαστημόπλοιο Cassini της ΝASA αποκάλυψαν κάτι που φαίνεται να είναι γιγαντιαίες αμμοθύελλες/ θύελλες σκόνης σε περιοχές του ισημερινού του Τιτάνα, φεγγαριού του Κρόνου. Η ανακάλυψη αυτή, που περιγράφεται σε paper το οποίο δημοσιεύτηκε στις 24 Σεπτεμβρίου στο Nature Geoscience, καθιστά τον Τιτάνα το τρίτο σώμα του ηλιακού μας συστήματος- μαζί με τη Γη και τον Άρη- όπου παρατηρούνται τέτοιες θύελλες.
Η παρατήρηση αυτή βοηθά τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα το περιβάλλον του μεγαλύτερου φεγγαριού του Κρόνου. «Ο Τιτάνας είναι ένα πολύ ενεργό φεγγάρι» λέει ο Σεμπαστιέν Ροντρίγκεζ, αστρονόμος στο Université Paris Diderot και lead author του paper. «Το ξέρουμε ήδη αυτό όσον αφορά στη γεωλογία του και τον εξωτικό κύκλο υδρογονανθράκων του. Τώρα μπορούμε να προσθέσουμε άλλη μια αναλογία με τη Γη και τον Άρη: Τον ενεργό κύκλο σκόνης, όπου οργανική σκόνη ανασηκώνεται από μεγάλες θίνες σκόνης γύρω από τον ισημερινό του Τιτάνα».
Ο Τιτάνας προκαλεί έντονο επιστημονικό ενδιαφέρον, καθώς από πολλές απόψεις είναι παρόμοιος με τη Γη- βασικά είναι το μόνο φεγγάρι του ηλιακού συστήματος με σημαντική ατμόσφαιρα και το μόνο ουράνιο σώμα όπου είναι γνωστό ότι υπάρχουν στην επιφάνεια σταθεροί όγκοι υγρού. Ωστόσο, στη Γη τέτοιου είδους ποτάμια, λίμνες και θάλασσες είναι με νερό, ενώ στον Τιτάνα πρόκειται για μεθάνιο και αιθάνιο. Στο πλαίσιο αυτού του ιδιαίτερου κύκλου, τα μόρια υδρογονανθράκων εξατμίζονται, συμπυκνώνονται σε σύννεφα και πέφτουν ξανά στο έδαφος ως βροχή. Επίσης, ο καιρός στον Τιτάνα μεταβάλλεται από εποχή σε εποχή, όπως και στη Γη.
NASA/JPL-CALTECH/UNIVERSITY OF ARIZONA/UNIVERSITY
Ο Ροντρίγκεζ και η ομάδα του είχαν εντοπίσει τρεις ασυνήθιστες περιπτώσεις φωτισμού στον ισημερινό, σε υπέρυθρες εικόνες από το Cassini το 2009, και στην αρχή είχαν θεωρήσει ότι ίσως να επρόκειτο για σύννεφα μεθανίου. Ωστόσο, περαιτέρω διερεύνηση έδειξε ότι δεν ίσχυε αυτό.
Η οργανική σκόνη σχηματίζεται όταν οργανικά σωματίδια, τα οποία σχηματίζονται από την αλληλεπίδραση του ηλιακού φωτός με το μεθάνιο, γίνονται αρκετά μεγάλα για να πέφτουν στην επιφάνεια. Σύμφωνα με τον Ροντρίγκεζ, αν και πρόκειται για την πρώτη παρατήρηση μιας αμμοθύελλας στον Τιτάνα, το εύρημα δεν προκαλεί ακριβώς έκπληξη.
«Πιστεύουμε ότι το σκάφος Huygens, το οποίο προσεδαφίστηκε στην επιφάνεια του Τιτάνα το 2005, είχε ανασηκώσει μικρή ποσότητα οργανικής σκόνης κατά την άφιξή του...αλλά αυτό που εντοπίσαμε εδώ με το Cassini είναι σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα. Οι ταχύτητες των ανέμων που απαιτούνται για να σηκωθεί τέτοια ποσότητα σκόνης όπως αυτή που βλέπουμε σε αυτές τις θύελλες θα έπρεπε να ήταν πολύ υψηλές- σχεδόν πέντε φορές πιο ισχυρές από τις μέσες ταχύτητες ανέμου που υπολογίστηκαν με βάση τις μετρήσεις του Huygens κοντά στην επιφάνεια και με κλιματικά μοντέλα», λέει ο Ροντρίγκεζ.
Η ύπαρξη τέτοιων ισχυρών ανέμων, που δημιουργούν μεγάλες θύελλες σκόνης υποδεικνύει ότι η άμμος από κάτω μπορεί να τεθεί σε κίνηση επίσης- και ότι οι γιγαντιαίοι αμμόλοφοι που καλύπτουν τις περιοχές του ισημερινού του Τιτάνα είναι ακόμη ενεργοί και μεταβάλλονται συνέχεια. Οι άνεμοι ενδεχομένως να μεταφέρουν τη σκόνη από τους αμμόλοφους σε μεγάλες αποστάσεις, συμβάλλοντας στον κύκλο της οργανικής σκόνης στον Τιτάνα, και με επιπτώσεις παρόμοιες με αυτές που παρατηρούνται στη Γη και στον Άρη.
