Φέρνοντας στο σκηνικό φως το παγκόσμιο και διαχρονικό ζήτημα της γυναίκας και της θέσης της σε μια κοινωνία «χτισμένη» από άνδρες, το έργο του Χένρικ Ίψεν, «Έντα Γκάμπλερ», επιστρέφει -σε σκηνοθεσία της Άντζελας Μπρούσκου- από τις 11 Οκτωβρίου, με ανανεωμένη διανομή, στον χώρο όπου η παρουσίασή της τον περασμένο Φεβρουάριο συνέβαλε στην ανανέωση της πολιτιστικής ζωής της πόλης, στον χώρο του ιστορικού Μπαγκείου (πλ. Ομόνοιας 18), του ξενοδοχείου που έχτισε ο Γερμανός αρχιτέκτονας Έρνστ Τσίλερ, μεταξύ των ετών 1890 και 1894.
Γραμμένη το 1890, από τον Νορβηγό θεατρικό συγγραφέα, σκηνοθέτη και ηθοποιό Χένρικ Ίψεν, έναν από τους πρωτοπόρους της σύγχρονης ευρωπαϊκής δραματουργίας και κορυφαίου του κριτικού κοινωνικού ρεαλισμού, η «Έντα Γκάμπλερ» συμπύκνωσε και απεικόνισε με αριστουργηματικό τρόπο την πλήρη παρακμή -οικονομική, κοινωνική, ηθική, και ψυχολογική- της αριστοκρατικής τάξης, η οποία χρησιμοποίησε ακόμη και τον γάμο ως μέσο για την έκφραση των ταξικών διαφορών.
«Οι άνδρες και οι γυναίκες δεν ανήκουν στον ίδιο αιώνα» (Χένρικ Ίψεν).
Καταστρέφει αυτό που δεν μπορεί να δεχτεί Ηρωίδα του έργου είναι η Έντα Γκάμπλερ, κόρη του αποθανόντος στρατηγού Γκάμπλερ, η οποία, θύμα των υψηλών της απαιτήσεων, βρίσκει στο πρόσωπο του Γιέργκεν Τέσμαν τον σύζυγο που έχει τις προοπτικές να της ξαναδώσει τη «χαμένη» κοινωνική και οικονομική αίγλη. Όταν, από σύμπτωση, ξανασυναντά τον Άιλερτ Λέβμποργκ, που, κάποτε, ερωτεύθηκε ανομολόγητα, και μαθαίνει ότι, με τη βοήθεια μια άλλης γυναίκας, κατώτερης ταξικής προέλευσης, θα εκδώσει ένα σημαντικό καινοτόμο βιβλίο και ότι, με αυτό, είναι ακαδημαϊκός συνυποψήφιος του συζύγου της, συγκλονίζεται και καταστρέφει αυτό που δεν μπορεί να δεχτεί. Υπονομεύει τον σύζυγό της με ψυχρότητα, διαψεύδει την εγκυμοσύνη της, καταστρέφει το έργο ζωής της Τέα Έλβστεντ, καίει τα χειρόγραφα του Άιλερτ και, τέλος, επιλέγει την αυτοκτονία ως την τελευταία διεστραμμένη απόπειρά της, για να ικανοποιήσει τη δίψα για ζωή.
Συνιδρύτρια του Θεάτρου Δωματίου, το οποίο αποτελείται από πυρήνα ηθοποιών και άλλων συνεργατών που δουλεύουν συστηματικά, υπό μορφή εργαστηρίων, με στόχο τη διεύρυνση των υποκριτικών μεθόδων και πρακτικών, για την κατάκτηση ενός κοινού κώδικα απέναντι στις απαιτήσεις της σύγχρονης θεατρικής αναζήτησης, η Άντζελα Μπρούσκου μάς μίλησε για την παράσταση.
Τι πραγματεύεται το έργο; «Τον ρόλο της γυναίκας κοινωνικά και πολιτικά, όπως τον θεσμό του γάμου, τη γυναικεία σεξουαλικότητα, τις σχέσεις εξουσίας σε μια πατριαρχική κοινωνία, όπου η επιθυμία και η ατομικότητα της γυναίκας βρίσκονται σε καταστολή».
Σκιαγραφείστε μας τους χαρακτήρες του.
«Οι χαρακτήρες εκπροσωπούν τυπικά πρόσωπα από όλες τις τάξεις, τα οποία θέλουν να ανέλθουν, να εξουσιάσουν ή ακόμα και - αν πρέπει - να υποταχτούν σε έναν τρόπο ζωής, μην έχοντας άλλη επιλογή».
Πώς εξελίσσεται η ιστορία τους;
«Ο τρόπος που μπορεί να θέλουν να τακτοποιήσουν τις ζωές τους έρχεται σε αντίθεση με τις πραγματικές τους επιθυμίες. Γι’ αυτό, η ιστορία τους εξελίσσεται σε ένα θρίλερ, που αποκαλύπτει τα καρκινώματα μιας κοινωνίας που έχει κυρίαρχη ιδεολογία την κανονικότητα και την ασφάλεια».
Πού εστιάζει η σκηνοθετική σας ματιά; «Το πρόβλημα της Έντα Γκάμπλερ φέρνει στο φως το παγκόσμιο πρόβλημα της γυναίκας σε μια κοινωνία που χτίστηκε από τους άνδρες. Η Έντα, όπως και άλλες ηρωίδες του Ίψεν, πρέπει να πάρει μια απόφαση σχετικά με τη ζωή της. Οι γυναίκες, ωστόσο, ακόμα και στις πιο προοδευτικές κοινωνίες, αποκλείονται από τη συμμετοχή στον κόσμο εκτός των νοικοκυριών και δεν έχουν τα εφόδια για ανεξαρτησία έξω από τις οικογένειές τους. Μιλάω για μια μεγάλη πλειοψηφία, όχι γενικά. Εκεί εστιάζει και η σκηνοθεσία. Προσπαθεί να φέρει στο φως τα κίνητρα μιας γυναικείας αυτοκτονίας, που γράφτηκε τον 19ο αιώνα, αλλά ξεκίνησε πολλούς αιώνες πριν».
Ταυτότητα παράστασης Σκηνοθεσία - εικαστική άποψη: Άντζελα Μπρούσκου, μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας, μουσική: Nalyssa Green, φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος, εκτέλεση παραγωγής: Ευάγγελος Κώνστας - Constantly Productions. Παίζουν: Παρθενόπη Μπουζούρη, Ανδρέας Κωνσταντίνου, Κωνσταντίνα Αγγελοπούλου, Θάνος Παπακωνσταντίνου, Νικόλας Παπαγιάννης, Ειρήνη Αϊβαλιώτου και η Άντζελα Μπρούσκου. Παραστάσεις: Πέμπτη – Σάββατο στις 21:00, Κυριακή στις 19:30 (μέχρι τις 11 Νοεμβρίου).
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
