Από την έντυπη έκδοση
Στον Γιώργο Σακκά
[email protected]
Την πρώτη εφ' όλης της ύλης συνέντευξη στη μετά ΣΦΕΕ εποχή παραχώρησε στη «Ν» o γενικός διευθυντής της εταιρείας AbbVie, Πασχάλης Αποστολίδης, περιγράφοντας την κατάσταση στον χώρο του φαρμάκου σήμερα και σημειώνοντας ότι το επόμενο διάστημα η εταιρεία θα παρουσιάσει στο ευρύ κοινό ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανάπτυξης της κλινικής έρευνας στη χώρα μας.
Κύριε Αποστολίδη, βρισκόμαστε μόλις έναν μήνα μετά την έξοδο της Ελλάδας από μια 8ετία μνημονίων. Ως ένα έμπειρο στέλεχος της αγοράς φαρμάκου πιστεύετε πως η επόμενη μέρα επιτρέπει αισιοδοξία για καλύτερες συνθήκες στον κλάδο;
«Περιθώρια να γινόμαστε καλύτεροι πάντα υπάρχουν. Αν κοιτάξει κάποιος πίσω στο 2010, θα διαπιστώσει ότι περάσαμε διά πυρός και σιδήρου. Θετικού χαρακτήρα διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις -όπως η ηλεκτρονική συνταγογράφηση- αποδυναμώθηκαν από άγριες και άστοχες περικοπές στη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη, με αποτέλεσμα η πραγματικότητα για τον πολίτη και την αγορά να χειροτερεύει μέρα με τη μέρα. Σήμερα, υπάρχουν τα πρώτα σημάδια μετάβασης σε ένα νέο περιβάλλον, όπου ασθενείς και εταιρείες θα συμβάλλουν ανάλογα με τις πραγματικές τους δυνατότητες. Η μείωση της συμμετοχής των ασθενών στα φάρμακα, η αύξηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης ανάλογα με την αύξηση του ΑΕΠ, ο εξορθολογισμός της συνταγογράφησης μέσω της εφαρμογής θεραπευτικών πρωτοκόλλων και η δημιουργία Οργανισμού Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας είναι μέτρα που αν λειτουργήσουν συμπληρωματικά μπορούν μεσοπρόθεσμα να δημιουργήσουν προϋποθέσεις βιωσιμότητας για το δημόσιο σύστημα υγείας. Ένα σύστημα που θα φροντίζει με καλύτερο τρόπο τους ασθενείς και θα παρέχει ποιοτικότερες υπηρεσίες στους φορολογούμενους πολίτες».
Αναλάβατε τα ηνία του ΣΦΕΕ στην πιο δύσκολη περίοδο τόσο για το φάρμακο όσο και τον χώρο της Υγείας γενικά. Με μια νέα κυβέρνηση που σχεδόν από την αρχή έδειξε ιδιαίτερη δυσκολία ως προς τη συνεργασία με τις φαρμακευτικές. Θα θέλατε να επιχειρήσετε έναν απολογισμό της τριετίας 2015-2018;
«Στην AbbVie πιστεύουμε ότι χρειάζεται να οικοδομήσουμε μια νέα σχέση μεταξύ πολιτείας και επιχειρηματικότητας. Μια σχέση βασισμένη στη συνεργασία και την ειλικρίνεια. Αυτό ήταν το βασικό μου μέλημα την περίοδο που είχα την τιμή να βρίσκομαι στη θέση του προέδρου του ΣΦΕΕ κι αυτό γιατί πιστεύω βαθύτατα ότι η Υγεία δεν είναι ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος. Δεν χρειάζεται να χάσουν οι εταιρείες για να κερδίσει το κράτος. Δεν χρειάζεται να χάσει το κράτος για να κερδίσουν οι ασθενείς. Τα αποτελέσματα των άνευ ουσίας ανταγωνισμών τα ζήσαμε έντονα τα προηγούμενα χρόνια, κύριε Σακκά, και δεν νομίζω ότι τιμούν κανέναν. Για να γυρίσουμε σελίδα πρέπει να αντιληφθούμε ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι στην Υγεία και το φάρμακο βρισκόμαστε στην ίδια πλευρά και πάνω σε αυτήν τη βάση να οικοδομήσουμε σχέσεις εμπιστοσύνης και συνεργασίας. Πρέπει να καταστεί σαφές προς όλες τις κατευθύνσεις ότι μοναδικός αντίπαλος είναι οι ασθένειες που μας στερούν τα αγαπημένα μας πρόσωπα, τους φίλους, τους συγγενείς, τους γονείς και τα παιδιά μας. Κανείς άλλος».
Βρίσκεστε στο τιμόνι μίας εταιρείας, θυγατρικής μίας εκ των πλέον καινοτόμων διεθνώς. Ποια είναι τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζετε σήμερα ως προς την εισαγωγή της καινοτομίας στην Ελλάδα και πώς μπορούν αυτά να αρθούν;
«Θα σας έλεγα ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει το φάρμακο στην Ελλάδα είναι η έλλειψη στρατηγικής και πλαισίου για την προώθηση της καινοτομίας. Η έρευνα και η καινοτομία είναι απαραίτητες αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε στο ορατό μέλλον τις πιο δύσκολες και ανίατες ασθένειες της εποχής μας. Όσο, λοιπόν, η πολιτεία δεν αντιμετωπίζει την προαγωγή της έρευνας ως βασική της υποχρέωση -όπως ορίζει το άρθρο 16 του Συντάγματος- και την αντιμετωπίζει ως πάρεργο, το κόστος για την κοινωνία και τους ασθενείς θα παραμένει τεράστιο. Σας προτρέπω να δείτε τις επιδόσεις της χώρας μας στις κλινικές μελέτες. Για όσους δεν γνωρίζουν το θέμα, είναι η διαδικασία στην οποία δοκιμάζεται κάθε νέο φάρμακο πριν εγκριθεί και κυκλοφορήσει. Το 2014 οι επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη στην Ευρώπη έφταναν τα 34 δισ. ευρώ. Από αυτά τα χρήματα στην Ελλάδα αντιστοιχούσαν μόλις 80 εκατ. ευρώ και τότε λέγαμε ότι μπορούμε να φτάσουμε τα 250 εκατ. ευρώ σε σύντομο χρονικό διάστημα. Δυστυχώς, η πραγματικότητα ήταν αμείλικτη. Το 2016 η χώρα έχασε τις μισές επενδύσεις σε κλινικές μελέτες, πέφτοντας στην προτελευταία θέση της Ευρώπης, με 42 εκατ. ευρώ. Η μαζική αυτή αποεπένδυση είναι αποτέλεσμα ενός απρόβλεπτου επιχειρηματικού περιβάλλοντος όπου οι υποχρεωτικές επιστροφές (clawback) τσακίζουν τους προϋπολογισμούς των επιχειρήσεων, της έλλειψης εθνικής στρατηγικής και κινήτρων για την προσέλκυση επενδύσεων σε κλινική έρευνα, καθώς και των αποτρεπτικών για την καινοτομία μέτρων, όπως η οριζόντια υποχρεωτική έκπτωση 25% που επιβάλλει το κράτος σε κάθε νέο και καινοτόμο φάρμακο για την είσοδό του στην ελληνική αγορά».
Για όσους ασχολούμαστε με τον κλάδο του φαρμάκου, γνωρίζουμε ότι η AbbVie έχει ένα ισχυρό οικονομικό αποτύπωμα στην Ελλάδα, ενώ έχει επίσης χρηματοδοτήσει μελέτες με στόχο τη βιωσιμότητα του συστήματος υγείας. Μπορείτε να μας περιγράψετε μερικές από τις σημαντικότερες δράσεις σας;
«Είναι γεγονός ότι κάθε χρόνο στην AbbVie στηρίζουμε μελέτες που στόχο έχουν τη βιωσιμότητα του συστήματος υγείας. Και το κάνουμε αυτό γιατί πιστεύουμε ότι έχουμε υποχρέωση να καθόμαστε στο τραπέζι του διαλόγου με την πολιτεία στη βάση συγκεκριμένων και τεκμηριωμένων προτάσεων. Φέτος προσπαθήσαμε να βρούμε τον τρόπο ώστε οι εταιρείες να συνεχίσουν να χρηματοδοτούν το δημόσιο σύστημα Υγείας χωρίς να γράφουν ζημιές στους προϋπολογισμούς τους. Είδαμε, λοιπόν, ότι μπορούμε να πετύχουμε τα ίδια και καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα από τις υποχρεωτικές επιστροφές (clawback), αν αυξήσουμε τις επενδύσεις σε κλινικές μελέτες, για τις οποίες σας μίλησα προηγουμένως. Στη βάση αυτή -και με δεδομένο ότι η AbbVie είναι 1η σε αριθμό κλινικών μελετών στην Ελλάδα σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία για το 2016- αναθέσαμε στην IQVIA τη διερεύνηση των προϋποθέσεων υπό τις οποίες η Ελλάδα θα γινόταν ελκυστικός επενδυτικός προορισμός για κλινική έρευνα. Τα πρώτα αποτελέσματα της μελέτης θα μου επιτρέψετε να σας πω ότι είναι πολύ ενθαρρυντικά και η υποδοχή της στις παρουσιάσεις που έγιναν στο πλαίσιο της 83ης ΔΕΘ ήταν αντίστοιχη των προσδοκιών. Η μελέτη αναμένεται να ολοκληρωθεί σύντομα και θα είμαστε σε θέση να πούμε περισσότερα».
Ως AbbVie έχετε «πρωταγωνιστήσει», αφανώς πολλές φορές, σε σημαντικές κινήσεις σχετικά με την ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας απέναντι σε συγκεκριμένες ευάλωτες ομάδες. Μπορείτε να μας αναφέρετε τις σημαντικότερες από αυτές;
«Η εταιρική υπευθυνότητα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της λειτουργίας της AbbVie. Πιστεύουμε βαθιά σε μια ισορροπημένη σχέση μεταξύ επιχειρηματικότητας και προσφοράς στην κοινωνία, γι' αυτό και οι δράσεις εθελοντισμού αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της εταιρικής μας ταυτότητας και κουλτούρας. Σε αυτό το πεδίο δραστηριοποιείται πολύ επιτυχημένα η AbbVie Running Team, η ομάδα δρομέων της εταιρείας μας, η οποία υποστηρίζει οικονομικά μη κυβερνητικούς οργανισμούς μέσα από κάθε αγώνα που συμμετέχει. Παράλληλα, κατά τη διάρκεια της "Εβδομάδας των Δυνατοτήτων" 60 εργαζόμενοί μας αφιέρωσαν περισσότερες από 350 ώρες σε 3 διαφορετικές δράσεις εθελοντισμού, με στόχο την ενίσχυση οργανισμών που δραστηριοποιούνται στην προστασία και υποστήριξη παιδιών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Επίσης, μέσω του AbbVie Foundation και τη συνεργασία του International Medical Corps συνολικά περίπου 36.000 πρόσφυγες έλαβαν ιατρική φροντίδα στα σημεία πρώτης υποδοχής, ενώ μία μόνιμη δομή εγκαταστάθηκε στο κέντρο φιλοξενίας του Σκαραμαγκά, προσφέροντας συνεχή φροντίδα στις οικογένειές τους. Τέλος, πολύ πρόσφατα το AbbVie Foundation ανακοίνωσε ότι διαθέτει 50.000 δολάρια για την ανακούφιση των συμπολιτών μας που επλήγησαν από τις πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές, μέσω δράσεων που υλοποιούνται από συνεργαζόμενες ΜΚΟ».
