Από την έντυπη έκδοση
Του Α. Δ. Παπαγιαννίδη
[email protected]
Με αλλαγή κλίματος ξεκίνησε η παρουσία των υπεύθυνων της μεταμνημονιακής επιτήρησης για την πρώτη αποστολή της στην Αθήνα. Πρώτα-πρώτα, τερματίστηκε η ανόητη πρακτική (η λέξη δεν είναι αναγκαστικά προσβλητική: προέρχεται από το στερητικό «α» συν το «νόημα», συνεπώς άνευ νοήματος) να γίνονται οι συναντήσεις με Ε.Ε./ESM/EKT/ΔΝΤ στο Χίλτον (που παραδοσιακά τα κανάλια ονόμαζαν «κεντρικό αθηναϊκό ξενοδοχείο») αντί στα υπουργεία. Όχι πως το κλίμα με τις αφίξεις και το ύφος συμπεριφοράς των τροϊκανών τα πρώτα μνημονιακά χρόνια δεν ήταν κατακριτέο, όμως η επικοινωνιακή λογική Βαρουφάκη -η οποία όμως συνεχίστηκε- να προσέρχονται ως κοπάδι οι υπουργοί στο Χίλτον, να συναντήσουν τους «θεσμούς»/ όχι την τρόικα-κουαρτέτο, ήταν χαρακτηριστικό μιας βαθύτερα συμπλεγματικής αδυναμίας.
Ύστερα, ενσωματώθηκε στη δημόσια προσέγγιση των πραγμάτων εκείνο που -συνειδητά/σχεδιασμένα, ή ως σταδιακή ωρίμανση;- προέκυψε ως αυτοσυγκράτηση του λόγου «παροχών» Τσίπρα στη ΔΕΘ. Ήταν τόση η κεκτημένη ταχύτητα της μιντιακής πρόσληψης των πραγμάτων ώστε -από οπαδούς και αντιπάλους της κυβέρνησης εξίσου...- η αυτοσυγκράτηση Τσίπρα, ιδίως στο συνταξιοδοτικό αλλά και γενικά σε ό,τι είχε δυνητικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα, μόνο βαθμιαία «πέρασε».
Βέβαια, και στην τοποθέτηση Τσίπρα και στους διαξιφισμούς που ακολούθησαν, αρκετά παρεξηγήθηκαν. Παράδειγμα: η άποψη ότι το μαξιλάρι/cash buffer απαλλάσσει την Ελλάδα από πιέσεις των αγορών, των αποδόσεων των ομολόγων κ.ο.κ. για τα επόμενα σχεδόν δύο χρόνια, χωλαίνει - όπως και η «ευκολία» με την οποία παραμέρισε τη χρησιμότητα της προληπτικής πιστωτικής γραμμής (που δεν επελέγη) και της πρόσβασης στο Q.E. (που χάθηκε). Και τούτο γιατί οι συνθήκες δανεισμού για τις εκτός waiver τράπεζες, αλλά και για όσες ελληνικές επιχειρήσεις είχαν κατορθώσει να αποκτήσουν πρόσβαση στις διεθνείς αγορές -χωρίς μετακίνηση έδρας...- ξανασκουραίνουν.
Από την άλλη, οι πληθωρικές αντιπολιτευτικές αιτιάσεις ότι η «παροχολογία» Τσίπρα στη ΔΕΘ θα επιχειρηθεί να χρηματοδοτηθεί από χρήση των σχεδόν 25 δισ. του μαξιλαριού δεν είχαν βρει τον σωστό στόχο: αυτά τα κονδύλια προορίζονται/είναι dedicated για εξυπηρέτηση των οφειλών προς τους πιστωτές. Γι’ αυτό γίνεται όλη η συζήτηση περί υπερπλεονασμάτων, ως βάση για αναβολή/άμβλυνση της περικοπής των συντάξεων και για άλλα μέτρα χαλάρωσης. (Εδώ μια παρένθεση: Ούτε ο Τσίπρας ούτε οι πολέμιοί του εξάντλησαν σωστά την επιχειρηματολογία για τις συντάξεις - δεν είναι μόνον η δημοσιονομική υπεραπόδοση που θα δικαιολογούσε επανεξέταση, ούτε η εσωτερική ισορροπία του ΕΦΚΑ, η οποία άλλωστε δεν είναι και τόσο βέβαιο ότι υπάρχει ταμειακά, και όχι μόνο ως χρέωση ασφαλιστικών εισφορών στους υπόχρεους! Σοβαρότερη θα ήταν η αναφορά στο ότι η μείωση της ζήτησης από 1/1/2019, με τη συμπίεση των συντάξεων, θα ξαναβυθίσει την οικονομία που πάει να πάρει μπρος. Οι θεσμοί είδαν και αντιπολίτευση αυτήν τη φορά, άλλωστε). Η αληθινή παγίδα θα ήταν αλλού, και την επισήμανε ο καλός ο Κλάους Ρέγκλινγκ: Αν υπάρξει χαλάρωση, «κινδυνεύουν» τα 600 εκατ. ευρώ ανά εξάμηνο από την επιστροφή ANFAs/SMPs, που, εκείνα, δεν είναι κλειδωμένα.
Μ’ αυτά λοιπόν δεδομένα θα ακούσουμε Κυριάκο Μητσοτάκη στη ΔΕΘ. Πρόσθετο όμως μέτωπο, σε αγριεμένα νερά, εκείνο του ασφαλιστικού των τριών πυλώνων - που ο δύστυχος Κώστας Καραγκούνης θυμήθηκε ότι πρωτοδοκιμάστηκε ως «προσωπικός κουμπαράς» στη Χιλή του Πινοσέτ και των Chicago Boys.
Πολιτικά αυτοκτονικό, ως αναφορά, υποχρεώνει τώρα τη Ν.Δ. -και πάντως τον Μητσοτάκη στη ΔΕΘ, κατ’ ανάγκην- να τοποθετηθεί πολύ πιο αναλυτικά στο ποιο είναι το εναλλακτικό αυτό πρότυπο οργάνωσης του ασφαλιστικού. Κάτι ουσιαστικότερο από μια άγαρμπη μεταφορά ενός προτύπου που υπό τις συνθήκες αυταρχισμού /Λατινικής Αμερικής, τι είχε επιχειρήσει (και πετύχει, με πελώριο κοινωνικό κόστος...) στη Χιλή; Να ξαναστήσει όρθιο ένα ασφαλιστικό σύστημα το οποίο είχε ουσιαστικά εξαχνωθεί.
Η συζήτηση περί «συστήματος τριών πυλώνων», όπως έχει γενικευθεί και προχωρήσει σε εφαρμογή ανά την Ευρώπη -φυσικά με τελείως διαφορετική λογική και πολιτική σοφία: για παράδειγμα στη Σουηδία είχε υπάρξει πολυετής πολιτική διαπραγμάτευση, όπου υπήρξε μέριμνα κάθε πολιτικός χώρος να «κερδίσει» ένα μέρος της συνολικής ισορροπίας που θεωρούσε καίριο!...- στόχο έχει να υπάρξει ένα κρατικά εγγυημένο μίνιμουμ. Να προστίθεται σ’ αυτό ένα στοιχείο επαγγελματικής ασφάλισης. Και, πάνω στα δύο, να δίνεται η δυνατότητα ιδιωτικής ασφάλισης (με φορολογικά ευνοϊκή μεταχείριση: εκεί είναι η ουσία), που συντελεί στο να μην προσπαθούν τα ανώτερα εισοδήματα να παραμείνουν «εκτός ασφαλιστικού» (αυτό είναι το καίριο, καθώς αγγίζει τη γιγάντωση της μαύρης οικονομίας/της φοροδιαφυγής).
