Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Οι 750 Ευρωβουλευτές καλούνται την Τετάρτη να αποφασίσουν εάν θα ενεργοποιηθεί το Άρθρο 7 της Συνθήκης της Ε.Ε. κατά της Ουγγαρίας, που κατηγορείται για περιορισμό των ελευθεριών και παραβίαση του Κράτους Δικαίου. Πρόκειται για μία απόφαση, που δεν αφορά μόνο την κόντρα της κυβέρνησης του Βίκτορ Ορμπάν με τις Βρυξέλλες, αλλά συνολικά την κατεύθυνση που λαμβάνει η κοινότητα. Είναι σαφές ότι το ρήγμα Ανατολής- Δύσης στους κόλπους της Ένωσης βαθαίνει. Αντέχει η κοινότητα τη σύγκρουση έως τέλους;
Η Βουδαπέστη κάνει λόγο για πολιτικά υποκινούμενη απόφαση, που έχει ως στόχο να σιγάσει τις φωνές που ζητούν σκληρή γραμμή στο προσφυγικό και κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους της Ε.Ε. Οι επικριτές της υπογραμμίζουν ότι δεν θα κάνουν καμία υποχώρηση στο θέμα του σεβασμού των δημοκρατικών θεσμών και των αξιών της Ένωσης.
Η Ουγγαρία έχει έλθει σε μετωπική σύγκρουση με τις Βρυξέλλες με τη στάση της στην αντιμετώπιση του προσφυγικού/ μεταναστευτικού, ενώ έχει διακηρύξει το στόχο της για μία «χριστιανική συμμαχία» στην Ευρώπη. Η Ουγγαρία, η Πολωνία και άλλες χώρες έχουν σηκώσει ψηλά τα ταυτοτικά ζητήματα και έχουν αναγκάσει αρκετούς να ακολουθήσουν αυτή την ατζέντα.
Η κίνηση ωστόσο για την ενεργοποίηση του Άρθρου 7 πηγαίνει πολύ πέραν του συγκεκριμένου ζητήματος και αφορά, όπως τόνισε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Φρανς Τίμερμανς, το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και τη μάχη κατά της διαφθοράς.
Οι παλαιότερες δηλώσεις του Ορμπάν περί «ανελεύθερης Δημοκρατίας» βαρύνουν επίσης στην ζυγαριά πολλών Ευρωβουλευτών. Για την έγκριση της σχετικής εισήγησης απαιτείται το «ναι» από τα 2/3. Ο Ορμπάν φαίνεται να χάνει ακόμη και δυνάμεις, στις οποίες θεωρούσε πως μπορεί να στηριχθεί, όπως οι Συντηρητικοί του Αυστριακού καγκελαρίου, Σεμπάστιαν Κουρτς- με τους οποίους τους ενώνουν οι θέσεις στο προσφυγικό.
Ωστόσο Πολωνία, Τσεχία και αρκετοί Ευρωβουλευτές άλλων χωρών του πρώην Ανατολικού μπλοκ, όπως και ακροδεξιών κομμάτων από διάφορα κράτη- μέλη αναμένεται να καταψηφίσουν την πρόταση. Κανείς λοιπόν δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ποιο θα είναι το τελικό αποτέλεσμα.
Τι είναι το άρθρο 7 και πόσο εύκολο είναι να ενεργοποιηθεί;
Η διαδικασία κατά της Ουγγαρίας δεν έχει προηγούμενο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εάν το άρθρο 7 ενεργοποιηθεί θα είναι η πρώτη φορά από την υιοθέτησή του το 1999. Τι ακριβώς είναι; Ένας μηχανισμός ο οποίος διασφαλίζει πως «όλες οι χώρες της Ε.Ε. σέβονται τις κοινές αξίες της». Εντάχθηκε στη Συνθήκη του Άμστερνταμ ως μέσο προστασίας από τη διολίσθηση των κρατών- μελών στον αυταρχισμό και ήταν σαφές από την πρώτη στιγμή ότι οι ανησυχίες αφορούσαν περισσότερο τις νεώτερες δημοκρατίες του μπλοκ. Ήταν δηλαδή αποτέλεσμα της διεύρυνσης της κοινότητας προς Ανατολάς.
Για να ενεργοποιηθεί απαιτείται αρχικά πρόταση της Κομισιόν, πλειοψηφία 2/3 στο Ευρωκοινοβούλιο και στη συνέχεια, εφόσον περάσει από τους Ευρωβουλευτές, πλειοψηφία των 4/5 των κρατών- μελών στο Συμβούλιο.
Το Συμβούλιο προχωρά σε επίσημη προειδοποίηση και συγκεκριμένες συστάσεις προς τη χώρα και στη συνέχεια τα κράτη- μέλη θα πρέπει να αποφασίσουν ομόφωνα για την επιβολή κυρώσεων και την αναστολή του δικαιώματος ψήφου της χώρας.
Αντέχουν το ΕΛΚ και η Ε.Ε. την απομόνωση του Ορμπάν;
Αρκετοί επισημαίνουν πως εάν η Ε.Ε. κάνει τώρα πίσω, θα "γεννηθούν" σύντομα και άλλοι Ορμπάν, θα στείλει το μήνυμα πως υποκύπτει στις πιέσεις ακραίων και ευρωσκεπτικιστικών δυνάμεων, αντί να προστατεύει τις κοινές αξίες της. Δεν είναι λίγοι, ωστόσο, εκείνοι που ακόμη και εάν επικρίνουν την ουγγρική κυβέρνηση για τις πρακτικές της, επισημαίνουν ότι το να οδηγηθούν τα πράγματα στα άκρα θα είχε «παρενέργειες».
Οι πιθανότητες, τονίζουν, είναι περιορισμένες ακόμη για έξοδο του Ούγγρου πρωθυπουργού από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Σε περίπτωση. «Αν ο Ορμπάν έφευγε πιθανώς να έπαιρνε άλλους μαζί του ή να δημιουργούσε συνθήκες για την ενοποίηση της ακροδεξιάς γύρω από έναν υποψήφιο της Επιτροπής» εξηγεί στο naftemporiki.gr ο δρ. Άγγελος Χρυσόγελος, ερευνητικός εταίρος του Εurope Programme στο Chatham House.
«Η ΕΕ δεν αντέχει έναν Ορμπάν εκτός ΕΛΚ, εκτός και εάν ο Βέμπερ και ο Κουρτς πιστεύουν ότι αν απαλλαγούν από τον Ορμπάν θα γίνουν αυτοί κυρίαρχοι του παιχνιδιού και θα ηγηθούν μιας στροφής του ΕΛΚ προς τα δεξιά» σχολιάζει ο κ. Χρυσόγελος.
Σε μία τέτοια περίπτωση, όμως, «οι ιδέες του Ορμπάν θα έχουν επικρατήσει, ακόμα και αν ο ίδιος είναι εκτός» τονίζει.
Ποιες είναι οι κατηγορίες κατά της Ουγγαρίας;
Η ψηφοφορία γίνεται στη βάση της έκθεσης Sargentini,στην οποία γίνεται λόγος για σοβαρή υπονόμευση των ευρωπαϊκών αξιών από την Ουγγαρία. Οι κατηγορίες εστιάζουν σε επτά μέτωπα:
1) Μεταχείριση μεταναστών
Η έκθεση επικαλείται ανησυχίες του ΟΗΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης για κακομεταχείριση προσφύγων και μεταναστών από τις ουγγρικές αρχές στα σύνορα. Υπενθυμίζει δεν την άρνηση της χώρας να ανοίξει τα σύνορά της.
2) Περιορισμοί στην ελευθερία του Τύπου
Σύμφωνα με την έκθεση το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο δεν διασφαλίζει πλήρως την ελευθερία του Τύπου, ενώ πρόσφατες νομοθετικές πρωτοβουλίες θέτουν εμπόδια στην πρόσβαση σε κυβερνητικές πληροφορίες.Κάνει δε λόγο για προσπάθεια φίμωσης δημοσιογράφων, που ασκούν κριτική.
3) Διαφθορά και σύγκρουση συμφερόντων
Επικαλείται έρευνα για την OLAF (2016-2017), η οποία διεπίστωσε μία σειρά σοβαρών παρατυπιών και συγκρούσεων συμφερόντων σε 35 συμβόλαια για φωτισμό των δρόμων, που εξασφάλισε η εταιρεία όταν ήταν υπό τον έλεγχο του γαμπρού του Ορμπάν.
4) Ανεπαρκής προστασία δεδομένων και ιδιωτικότητας
Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ έχει εκφράσει ανησυχία για τους νόμους περί παρακολούθησης πολιτών για λόγους εθνικής ασφαλείας.
5) Διακρίσεις κατά των γυναικών
Η έκθεση κάνει λόγο για στερεοτυπικές συμπεριφορές απέναντι στις γυναίκες, παραθέτει σχόλια γνωστών πολιτικών προσώπων της Ουγγαρίας κατά των γυναικών, ενώ υποστηρίζει ότι ο Ουγγρικός Ποινικός Κώδικας δεν προστατεύει πλήρως γυναίκες- θύματα ενδοοικογενειακής βίας.
6) Ανησυχίες για το εκλογικό σύστημα
Ανακοίνωσε του OSCE για τις εκλογές του 2018 ανέφερε ότι η πρόσβαση στην πληροφορία και οι ελευθερίες των μέσων ενημέρωσης είχαν περιοριστεί.
7) Συνταγματικές ανησυχίες
Η έκθεση εγείρει ανησυχίες για απουσία διαφάνειας στη διαδικασία τροποποίησης του Συντάγματος. Σημειώνει ότι το Σύνταγμα έχει τροποποιηθεί έξι φορές από το 2012.
