Επαναλαμβάνεται την Τρίτη στη Μαδρίτη η πρώτη δίκη για τα «κλεμμένα μωρά» επί καθεστώτος Φράνκο, δεκαετίες μετά τις πρώτες αποκαλύψεις για το δίκτυο των νεογνών που απομακρύνονταν από τις μητέρες τους - συχνά κομμουνίστριες ή αναρχικές - και δίνονταν σε ανάδοχες οικογένειες, φίλα προσκείμενες στο δικτατορικό καθεστώς του Φράνκο.

Αυτή η άνευ προηγουμένου δίκη ξεκίνησε στις 26 Ιουνίου, την επομένη όμως αναβλήθηκε καθώς ο κατηγορούμενος Εντουάρντο Βέλα διεκομίσθη στα επείγοντα περιστατικά.

«Ελπίζουμε ότι θα είναι η τελευταία ημέρα της ακρόασης πριν από την καταδίκη», δήλωσε στους δημοσιογράφους η Ινές Μαντριγκάλ, μια 49χρονη υπάλληλος των σιδηροδρόμων η οποία κατήγγειλε τον Βέλα ότι τη χώρισε από τη βιολογική της μητέρα και πλαστογράφησε το πιστοποιητικό γέννησής της τον Ιούνιο του 1969.

Ο 85χρονος πρώην μαιευτήρας που διηύθυνε για 20 χρόνια, έως το 1982, την κλινική Σαν Ραμόν στη Μαδρίτη, αποτελεί το πρόσωπο-κλειδί του δικτύου, μέσω του οποίου χιλιάδες παιδιά χωρίσθηκαν από τους γονείς τους στη διάρκεια της δικτατορίας του Φράνκο (1939- 1975). Συχνά με τη συνενοχή της Καθολικής Εκκλησίας, τα νεογνά αμέσως μετά τον τοκετό κηρύσσονταν νεκρά, χωρίς όμως να παρέχονται αποδεικτικά στοιχεία στους γονείς και δίνονταν για υιοθεσία σε άτεκνα ζευγάρια, κατά προτίμηση σε εκείνα που υποστήριζαν το «εθνικο-καθολικό» καθεστώς.

Ενώ το σκάνδαλο καταγγέλθηκε για πρώτη φορά στον Τύπο το 1982, ο Εντουάρντο Βέλα, τον οποίο είχαν κατηγορήσει πολύ πριν τα μέσα ενημέρωσης και οι ενώσεις των θυμάτων, είναι ο πρώτος που θα καθήσει στο εδώλιο του κατηγορουμένου χάρη στη μαρτυρία της μητέρας που υιοθέτησε την Ινές Μαντριγκάλ, η οποία πλέον έχει φύγει από τη ζωή. Η θετή μητέρα της Μαντριγκάλ, η οποία δεν μπορούσε να κάνει παιδιά, διηγήθηκε οτι ο Βέλα τής είχε προτείνει να προσποιηθεί οτι είναι έγκυος, να της δώσει ένα μωρό και να τη δηλώσει ως βιολογική του μητέρα.

Κατά τη διάρκεια της δίκης ο Εντουάρντο Βέλα παραδέχτηκε ότι υπέγραψε «χωρίς να κοιτάξει» το ιατρικό αρχείο και ότι είχε παραστεί στη γέννα. Στη συνέχεια όμως έκανε πίσω, υποστηρίζοντας ότι δεν αναγνωρίζει την υπογραφή του.

Στη δίκη που επαναλαμβάνεται σήμερα έχει προγραμματισθεί να καταθέσουν έξι μάρτυρες, περιλαμβανομένου ενός δημοσιογράφου από το γαλλικό τηλεοπτικό κανάλι France 2, ο οποίος κατέγραψε με κρυφή κάμερα την εξομολόγηση του Βέλα οτι πρόσφερε το νεογνό ως «δώρο». Σύμφωνα με δικαστική πηγή, θα καταθέσει μέσω τηλεδιάσκεψης. Στην δίκη του δρ Βέλα ο εισαγγελέας ζήτησε ποινή φυλάκισης 11 χρόνια.

Νομικοί ειδικοί επί του θέματος υποστηρίζουν οτι αυτή η δίκη «μπορεί να βοηθήσει τα θύματα» και να τα ενθαρρύνει να προσφύγουν στη Δικαιοσύνη, καθώς εκτιμούν οτι υπάρχουν «δεκάδες γιατροί και μοναχές ένοχοι σε όλη την Ισπανία» που ζουν ακόμα. Ωστόσο, παρά τη μεγάλη δημοσιότητα που πήρε η υπόθεση, δεν καταγράφηκαν πάνω από 2.000 καταγγελίες που υπέβαλαν ενώσεις, συχνά εξαιτίας παραγραφής.

Η πρακτική της «κλοπής μωρών» παρουσιάσθηκε στη διάρκεια της καταστολής που ακολούθησε τον εμφύλιο πόλεμο (1936-1939). Τα παιδιά απομακρύνθηκαν από τους γονείς τους που κατηγορούνταν ότι μεταδίδουν το «γονίδιο» του μαρξισμού. Στη συνέχεια, από τη δεκαετία του 1950, στοχοποιήθηκαν τα παιδιά που γεννήθηκαν εκτός γάμου, σε φτωχές ή πολύ μεγάλες οικογένειες. Το δίκτυο συνέχισε τη δράση του και μετά την επανόρθωση της δημοκρατίας, τουλάχιστον μέχρι το 1987, αυτή τη φορά με στόχο τα χρήματα.

Το ίδιο φαινόμενο επαναλήφθηκε και στην Αργεντινή κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας (1976-1983), όταν περίπου 500 νεογέννητα εκλάπησαν από τις κρατούμενες μητέρες τους και δόθηκαν για υιοθεσία σε οικογένειες που υποστήριζαν το καθεστώς.

Πηγές: ΑΜΠΕ, AFP