Της Ανθής Αγγελοπούλου
Αγώνα για το δικαίωμα της εργαζόμενης μητέρας στο θηλασμό κάνουν τα τελευταία χρόνια εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον κόσμο.
Με αφορμή την ανάγκη διαμόρφωσης πολιτικών που να προστατεύουν την εργαζόμενη μητέρα που θέλει να θηλάσει το μωρό της, διεξήχθη μελέτη με τη συνεργασία του πανεπιστημίου της Πενσυλβανίας και του νοσοκομείου Παίδων της Φιλαδέλφειας (CHOP) η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Breastfeeding Medicine» και στην οποία διαπιστώθηκε ότι από τις 151 μεγαλύτερες πόλεις στις Ηνωμένες Πολιτείες, μόνο η Φιλαδέλφεια και η Νέα Υόρκη έχουν νομοθεσία η οποία προστατεύει την μητέρα που θηλάζει και πρέπει να εργάζεται.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, στις ΗΠΑ υπάρχει ένας ομοσπονδιακός νόμος, ο οποίος αποτελεί μέρος του νόμου περί δίκαιων εργασιακών κανόνων, αλλά απαιτεί μόνο οι εργοδότες να προσφέρουν "εύλογο χρόνο διαλείμματος" και χώρο που δεν είναι το λουτρό για τον θηλασμό. Επιπλέον, η έκτασή του είναι περιορισμένη, καλύπτοντας μόνο ωριαίους υπαλλήλους σε εταιρείες με 50 ή περισσότερους εργαζομένους και ετήσια εταιρικά κέρδη ύψους 500.000 ή και περισσότερο.
«Αν κάποιος έχει λιγότερους από 50 υπαλλήλους ο νόμος δεν ισχύει», λέει η Diane Spatz, καθηγήτρια περιγεννητικής νοσηλευτικής και διατροφής στη Νοσηλευτική Σχολή CHOP στο πρόγραμμα θηλασμού και συμπληρώνει.«Όλος ο νόμος λέει ότι πρέπει να δοθεί χρόνος και χώρος. Είναι σαφές ότι υπάρχουν πολύ καλύτερες ευκαιρίες για τις γυναίκες».
Σε συνεργασία με έξι προπτυχιακούς φοιτητές της Σχολής Penn Nursing, η Spatz και η Elizabeth Froh, νοσοκομειακή επιστήμονας στο CHOP, δημιούργησαν μια μελέτη που περιελάμβανε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα σε εθνικό επίπεδο και διερεύνησε εάν κάθε τόπος είχε τη δική του νομοθεσία για την προστασία των μητέρων που θηλάζουν. Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε μια προσέγγιση τριών επιπέδων, ανασκοπώντας τον δικτυακό τόπο κάθε πόλης, στέλνοντας email σε κάθε γραφείο του δημάρχου και στη συνέχεια με τηλεφωνική κλήση.
Στην ερώτηση «αν υπάρχει προστασία του κράτους στη θηλάζουσα μητέρα που θα έπρεπε να έχει ένα διάλειμμα 4 ώρες για να θηλάσει και να επιστρέψει στη δουλειά της μετά» η συνήθης απάντησης ήταν ότι «δεν υπάρχει καμία προστασία».
Ένας χρόνος έρευνας από ομάδα οκτώ ατόμων κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μόνο η Φιλαδέλφεια και η Νέα Υόρκη, είχαν κάποια έκδοση τοπικών εγγυήσεων για τις μητέρες που επέστρεφαν στην εργασία αφού είχαν θηλάσει.
Σύμφωνα με τη Froh, το 56% του εργατικού δυναμικού στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι πλέον γυναίκες. Με όλους τους περιορισμούς του ομοσπονδιακού νόμου, υπάρχει ένα τεράστιο τμήμα του εργαζόμενου πληθυσμού που δεν καλύπτεται και αυτό αποτελεί θέμα δημόσιας υγείας.
Ενώ, η Spatz ελπίζει ότι τα ευρήματά τους θα είναι μια έκκληση για δράση ή τουλάχιστον μια προτροπή για να σκεφτούν οι τοπικοί νομοθέτες το πώς να προστατεύσουν τις μέλλουσες μητέρες. Πιστεύει επίσης ότι είναι μια ευκαιρία για καλύτερη εκπαίδευση και να μετατοπιστεί λίγο το βάρος από τις μητέρες.
Οι ερευνήτριες συμφωνούν ότι μόνο σε έναν ιδανικό κόσμο, οι νόμοι σε επίπεδο πόλης θα καλύπτουν όλες τις εργαζόμενες γυναίκες, ανεξάρτητα από τον τομέα στον οποίο εργάζονται, πόσες ώρες την εβδομάδα εργάζονται, πόσο συχνά πληρώνονται και σε ποιο μέγεθος τους απασχολεί η εταιρεία ή ο οργανισμός. Όμως, όπως λένε, αν επιτύχουν να γίνει νόμος σε κάθε πόλη αυτό θα προσφέρει μεγαλύτερη προστασία στη θηλάζουσα μητέρα ακόμα κι αν δεν επιτευχθεί σε ομοσπονδιακό επίπεδο.
«Όσο ισχυρότερη είναι η νομοθεσία σε επίπεδο πόλης, και όσο περισσότερες πόλεις την κάνουν, τόσο πιο εύκολο είναι να περάσει ο νόμος σε ένα κράτος» λέει η Froh. «Καθώς, εάν το κάνουν περισσότερα κράτη, γίνεται πολύ πιο εύκολο για έναν ομοσπονδιακό νόμο να περάσει».
Δικαίωμα στο θηλασμό
Στην Ελλάδα, τo Δίκτυο Δράσης για την Βρεφική Διατροφή – IBFAN Ελλάδας – υπερασπίζεται το δικαίωμα των βρεφών και των μικρών παιδιών να θηλάζουν, όπως και το δικαίωμα των γονιών να λαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με την βρεφική διατροφή, οι οποίες θα είναι σύμφωνες με την επιστημονική γνώση και ανεξάρτητες από κερδοσκοπικούς σκοπούς.
Το Δίκτυο υιοθετεί τις 7 Αρχές του International Baby Food Action Network – IBFAN:
- Το δικαίωμα των βρεφών στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο υγείας.
- Το δικαίωμα των οικογενειών σε επαρκή τροφή.
- Το δικαίωμα των γυναικών να θηλάζουν και να κάνουν ενημερωμένες επιλογές που ακολουθούν επιστημονικά κριτήρια σχετικά με τη διατροφή του μωρού τους.
- Το δικαίωμα των γυναικών για πλήρη υποστήριξη, ώστε να θηλάσουν επιτυχώς και να ακολουθήσουν σωστές πρακτικές στη βρεφική διατροφή.
- Το ανθρώπινο δικαίωμα για υπηρεσίες υγείας που ανταποκρίνονται στις βασικές τους ανάγκες.
- Το δικαίωμα των επαγγελματιών υγείας και των καταναλωτών σε συστήματα υγείας που είναι ελεύθερα από εμπορικές πιέσεις.
- Το δικαίωμα των ανθρώπων να οργανώνονται σε διεθνή σύμπραξη, ώστε να διασφαλίζουν αλλαγές που προστατεύουν την υγεία τους.
Σύμφωνα με το Δίκτυο, ο μητρικός θηλασμός είναι η θεμελιώδης σχέση εκκίνησης της ζωής ενός ανθρώπου. Το μητρικό γάλα είναι η μόνη κατάλληλη τροφή για την μέγιστη βιολογική, συναισθηματική και πνευματική ανάπτυξη του βρέφους.
Όπως αναφέρει, η διασφάλιση του ελεύθερου και ανεμπόδιστου θηλασμού του βρέφους και μάλιστα σε συνθήκες υψηλής διακινδύνευσης, όπως αυτές που παρατηρούνται στην Ελλάδα με ποσοστό μόλις 1% επιτυχούς αποκλειστικού θηλασμού το πρώτο εξάμηνο της ζωής αποτελεί δικαίωμα της μητέρας και του βρέφους και υποχρέωση του Κράτους και όλων των φορέων που εμπλέκονται στη διαδικασία του τοκετού και της γαλουχίας. Να σημειωθεί ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει αποκλειστικό θηλασμό για το πρώτο εξάμηνο της ζωής κάθε βρέφους.
Το δικαίωμα στον μητρικό θηλασμό αποτελεί θεμελιώδες συνταγματικό δικαίωμα, που προκύπτει ερμηνευτικά από το Σύνταγμα και εξειδικεύεται σε μια σωρεία διεθνών και εσωτερικών κανόνων δικαίου, οι οποίοι φυσικά δεν εξαντλούν το περιεχόμενο του.
