Πριν από τρία χρόνια, λίγο πριν από την επίθεση στο Ιράκ, ο Τζόρτζ Μπους είχε αναγγείλει την πρόθεσή του να διαδώσει τις «δημοκρατικές αξίες» στη Μέση Ανατολή. Ενα νέο καθεστώς στη Βαγδάτη θα αποτελούσε ένα «ισχυρό παράδειγμα ελευθερίας για τα άλλα κράτη της περιοχής».
Στην Αίγυπτο έγιναν για πρώτη φορά εκλογές με πολλούς υποψηφίους, στη Συρία χορηγήθηκαν ελευθερίες, στο Κουβέιτ ψήφισαν για πρώτη φορά οι γυναίκες.
Τρία χρόνια μετά, όμως, η δυναμική αυτή φαίνεται να σταμάτησε. Το Ιράκ βυθίζεται στο χάος και τα καθεστώτα σκληραίνουν τη στάση τους. Η Αίγυπτος ανανέωσε την κατάσταση έκτακτης ανάγκης, που επιβλήθηκε το 1981. Ο αντιπολιτευόμενος Αϊμάν Νουρ, που ήλθε δεύτερος μετά τον Χόσνι Μουμπάρακ στις προεδρικές εκλογές, καταδικάστηκε σε φυλάκιση πέντε ετών για «πλαστογράφηση φακέλων». Στη Σαουδική Αραβία ανακοινώθηκε ότι η εγκαθίδρυση μιας συνταγματικής μοναρχίας αναβάλλεται επ' αόριστον.
Το αμερικανικό σχέδιο εκδημοκρατισμού «κόλλησε» - ίσως επειδή ο εκδημοκρατισμός δεν έχει πάρει τη σωστή κατεύθυνση. Σε όλες τις χώρες, τα δειλά εκλογικά ανοίγματα ωφέλησαν τους ισλαμιστές. «Δεν υπάρχει δημοκρατία χωρίς πολιτική νομιμότητα και δεν υπάρχει πολιτική νομιμότητα χωρίς τον αραβικό εθνικισμό και τον ισλαμισμό», λέει στη «Le Figaro» ο γνωστός ερευνητής Ολιβιέ Ρουα. «Ομως οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν εμπιστοσύνη ούτε στον αραβικό εθνικισμό ούτε στον ισλαμισμό».
Τα αυταρχικά καθεστώτα πορεύονται έτσι με το σύνθημα: «Η εμείς ή ο ισλαμισμός». Ο Χόσνι Μουμπάρακ ισχυρίζεται ότι στο πρόσφατο παγκόσμιο οικονομικό φόρουμ του Σαρμ ελ-Σεϊχ, στις 20 Μαϊου, έλαβε από την Κοντολίζα Ράις λευκή επιταγή διάρκειας είκοσι ετών. «Η αμερικανίδα υπουργός κατάλαβε ότι για να έλθει η δημοκρατία στις αραβικές χώρες χρειάζεται μια γενιά», δήλωσε ο αιγύπτιος πρόεδρος στον Τύπο της χώρας του.
Αυτό που ενοχλεί τα αραβικά καθεστώτα δεν είναι ο εξισλαμισμός της κοινωνίας. Τα περισσότερα από αυτά αναθέτουν στους θρησκευτικούς θεσμούς τον έλεγχο της κοινωνίας, με αντάλλαγμα την ευλογία τους. Οι ισλαμιστές, όπως και η λαϊκή αντιπολίτευση, διώκονται μόνο όταν προσπαθούν να οργανωθούν σε πολιτικά κόμματα. Σύμφωνα όμως με την αναλύτρια Μπάσμα Κοντμάνι, διευθύντρια της Arab Reform Initiative (Πρωτοβουλία Αραβικής Μεταρρύθμισης), ο μόνος τρόπος να καθοριστούν τα όρια ανάμεσα στη θρησκεία, την πολιτική και την κοινωνία είναι το πολιτικό άνοιγμα.
«Το όραμα των ισλαμιστών δεν καθησυχάζει ούτε τις γυναίκες, ούτε τις μειονότητες ούτε εκείνους που αγωνίζονται για μια πλουραλιστική κοινωνία», επισημαίνει η Κοντμάνι. «Ο πολιτικός τους λόγος είναι αμφιλεγόμενος. Υπάρχουν όμως και σε αυτούς φιλελεύθερα ρεύματα. Αν τους επιτρεπόταν να συγκροτήσουν πολιτικά κόμματα, θα γίνονταν αμέσως διασπάσεις. Πρέπει λοιπόν να ξεκινήσει ένας διάλογος μαζί τους. Πρέπει να αποσπαστούν δεσμεύσεις. Κανείς δεν θέλει να δει την εφαρμογή της σαρία, του ισλαμικού νόμου. Οι ισλαμιστές πρέπει να αποκτήσουν πρόσωπα, ηγέτες, διεύθυνση, πρόγραμμα. Πρέπει να μάθουμε τι θέλουν και να διαπραγματευτούμε μαζί τους».
Πηγή: Le Figaro, AΠΕ-ΜΠΕ
