Δευτέρα 21 Ιουνίου 1948 εγκαινιάζεται η εποχή της Πληροφορικής. Ο τότε 27χρονος Tom Kilburn (1921-2001), ερευνητής του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ, κατάφερε να θέσει σε λειτουργία τον πρώτο προγραμματιζόμενο ηλεκτρονικό υπολογιστή, μετά από αρκετές αποτυχημένες απόπειρες. Το πρώτο κομπιούτερ που εκτέλεσε περισσότερες από μία πράξεις στην ίδια μονάδα χρόνου και το πρώτο που διέθετε μνήμη. Και το όνομα αυτού «Baby» ­ δηλαδή «Μωρό». Ο πρώτος υπολογιστής που υλοποιούσε τη φιλοσοφία του αποθηκευμένου προγράμματος (stored program concept). Υπολόγιζε το αποτέλεσμα της ύψωσης του 2 στη 18η δύναμη.

Ο Τομ Κίλμπερν ήταν μαζί με το μέντορά του, Σερ Φρέντερικ Γουίλιαμς, αρχηγοί της ερευνητικής ομάδας. Μια συνεργασία η οποία άρχισε κατά τη διάρκεια του πολέμου και αφορούσε έρευνες στα ραντάρ.

Στην αρχή τη μηχανή που έφτιαχναν την ονόμασαν «Prototype» (Πρωτότυπο). Σταδιακά το «Πρωτότυπο» επεκτάθηκε, και η Farandi Electronic Company στην Αγγλία δημιούργησε ένα αντίγραφο της μεγάλης μηχανής. Είχαν τρία δημιουργήματα και έπρεπε να βρουν ονόματα. Ονόμασαν τη μεγάλη μηχανή «Πρωτότυπο», γιατί ήταν το πρωτότυπο του αντιγράφου της Farandi και τη μικρή μηχανή «Μωρό».

Ο Kilburn μετά το 1948 δημιούργησε το «Mercury»­, 30 φορές πιο γρήγορο από το «Μωρό», και τον πρώτο υπολογιστή ο οποίος χρησιμοποιούσε κρυσταλλολυχνίες. Στη συνέχεια τον «Atlas», που ήταν 2.500 φορές πιο ισχυρός από το «Μωρό» και τέλος τον EMU5, 50.000 φορές γρηγορότερο από το «Μωρό».

Τον Οκτώβριο του 1998 ζήτησα από τη γραμματέα του καθηγητή μία συνέντευξη. Μού έκανε εντύπωση ότι με κάλεσε άμεσα ο «πατέρας του υπολογιστή» και μού είπε «Εχεις χρόνο να τα πούμε τώρα;». Η δεύτερη έκπληξη ήταν ότι μού απέστειλε έναν φάκελο με αρχειακό υλικό, ένας αναγνωρισμένος επιστήμονας, που δεν είχε καμία ανάγκη προβολής.

Η τρίτη έκπληξη ήταν μεγαλύτερη. Η συνομιλία αποκάλυψε έναν άνθρωπο χαμηλού προφίλ, με εξαιρετικό χιούμορ και ζωντάνια, με ενεργή ενασχόληση με τα διοικητικά της Μάντσεστερ Γιουνάτεντ, που εξομολογήθηκε ότι προτιμά να μην αφήνει τα χρήματα να κυριαρχούν στη ζωή του, αν και την δημιουργική περίοδο του Μάντσεστερ αντιμετώπιζε οικονομικές δυσκολίες, αλλά η εσώτερη ανάγκη να ανακαλύψει νέα πράγματα, ήταν πιο ισχυρή από οιονδήποτε εξωτερικό παράγοντα. Δεν προσπάθησε να επιτύχει κέρδος από την εφεύρεσή του, παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του οραματιστής. Δεν δίστασε να αναγνωρίσει ότι έχει ζήσει πολύ πιο σημαντικές στιγμές σε προσωπικό επίπεδο από αυτές που μπορεί να σου προσφέρει το οποιοδήποτε μηχανολογικό επίτευγμα και μού εκμυστηρεύτηκε ότι δεν έχει υπολογιστή στο σπίτι του, αφού όταν χρειάζεται έναν, εύκολα βρίσκει, και επιπλέον θεωρεί διαστροφή την συνεχή ενασχόληση με το αντικείμενο της δουλειάς του. «Οι υπολογιστές είναι απλώς εργαλεία. Ισως τα πιο χρήσιμα, αλλά εργαλεία».

* Αφιερωμένο στον Dimitris που μού θύμισε αυτήν την ιστορία.

K.T.