Καθώς η ζώνη του ευρώ προετοιμάζεται για μια νέα επέκταση -στο «κλαμπ» της ευρωζώνης θα εισέλθει η Σλοβενία τον Ιανουάριο του 2007- το κοινό νόμισμα φαίνεται να λειτουργεί περίπου όπως το φαντάσθηκαν οι σχεδιαστές του.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα ελέγχου του πληθωρισμού σε περίοδο ακριβών καυσίμων: μολονότι το πετρέλαιο έφθασε τα 75 δολάρια και η Ε.Ε. εξαρτάται περισσότερο σε σχέση με τις ΗΠΑ από τις εισαγωγές «μαύρου χρυσού», το επίπεδο τιμών στην ευρωπαϊκή οικονομία δεν έχει ξεφύγει.

Ωστόσο, το ευρώ δεν έχει κατορθώσει να επιταχύνει την οικονομική σύγκλιση μεταξύ των κρατών-μελών, αν και υποτίθεται ότι θα συνέβαινε κάτι τέτοιο.

Θεωρητικά το ευρωπαϊκό νόμισμα θα ήταν το λογικό συμπλήρωμα της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς και θα διευκόλυνε την ολοκλήρωσή της, καθώς η εξαφάνιση του συναλλαγματικού κινδύνου θα τόνωνε τις επενδύσεις και θα συντόνιζε καλύτερα τους οικονομικούς κύκλους των κρατών-μελών. Παράλληλα, η μείωση στο συναλλακτικό κόστος, χάρη στο ευρώ, θα έκανε τις οικονομίες πιο αποτελεσματικές, ενισχύοντας τους ρυθμούς ανάπτυξης.

Επιπλέον, το ευρώ σχεδιάστηκε για να επιφέρει σύγκλιση των οικονομικών πολιτικών των κρατών-μελών. Εφόσον οι χώρες δεν χρειάζεται πια να προσφύγουν στην υποτίμηση του νομίσματός τους, αναγκάζονται να υποστούν το βάρος των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων, λίγο-πολύ ίδιων για όλα τα κράτη. Εφόσον, με βάση το αρχικό σκεπτικό, οι μεταρρυθμίσεις θα ωθούν τις χώρες-μέλη στην ίδια κατεύθυνση, το ευρώ θα φέρει γενικότερη σύγκλιση των οικονομιών.

Kάποια σύγκλιση

Πενήντα τέσσερις μήνες μετά την εισαγωγή του ευρώ, υπάρχει κάποια σύγκλιση, αλλά όχι στον επιθυμητό βαθμό. Τα μακροπρόθεσμα επιτόκια της ευρωζώνης είναι περίπου ίδια σε όλες τις χώρες-μέλη, καθώς έχουν συγκλίνει στο επίπεδο των γερμανικών επιτοκίων. Μερικές χώρες, όπως η Ιρλανδία και η Ισπανία, έχουν συγκλίνει ορατά σε επίπεδο εισοδημάτων με τον μέσο όρο της Ε.Ε., αλλά αυτό έχει να κάνει μάλλον με τα ΚΠΣ παρά με το ευρώ.

Η δημοσιονομική πολιτική έχει επίσης συγκλίνει, αν και οι 13 από τις 25 χώρες έχουν υπερβολικά δημόσια ελλείμματα. Εκεί όμως που το ευρώ έχει αποτύχει είναι στις οικονομικές επιδόσεις, όπου δεν έχει υπάρξει σύγκλιση των οικονομιών. Η Ιρλανδία π.χ. αναπτύσσεται με μέσο ετήσιο ρυθμό 6% από το 1999, ενώ η Γερμανία ούτε με 1%, ενώ η ανάπτυξη της Ισπανίας είναι διαχρονικά διπλάσια από της γειτονικής Πορτογαλίας.

Ακόμα και όταν οι ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα, όπως για παράδειγμα η απώλεια διεθνούς ανταγωνιστικότητας, αντιδρούν διαφορετικά. Ετσι, η Ιταλία και η Ιρλανδία που έχουν πληθωρισμό πάνω από το μέσο όρο, χάνουν σε ανταγωνιστικότητα, όμως ενώ οι ιρλανδικές εξαγωγές έχουν εκτιναχθεί, οι ιταλικές έχουν μείνει στάσιμες. Αντίστροφα, η Γαλλία και η Γερμανία, που έχουν πληθωρισμό κάτω του μέσου όρου, κερδίζουν σε ανταγωνιστικότητα, όμως ενώ οι γαλλικές εξαγωγές παραμένουν αδύναμες, η Γερμανία ξανακέρδισε τη Νο1 θέση στις εξαγωγές παγκοσμίως.

Τα κοινά επιτόκια που καθορίζει η ΕΚΤ, αποδεικνύονται είτε πολύ χαλαρά για τους «λαγούς» (χώρες ταχείας ανάπτυξης), είτε πολύ σφιχτά για τις «χελώνες» (χώρες αργής ανάπτυξης). Και βέβαια, το ευρώ δεν φαίνεται να έχει συμβάλει καθόλου στον απώτερο στόχο της πολιτικής ενοποίησης, αν θυμηθεί κανείς την περυσινή απόρριψη του σχεδίου ευρωπαϊκού συντάγματος από τους Γάλλους και τους Ολλανδούς.

Πηγή: The Economist