Από την έντυπη έκδοση
Του Βασίλη Κωστούλα
[email protected]
Θα ήταν άδικο να υποβαθμίσει κανείς το γεγονός ότι τα προγράμματα προσαρμογής έληξαν με την κλασική έννοια του όρου στην Ελλάδα. Όμως θα ήταν λάθος να επιλέγει τον στρουθοκαμηλισμό μπροστά στα δεδομένα που καταγράφηκαν με λέξεις και αριθμούς στο Λουξεμβούργο.
Μετά το τρίτο «μνημόνιο» το 2015, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ υπογράφει πλέον το καθεστώς της «ενισχυμένης εποπτείας», χωρίς νέα χρηματοδότηση αλλά με νέους όρους και υποχρεώσεις, σε χρονικό ορίζοντα που εκτείνεται έως και 40 χρόνια μπροστά.
Το μείζον στοιχείο της συμφωνίας εγκαθιδρύει μακροπρόθεσμα την αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία και αποτυπώνεται στους στόχους για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ έως το 2022 και 2,2% του ΑΕΠ έως το 2060. Εκ των ων ουκ άνευ η περικοπή των συντάξεων και η μείωση του αφορολόγητου, από 1% του ΑΕΠ σε ετήσια βάση, με έτη έναρξης το 2019 και το 2020 (αν όχι το 2019) αντίστοιχα.
Οι δεσμεύσεις τις οποίες είχε αναλάβει η χώρα και αφορούσαν το τρίτο πακέτο διάσωσης διασφάλιζαν την καταβολή δανείου ύψους 86 δισ. Ωστόσο, το πρόγραμμα λήγει χωρίς να καταβληθούν τα 24 δισ. της αρχικής συμφωνίας. Επομένως, η Ελλάδα εφάρμοσε όλα τα μέτρα περιοριστικής πολιτικής χωρίς να λάβει όλα τα χρήματα του δανείου.
Το τελευταίο αυτό στοιχείο συνιστά ίσως την πιο ουσιαστική ελάφρυνση χρέους στην οποία προέβη η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Άπαντες της προσάπτουν ότι χρέωσε τη χώρα με 86 αχρείαστα δισ. που προστέθηκαν στο χρέος. Τελικά, έγιναν 62 δισ.
Το 2012 ακόμη και το ΔΝΤ χαρακτήριζε βιώσιμο το ελληνικό χρέος για τις αγορές, προβαίνοντας στην παραδοχή ότι θα μειωνόταν κάτω από το 110% του ΑΕΠ το 2022. Οι θεσμοί είχαν παράσχει τη μεγαλύτερη ελάφρυνση χρέους που δόθηκε ποτέ στην οικονομική ιστορία, με «κούρεμα» της ονομαστικής αξίας. Πολλά και συγκεκριμένα μεσολάβησαν από τότε.
Σήμερα το χρέος κινείται στην περιοχή του 180% του ΑΕΠ και η κυβέρνηση έλαβε μια διόλου ευκαταφρόνητη αλλά κατώτερη των περιστάσεων 10ετή επιμήκυνση αποπληρωμών και μερικά ακόμη μέτρα στη μορφή υποσχετικής, υπό την προϋπόθεση της απαρέγκλιτης εφαρμογής μεταρρυθμίσεων, που θα εξετάζονται από τους θεσμούς με ελέγχους, κάθε τρεις μήνες.
Σημειωτέον, την ημέρα του Eurogroup η γερμανική κυβέρνηση τοποθετήθηκε σε κοινοβουλευτική ερώτηση που ζητούσε ενημέρωση για το ποσό στο οποίο ανέρχονται τα κέρδη της Γερμανίας από τα ελληνικά ομόλογα. Η απάντηση ήταν 3 δισ. ευρώ, δηλαδή όσα διέθεσε τελικά το Eurogroup για την πρόωρη αποπληρωμή των δανείων 11 δισ. του ΔΝΤ.
Στο Λουξεμβούργο η Ελλάδα φόρεσε ένα λαμπερό για την περίσταση κοστούμι, χωρίς γραβάτα.
