Νέα μαζική διαδήλωση πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Τετάρτης στην Ιορδανία με αίτημα την απόσυρση του φορολογικού νομοσχεδίου που έχει προκαλέσει κατακραυγή.
Για έβδομη συνεχόμενη νύχτα, τουλάχιστον 2.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στο κέντρο του Αμάν για να διαδηλώσουν εν μέσω του ραμαζανιού, όπως ανέφερε φωτορεπόρτερ του Γαλλικού Πρακτορείου. Aνταποκριτής του Reuters μετέδωσε πως οι διαδηλωτές φώναζαν συνθήματα όπως «ψωμί, ελευθερία, κοινωνική δικαιοσύνη».
Στη διάρκεια της διαδήλωσης ξέσπασαν αψιμαχίες ανάμεσα σε άνδρες των δυνάμεων επιβολής της τάξης, που αναπτύχθηκαν κατά μεγάλους αριθμούς, και διαδηλωτές καθώς οι αστυνομικοί προσπάθησαν να τους απωθήσουν και να μην τους επιτρέψουν να φθάσουν στην έδρα της κυβέρνησης. Πολλοί διαδηλωτές λιποθύμησαν. Ένας αστυνομικός τραυματίστηκε από μαχαίρι και νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση, όπως μετέδωσε το ιορδανικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων PETRA. Ο άνδρας που μαχαίρωσε τον αστυνομικό συνελήφθη.
Η παραίτηση τη Δευτέρα του πρωθυπουργού της χώρας και η έκκληση του μονάρχη Αμπντάλα Β΄ να υπάρξει «πλήρης αναθεώρηση» του σχεδίου νόμου για τη φορολογία εισοδήματος δεν ήταν αρκετές για να κατευναστούν οι ανησυχίες και οι διαμαρτυρίες δεκάδων χιλιάδων Ιορδανών. Η βασική διεκδίκηση των διαδηλωτών προς το κοινοβούλιο είναι να μπει το σχέδιο νόμου στο συρτάρι.
Νωρίτερα την Τετάρτη, μπροστά στην έδρα των συνδικάτων στο Αμάν, περίπου χίλιοι δικηγόροι, εκπαιδευτικοί, γιατροί και φαρμακοποιοί συγκεντρώθηκαν για να διαμαρτυρηθούν, εν μέσω μιας στάσης εργασίας. Ορισμένοι διαδηλωτές είχαν γράψει συνθήματα πάνω σε πλακάτ αλλά και κομμάτια αραβικής πίτας, όπως «διαφθορά = πείνα», ή «φοβάμαι για το μέλλον μου», ή «δεν έχω άλλα χρήματα». Αρκετοί ανέμιζαν σημαίες του βασιλείου.
Στην πρώτη του ομιλία αφότου ορίστηκε νέος πρωθυπουργός τη Δευτέρα, ο Όμαρ αλ Ραζάζ υποσχέθηκε ότι θα διεξαγάγει «διάλογο» με κοινωνικούς φορείς και ότι «θα συνεργαστεί» μαζί τους, ενώ εξέφρασε μέσω Twitter την επιθυμία να υπάρξει ένα «φορολογικό σύστημα δίκαιο για όλους». Ο πρόεδρος της συνομοσπονδίας εργατικών συνδικάτων της Ιορδανίας Άλι Αλ Αμπούς εξέφρασε την πρόθεσή του να «δώσει μια ευκαιρία στην κυβέρνηση» που μένει να σχηματιστεί «να διεξαγάγει εθνικό διάλογο γύρω από το νομοσχέδιο». Αλλά η δήλωση αυτή προκάλεσε έντονες αποδοκιμασίες από τους διαδηλωτές, που τον ανάγκασαν έτσι να τερματίσει πρόωρα την ομιλία του.
Το επίμαχο νομοσχέδιο προβλέπει αυξήσεις φόρων από 5% ως 25% για τους ιδιώτες και τους μισθωτούς με ετήσια εισοδήματα που υπερβαίνουν τα 8.000 δηνάρια (περίπου 9.700 ευρώ). Εντάσσεται σε μια σειρά μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής βάσει οδηγιών του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) για τη μείωση του δημόσιου ελλείμματος και του κρατικού χρέους, ύψους περίπου 31 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Σύμφωνα με αξιωματούχους, η κυβέρνηση του Ραζάζ - οικονομολόγου με σπουδές στο Χάρβαρντ, μέχρι πρότινος υπουργού Παιδείας και στελέχους στο παρελθόν της Παγκόσμιας Τράπεζας - θα ζητήσει από το ΔΝΤ περισσότερο χρόνο για την εφαρμογή των συμφωνημένων μεταρρυθμίσεων διότι οι διαδηλώσεις έδειξαν πως η άσκηση πίεσης πέραν των ορίων αντοχής του πληθυσμού υπάρχει κίνδυνος να προκαλέσει αστάθεια. Οι μεταρρυθμίσεις προωθήθηκαν μετά το 2016, όταν η Ιορδανία εξασφάλισε πιστώσεις ύψους 723 εκατομμυρίων δολαρίων για να σταθεροποιηθεί η οικονομία της χώρας των 10 εκατομμυρίων κατοίκων.
Μετά το ξέσπασμα των διαδηλώσεων, ο μονάρχης απαίτησε από τον Χάνι Μούλκι να υποβάλει την παραίτησή του από το αξίωμα του πρωθυπουργού και κάλεσε την κυβέρνηση να προχωρήσει «σε πλήρη αναθεώρηση» του φορολογικού συστήματος και να σταματήσει «την άδικη επιβολή» φόρων που δεν ανταποκρίνονται στην ανάγκη για «ισονομία» μεταξύ των κοινωνικών τάξεων.
Η ιορδανική οικονομία αντιμετωπίζει μεγάλες δυσκολίες: η Παγκόσμια Τράπεζα θεωρεί «αδύναμες» τις αναπτυξιακές προοπτικές το 2018, το 18,5% του ενεργού πληθυσμού πλήττεται από την ανεργία, το 20% ζει στο όριο της φτώχειας. Η υποδοχή εκατοντάδων χιλιάδων σύρων προσφύγων δυσχέρανε περισσότερο την κατάσταση ως προς τα δημοσιονομικά του Αμάν και το χασεμιτικό βασίλειο ζητάει συχνά περισσότερη βοήθεια από τη διεθνή κοινότητα για την αντιμετώπιση αυτής της κρίσης. Από τον Ιανουάριο έχουν αυξηθεί επανειλημμένα οι τιμές βασικών διατροφικών προϊόντων, ιδίως του ψωμιού, αλλά και η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος (+55%).
Πηγές: ΑΜΠΕ, AFP, Reuters
