«Ηρθε η ώρα για μια νέα Μέση Ανατολή. Θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να θέσουμε τις βάσεις για μια μόνιμη ειρήνη στην περιοχή», τόνισε η αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Κοντολίζα Ράις, υπογραμμίζοντας την ανάγκη «να ενισχυθούν οι δυνάμεις της ειρήνης και της δημοκρατίας στη Μέση Ανατολή».

Οι ακραίοι ισλαμιστές βρίσκονταν σε υποχώρηση τη δεκαετία του 1990, προ πάντων στην Αλγερία. Οι επιθέσεις της Αλ Κάιντα υπήρξαν μια αντίδραση σε αυτή την εξέλιξη, μια προσπάθεια να κινητοποιηθούν οι μάζες. Η πολιτική των Μπους και Σαρόν και το στρατηγικό σχέδιο των Αμερικανών νεοσυντηρητικών να καταστρέψουν τις υπάρχουσες δομές στη Μέση Ανατολή, για να φέρουν στην εξουσία νέες δημοκρατικές δυνάμεις, είχαν αντ' αυτού ως αποτέλεσμα την άνοδο στην εξουσία στο μεν Ιράκ των Σιιτών, στη δε Παλαιστίνη της Χαμάς. Μέχρι την εκλογική νίκη της Χαμάς, ο παλαιστινιακός εθνικισμός χρησιμοποιούσε τη θρησκεία στην υπηρεσία του κράτους. Τα δεδομένα αλλάζουν. Ο παλαιστινιακός εθνικισμός αφήνει το πεδίο ελεύθερο σε μια ισλαμιστική εποχή, που χαρακτηρίζει την ατμόσφαιρα σε όλη τη Μέση Ανατολή.

Μετά τα εκλογικά κέρδη των ισλαμιστών στο Ιράν, το Ιράκ και την Αίγυπτο, η εμπιστοσύνη των αμερικανών αξιωματούχων στο ανατολικοευρωπαϊκό μοντέλο ως συνταγή διάδοσης της δημοκρατίας στη Μέση Ανατολή είχε κλονιστεί.

Τώρα, η κα Ράις επανέρχεται στο σχέδιο για μια νέα Μέση Ανατολή. «Να ενισχυθούν οι δυνάμεις της ειρήνης και της δημοκρατίας στη Μέση Ανατολή». Δεν πρέπει πρώτα όμως να εξετάσεις τις κοινωνίες και τους πολιτισμούς τους; Δεν πρέπει να προσπαθήσεις να καταλάβεις πώς έφτασε το Ιράν εδώ που έφτασε, με εκατομμύρια ανθρώπους να αποθεώνουν τον Αχμαντινεζάντ;

Ακόμη κι όταν αυτή η ισλαμική ριζοσπαστικοποίηση δεν αντανακλάται στους πολιτικούς θεσμούς, είναι εμφανής στο δρόμο, στην ενδυμασία, στη συμπεριφορά.

Η κα Ράις επανέρχεται στο σχέδιο για μια νέα Μέση Ανατολή. Ο Οδυσσέας Ελύτης θυμίζει στην «Μαρία Νεφέλη» ότι «όπου ακούς τάξη, ανθρώπινο κρέας μυρίζει», και ο Γάλλος ερευνητής του φονταμελιστικού ισλαμισμού και καθηγητής του Ινστιτούτου Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού, Ζιλ Κεπέλ, πως στη Μέση Ανατολή, οι ΗΠΑ ήταν πάντα ο «μάγειρας» και οι Ευρωπαίοι οι «λαντσέρηδες».

K.T.