Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Διεθνής χορογράφος με διακαλλιτεχνικές συνεργασίες, μεταξύ των οποίων και με το πείραμα CERN στην Ελβετία, ο Σπύρος Κουβαράς δημιουργεί, και αυτήν τη φορά, ένα εικαστικό και χορογραφικό σύμπαν που προσεγγίζει την έννοια της ετεροτοπίας, μια αλληγορία του πραγματικού, και μας μιλά για τη χορογραφημένη εγκατάσταση για πέντε χορευτές και μουσική σύνθεση, «Έρημη χώρα - ΜΕΤΑ».
Η ομάδα σύγχρονου χορού Synthesis 748 που ιδρύθηκε στο Παρίσι το 2008, έχοντας πια ως έδρα της την Αθήνα, υπογράφει την πρώτη της δημιουργία επί ελληνικού εδάφους, με το νέο της έργο που παρουσιάζεται στο Σύγχρονο Θέατρο, από τις 13 έως και τις 15 Απριλίου, στις 9.15 το βράδυ.
Ο χορογράφος - χορευτής Σπύρος Κουβαράς αντλεί υλικό από την «Έρημη χώρα» του Τ. Σ. Έλιοτ και από το αίσθημα έντονης αποστέρησης και απο - προσωποποίησης που τη διαποτίζει και μιλά για την παράσταση και για τη σύγχρονη πραγματικότητά μας.
Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης αυτής της δημιουργίας;
«Χορογραφικά, εργάζομαι με μια λογική collage ή dripping, θα έλεγα. Δεν ξεκινάω σχεδόν ποτέ με την ιδέα, ξεκινάω με τη φόρμα, με τη μορφή. Τα βασικά μου εργαλεία για τη δημιουργία ενός έργου είναι, αρχικά, η κίνηση, τα υλικά και ο χώρος. Μπορώ να περάσω ώρες στο στούντιο, ερευνώντας μια κίνηση και τις ποιότητές της ή πειραματιζόμενος με ένα εικαστικό υλικό ή ένα αντικείμενο. Αυτή η σε βάθος κατεργασία της μορφής/φόρμας αρχίζει και καλλιεργεί προοδευτικά ένα ένδον περιεχόμενο και κάποιες γεωμετρικές χωρικές δονήσεις και εντάσεις, όπου, ερευνώντας πάνω τους, θα με οδηγήσουν, σε βάθος χρόνου, σε αυτό που αποκαλούμε ιδέα. Ξεκινάω, λοιπόν, με τη σκηνή/καμβά σαν αφηρημένη επιφάνεια και, σιγά σιγά, αρχίζω να στάζω πάνω της τα επιμέρους στοιχεία που έχω προηγουμένως ερευνήσει, αναζητώντας τις δυναμικές τους και τις γεωμετρικές συνδέσεις μεταξύ τους. Στην προκειμένη περίπτωση, κάποια από αυτά τα στοιχεία ήταν τόσο η δεύτερη ανάγνωση που είχα κάνει πρόσφατα πάνω στην “Έρημη χώρα” του Έλιοτ, όσο και η ανάλυση του Henri Lefebvre πάνω στην έννοια της ετεροτοπίας».
Πώς προσεγγίζει την έννοια της ετεροτοπίας η «Έρημη χώρα - ΜΕΤΑ» και τι διερευνά μέσα από αυτήν; «Η προσέγγιση που κάνει ο Lefebvre μάς δείχνει πως η αναζήτηση του “έτερου”, δεν είναι μια διαδικασία εύκολη, τελεολογική και λυτρωτική, αλλά μία διαδικασία επίπονη, όπου οι νέες υποκειμενικότητες που παράγονται και οι νέες σχέσεις που αναπτύσσονται μέσα στις ετεροτοπίες καθορίζουν τόσο το ίδιο το περιεχόμενό τους, όσο και την ίδια τους τη δυνατότητα να εκπληρώσουν τις ανάγκες που τις γέννησαν. Πάνω σε αυτήν τη λογική, στην παράσταση, η έννοια της ετεροτοπίας εξετάζεται ως ένα ευρύ πεδίο ενδεχομενικοτήτων και μια συνεχής μετασχηματιστική διαδικασία του υπάρχοντος, μέσα στην οποία το υποκείμενο μπορεί παράλληλα να κατεργάζεται εν σπέρματι ένα επαναστατικό μέλλον και να βιώνει οργανικά ένα μεθοριακό παρόν».
Τι αποτυπώνει η εικαστική εγκατάσταση του έργου; «Η αρχική εικαστική εγκατάσταση, όπως επίσης και η μουσική σύνθεση του αδερφού και επί χρόνια συνεργάτη μου, Γιώργου Κουβαρά, αποτυπώνουν το ψυχρό, άγονο και άνυδρο περιβάλλον ενός έρημου τόπου, στον οποίο το άτομο ψάχνει να (ξανα)βρεί τη θέση του. Οι performers, όμως, σε στιγμές της παράστασης, είναι παράλληλα και χωροθέτες, με την έννοια ότι, μέσω της χορευτικής και εικονοπλαστικής τους διάδρασης με τα αντικείμενα, συχνά ανατροφοδοτούν και μετασχηματίζουν τη σκηνική εγκατάσταση. Έτσι το ΜΕΤΑ, κατά κάποιον τρόπο, είναι αιωρούμενο στην παράσταση, με αποτέλεσμα να είναι δυσδιάκριτο αν το έργο ξεκινάει στο ΜΕΤΑ ή περιμένουμε να δούμε το ΜΕΤΑ».
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της χορογραφίας και πώς αυτή αποδίδεται επί σκηνής; «Στα έργα μου, γενικά, το σώμα/performer προσεγγίζεται, κυρίως, με την οντολογική υπαρξιακή του διάσταση, πέρα από το έμφυλο και τη σεξουαλική ταυτότητα, γι’ αυτό και χρησιμοποιώ συχνά μασκοφορίες ή “άφυλλα” σώματα, γι’ αυτό και οι χορευτές “δουλεύονται” συχνά σαν εκτιθέμενα αντικείμενα ή τα ίδια τα αντικείμενα σαν οργανικές φόρμες. Οι πέντε εξαιρετικοί χορευτές, με τους οποίους είχα τη χαρά να συνεργαστώ στο “Έρημη χώρα - ΜΕΤΑ”, δεν διηγούνται κάποια ιστορία, ούτε η χορογραφία έχει κάποια γραμμική αφηγηματικότητα. Θα μπορούσα να πω ότι πρόκειται για μια σύγχρονη νέο - τελετουργία, μιας και η αδιάκοπη, σχεδόν κυτταρική σχέση μεταξύ χορογραφίας και μουσικής δημιουργεί ατμοσφαιρικά έναν άχρονο (μη)τόπο, στον οποίο μοιάζει να συγκροτείται μια κοινότητα “μέθεξης”, που, ενώ αρχικά δεν διακρίνεται από κάποιον ορισμένο στόχο, δρα ως κινητήριος δύναμη για μια νέα νομαδικότητα».
Η σύγχρονη πραγματικότητά μας φαντάζει πολύ σκοτεινή; Πού χρειάζεται να στραφούμε, για να δούμε το φως; «Νομίζω, καταρχάς, έχει να κάνει με την αποδοχή ότι, σε μεγάλο βαθμό, ιστορικά, οι δομικές αλλαγές στις κοινωνίες είναι μια χρονοβόρα διαδικασία. Αυτό σημαίνει ότι οι ατομικότητες και οι συλλογικότητες πρέπει να έχουν οξυμένα αντανακλαστικά σκέψης, δράσης και πράξης, κατά τη διάρκεια αυτού του δρόμου. Θεωρώ ότι όλα ξεκινούν από τη σκέψη, από τη διάθεση να βάλει κανείς τον εαυτό του σε μια ενεργή διαδικασία. Έπειτα, έχει να κάνει με το πού επιλέγεις να δεις και τι επιλέγεις να δεις. Αυτό δεν είναι μια φυγή από την πραγματικότητα. Αντίθετα, είναι η εν σπέρματι νέα πραγματικότητα. Προσωπικά, εξακολουθώ να βλέπω την αδυναμία του συστήματος να πετύχει μια πλήρη υπαγωγή των ατόμων στις δομές του, αφήνοντας “οπές” και “ρήγματα”, μέσα από τα οποία, αναμφισβήτητα, γεννιούνται εναλλακτικές, υποκειμενικότητες. Η ανθρώπινη πράξη είναι, πιστεύω, σε έναν μόνο βαθμό προκαθορισμένη από τις κοινωνικές δομές και όχι απόλυτα. Συνεπώς, αρνούμαι να δεχτώ τον θάνατο του υποκειμένου».
Μια ευχή σας για το μέλλον;
«Να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε λίγο περισσότερο. Μοιάζει λίγο σαν να έχει σταματήσει η σκέψη από την ανθρωπότητα…».
Ταυτότητα παράστασης Ιδέα - χορογραφία - εικαστική εγκατάσταση: Σπύρος Κουβαράς, δραματουργία: Ναταλία Κουτσούγερα, μουσική σύνθεση: Γιώργος Κουβαράς, σχεδιασμός φωτισμών: Θωμάς Οικονομάκος, οργάνωση παραγωγής: Κορίνα Κοτσίρη, φωτογραφίες και video credits: Γιώργος Μπακάλης, παραγωγή: Synthesis 748. Η παράσταση επιχορηγείται από το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και δημιουργήθηκε με την ευγενική υποστήριξη του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου. Performers: Στέλλα Δημητρακοπούλου, Έλλη Αβραάμ Ρέπα, Alexandra Rogovska, Γιώργος Μιχελάκης, Σπύρος Κουβαράς.
Πληροφορίες
Σύγχρονο Θέατρο Αθήνας: Ευμολπιδών 45 - Γκάζι (μετρό: Κεραμεικός), τηλ. κρατήσεων: 210 3464380 και 6977 545994. Τιμές εισιτηρίων: 15 ευρώ (κανονικό), 12 ευρώ (προπώληση, ανέργων, φοιτητών, ατέλειες, μέλη του ΣΕ.ΧΩ.ΧΟ, + 65, ΑΜΕΑ). Προπώληση εισιτηρίων: ταμείο θεάτρου (καθημερινά: 17:00 - 21:00), ηλεκτρονικά: viva.gr.
