Από την έντυπη έκδοση
Της Έφης Τριήρη
[email protected]
Εδώ και 14 χρόνια, το Facebook, το site κοινωνικής δικτύωσης του Μαρκ Ζούκερμπεργκ, μαζεύει δεδομένα και μπαίνει σε ολοένα και περισσότερες συσκευές, όπως ακριβώς οι τράπεζες καταβρόχθιζαν κάποτε το εύκολο χρήμα. Τα οφέλη υπερτερούσαν του ρίσκου, έως ότου είδε το φως της δημοσιότητας το σκάνδαλο με την παράνομη χρήση δεδομένων σε περισσότερους από 50 εκατ. χρήστες. Kαι τώρα, που η εμπιστοσύνη των χρηστών στη Silicon Valley αρχίζει να παραπαίει, ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο, ερευνών και παρέμβασης ρυθμιστικών αρχών, όπως ακριβώς συνέβη και στη Wall Street πριν από περίπου μία δεκαετία.
Η χρηματοπιστωτική κρίση που ξέσπασε το 2007/08 έδειξε πώς οι μακρές περίοδοι ευημερίας μπορούν να δημιουργήσουν εφησυχασμό. Καταναλωτές και διαμορφωτές πολιτικής είχαν επιδοθεί στο «κυνήγι» αγοράς κατοικιών και συσσώρευσης πλούτου και ούτε καν πέρασε από το μυαλό τους ότι «κάτι δεν πήγαινε καλά». Αυτή η λογική επικρατεί σήμερα και στους κολοσσούς τεχνολογίας Facebook, Google, Twitter και Snap. Τα οφέλη της ελεύθερης ψυχαγωγίας και της online κοινότητας ή, στην περίπτωση της Αmazon.com, απεριόριστων και εύκολων αγορών προσείλκυσαν τους καταναλωτές κατά εκατομμύρια. Πολλοί, δε, μέσα σε αυτό το «πάρτι» έδωσαν με μεγάλη ευκολία πολύτιμες πληροφορίες για τις προσωπικές τους σχέσεις και τα ενδιαφέροντά τους, με αποτέλεσμα να γίνουν στόχος διαφημιστικών εκστρατειών και ερευνών, στην καλύτερη περίπτωση.
Όμως, η σταθερότητα μπορεί να «σπείρει» τους «σπόρους» της αστάθειας, ενθαρρύνοντας ανεξέλεγκτες συμπεριφορές. Η Lehman Brothers και κάποιες άλλες τράπεζες κατέρρευσαν όταν η εμπιστοσύνη απέναντι σε αυτές εξανεμίστηκε. Και τότε ακριβώς ήρθαν οι ρυθμιστικές αρχές για να ελέγξουν τον τρόπο που χορηγήθηκαν τα δάνεια, θεσπίζοντας νέους κανονισμούς και βάζοντας όρια στην ανάπτυξη. Φυσικά, στην περίπτωση της τεχνολογίας δεν υφίσταται κίνδυνος μαζικής εκροής καταθέσεων. Όμως, το Facebook «είδε» εν μια νυκτί να εξανεμίζονται περισσότερα από 50 δισ. δολάρια από την κεφαλαιοποίησή του, εν μέσω πολλαπλών ενδείξεων ότι η εμπιστοσύνη αρχίζει να χάνεται.
Ο αριθμός των χρηστών στο Facebook υποχώρησε στο τέταρτο τρίμηνο του 2017 για πρώτη φορά, ενώ ήδη τα τελευταία έτη είχαν αρχίσει να τίθενται σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την προστασία της ιδιωτικής ζωής. Πώς διασφαλίζονται αλήθεια τα εκατομμύρια χρηστών κοινωνικών δικτύων που δίνουν εθελοντικά τόσα προσωπικά τους δεδομένα; Ας ελπίσουμε ότι ο νέος γενικός κανονισμός προστασίας δεδομένων, που θα ισχύει από τα τέλη Μαρτίου 2018 σε όλη την Ευρώπη, θα προσφέρει τις κατάλληλες δικλίδες ασφαλείας για την αποφυγή τέτοιων φαινομένων. Γιατί σε κάθε δημοκρατική κοινωνία αυτό που προέχει είναι ο σεβασμός, η διασφάλιση της αξιοπρέπειας και η προστασία της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας.
