Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Μετά από παραγγελία της Εναλλακτικής Σκηνής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής (ΕΛΣ), ο διακεκριμένος συνθέτης Μηνάς Μπορμπουδάκης συνέθεσε τη μουσική μιας όπερας εμπνευσμένης από το εμβληματικό μυθιστόρημα του Βασίλη Βασιλικού, «Ζ», και μας μιλά για την ομώνυμη παράσταση.
Σε λιμπρέτο Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη, μουσική διεύθυνση Μηνά Μπορμπουδάκη και Νίκου Βασιλείου και σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάτου, η παράσταση παρουσιάζεται στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ), για δώδεκα παραστάσεις, στις 2, 3, 8, 10, 11, 15, 17 και 18 Μαρτίου και στις 14, 15, 17 και 18 Απριλίου, στις 8.30 το βράδυ.
Το μυθιστόρημα, που καταγράφει μία από τις σημαντικότερες στιγμές της σύγχρονης ελληνικής πολιτικής ιστορίας, τη δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ, Γρηγόρη Λαμπράκη, και έκανε θραύση στην εποχή του, με αποτέλεσμα να γίνει διεθνώς γνωστό μέσα από τις πολυάριθμες μεταφράσεις του και τη μεταφορά του στον κινηματογράφο από τον Κώστα Γαβρά, ενέπνευσε τον Μηνά Μπορμπουδάκη, ο οποίος μιλά για αυτό το εγχείρημα.
Με ποιο κριτήριο επιλέξατε το έργο;
«Το επέλεξα ύστερα από πρόταση του καλλιτεχνικού διευθυντή της ΕΛΣ, Γιώργου Κουμεντάκη, και μαζί με τον Αλέξανδρο Ευκλείδη, καλλιτεχνικό διευθυντή της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ, κάναμε μια επιλογή από ιδέες και από θέματα και βιβλία που θα μας ενδιέφεραν. Το έναυσμα ήταν η πολιτική χροιά που είχε η ιστορία, αλλά η συνέχεια, η ανάπτυξη του έργου, έγινε πάνω στον ανθρώπινο παράγοντα».
Ποιος είναι ο ρόλος της μουσικής στο έργο; Αποδίδει συναισθήματα; Αφηγείται; Δημιουργεί ατμόσφαιρες; Και τα τρία;
«Ουσιαστικά, και τα τρία. Πολλές φορές, επίσης, σχολιάζει, αυτό που τραγουδάνε οι ερμηνευτές ή αυτό που λέει ο Ζ, για παράδειγμα. Σε πολλά σημεία, υποστηρίζει, δείχνει συναισθήματα, ακόμα κι αν αυτό είναι σε ένα φόντο, σε δεύτερο πλάνο. Αλλά, πάνω απ’ όλα, η μουσική έχει έναν πολύ ξεκάθαρο δομικό ρόλο. Δηλαδή, ο ήχος, η μουσική φτιάχνουν όλη τη δομή του έργου. Όταν ξεκίνησα να σκέφτομαι το πώς θα στηθεί το έργο, δεν ήθελα απλά να αφηγηθούμε την ιστορία, όπως έγινε στην ταινία του Κώστα Γαβρά. Διαβάζοντας το βιβλίο, είδα ότι ο άνθρωπος Ζ και ο συναισθηματικός του κόσμος είναι πρωταρχικά θέματα για τον Βασίλη Βασιλικό. Αυτό με γοήτευσε κατευθείαν, με τράβηξε».
Το έργο σας έχει ως βάση ένα από τα πλέον εμβληματικά λογοτεχνικά έργα. Αυτό αποτυπώνεται με κάποιον τρόπο στη μουσική;
«Όχι, η μουσική μου δεν είναι καθόλου πολιτικοποιημένη, είναι αποστασιοποιημένη. Με αφορμή, δηλαδή, την πολιτική ιστορία, βγαίνει και το συναισθηματικό κομμάτι της μουσικής, ένας γενικότερος ανθρωπιστικός προβληματισμός. Η μουσική προσπαθεί πάντα είτε να είναι η αντίθεση προς αυτό που μας λέει το κείμενο, ως αντίστιξη, για να το αναδείξει, είτε να το σχολιάζει».
Το έργο απευθύνεται σε συγκεκριμένο ακροατήριο; «Απευθύνομαι σε όλον τον κόσμο. Το έργο είναι πάρα πολύ ξεκάθαρο. Ίσως, πολλοί να φοβούνται τον ορισμό “σύγχρονο μουσικό θέατρο”, αλλά το έργο δεν έχει πολυπλοκότητες και θέματα, τα οποία θα αφήσουν μουσικά ερωτήματα. Θέλω να πιστεύω ότι τα ερωτήματα που θα τεθούν θα είναι περισσότερο περιεχομένου, των ανθρώπινων σχέσεων, αυτό το “γιατί” που βγαίνει συνήθως, που απασχολεί και τον ίδιο τον Ζ. Η παρτιτούρα είναι πολύ ξεκάθαρη, είναι εντελώς διάφανη. Κατά τη γνώμη μου, δεν υπάρχει καμία περιττή νότα. Απευθύνομαι, λοιπόν, σε όλους ανεξαιρέτως».
Ταυτότητα παράστασης
Μουσική διεύθυνση: Μηνάς Μπορμπουδάκης (2, 3, 8, 10, 11, 15, 17, 18/3) - Νίκος Βασιλείου (14, 15, 17, 18/4), λιμπρέτο: Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης, σκηνοθεσία: Κατερίνα Ευαγγελάτου, σκηνικό: Εύα Μανιδάκη, κοστούμια: Βασιλική Σύρμα, φωτισμοί: Σίμος Σαρκετζής. Ερμηνεία: Ζ: Δημήτρης Παπανικολάου, Γυναίκα / Ψυχή: Τζίνα Φωτεινοπούλου, Αρχιδεινόσαυρος: Γιάννης Γιαννίσης, Κάβουρας: Aρκάδιος Ρακόπουλος, Γρύλος: Χρήστος Κεχρής, Ανακριτής: Βαγγέλης Μανιάτης, Τίγρης: Διονύσης Τσαντίνης, Νικήτας: Γιώργος Παπαδημητρίου, Δημοσιογράφος: Βασίλης Δημακόπουλος, Ράφτης / Ιατροδικαστής: Μιχάλης Κατσούλης, Πτεροδάκτυλος: Ιωάννης Κάβουρας, Αδελφή Νικήτα: Διαμαντή Κριτσωτάκη - Αναστασία Κότσαλη, Μάνα Νικήτα: Βασιλική Κατσουπάκη - Όλγα Μπαλωμένου. Φωνητικό σύνολο: Διαμάντη Κριτσωτάκη, Αναστασία Κότσαλη, Βασιλική Κατσουπάκη, Όλγα Μπαλωμένου, Ιωάννης Κάβουρας, Νικόλας Μαραζιώτης, Βασίλης Δημακόπουλος, Μιχάλης Κατσούλης. Συμμετέχει το Ergon Ensemble.
Πληροφορίες Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος: λεωφ. Συγγρού 364 - Καλλιθέα, τηλ.: 213 0885700. Τιμές εισιτηρίων: 18, 25, 12 (φοιτητικό - παιδικό) ευρώ. Προπώληση εισιτηρίων: ταμεία της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ (καθημερινά: 09.00 - 21.00), καταστήματα Public, ηλεκτρονικά: tickets.public.gr, ticketservices.gr και nationalopera.gr.
