Από την έντυπη έκδοση
Του Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Η σημερινή πρώτη συζήτηση για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) σε επίπεδο Ευρωπαίων ηγετών δεν είναι προγραμματισμένη για λήψη αποφάσεων, ωστόσο πολιτικά είναι εξαιρετικά κρίσιμη, γιατί οι «27» (δεν μετέχει το Ηνωμένο Βασίλειο) θα κληθούν να πάρουν θέση πάνω σε καίρια ερωτήματα για το μέλλον των ιδίων πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά το 2020.
Από την εξέλιξη της σημερινής συζήτησης θα εξαρτηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό και το περιεχόμενο των εξειδικευμένων νομικών προτάσεων που θα υποβάλει η Κομισιόν στις 2 Μαΐου και οι οποίες θα αποτελέσουν τη βάση της διαπραγμάτευσης.
Στην επιστολή που έστειλε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ στους Ευρωπαίους ηγέτες τους καλεί να απαντήσουν στη διάρκεια της συζήτησης σε τρία ερωτήματα: 1) τις προτεραιότητες του νέου ΠΔΠ, 2) το μέγεθος του πακέτου και 3) το χρονοδιάγραμμα λήψης των αποφάσεων.
Η κάλυψη της αγγλικής «τρύπας»
Το Brexit δημιουργεί νέα δεδομένα γιατί μετά το 2020 και την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου θα δημιουργηθεί μια μεγάλη «τρύπα» στον κοινοτικό προϋπολογισμό.
Επιπλέον, η Ε.Ε. έχει αναπτύξει τα τελευταία 3 χρόνια νέες πολιτικές, όπως η φύλαξη των εξωτερικών συνόρων, η εσωτερική ασφάλεια, η διαχείριση των προσφύγων και η ευρωπαϊκή άμυνα, οι οποίες απαιτούν πρόσθετες κοινοτικές δαπάνες.
Ο κ. Τουσκ θα καλέσει λοιπόν σήμερα τους Ευρωπαίους ηγέτες να του πουν τη θέση τους, δηλαδή εάν είναι διατεθειμένοι να καλύψουν πλήρως, μερικώς ή καθόλου την «τρύπα» του Brexit και το πρόσθετο κόστος των νέων πολιτικών, που ξεπερνούν τα 100 δισ. ευρώ σε βάθος επταετίας.
Η θέση της Κομισιόν είναι ότι ένα μεγάλο μέρος της «τρύπας» θα πρέπει να καλυφθεί με αύξηση της συνεισφοράς των κρατών-μελών ή την εξεύρεση ενός ευρωπαϊκού φόρου. Το κενό που θα απομείνει θα καλυφθεί μέσω της μείωσης των δαπανών για τη γεωργία και τη συνοχή.
Συνεπώς θα πρέπει να είναι δεδομένο ότι το επόμενο ΠΔΠ θα είναι μικρότερο σε χρηματοδοτήσεις προς τα κράτη-μέλη, ενώ το ερώτημα που θα πρέπει να απαντηθεί πιθανότατα σήμερα είναι αν θα είναι λίγο ή πολύ μικρότερο.
Οι διαβουλεύσεις που είχε ο κ. Τουσκ με όλους τους ηγέτες της Ε.Ε. στο πλαίσιο της προετοιμασίας της σημερινής συνεδρίασης, δεν ήταν ενθαρρυντικές: αρκετά κράτη-μέλη -κυρίως ο κοινοτικός βορράς, αλλά και χώρες του νότου, όπως η Ιταλία και η Κύπρος- δεν θέλουν αύξηση της συνεισφοράς.
Με ενδιαφέρον αναμένεται η στάση της Γερμανίας, η οποία είναι ο μεγαλύτερος συνεισφορέας στον κοινοτικό προϋπολογισμό. Ακόμη και στο καλύτερο σενάριο, ωστόσο, το Βερολίνο θα καλύψει ένα μικρό μέρος της «τρύπας», το ζητούμενο είναι να ακολουθήσουν και οι άλλες χώρες.
Σχετικά με το χρονοδιάγραμμα, οι επιλογές είναι δύο: η πρώτη να επιδιωχθεί η λήψη μέχρι την άνοιξη του 2019, ώστε να επικυρωθεί από την παρούσα Ευρωβουλή, ενώ η δεύτερη να υιοθετηθεί το νέο πακέτο μέχρι το τέλος του 2019 και να επικυρωθεί από την επόμενη Ευρωβουλή.
Θεσμικές αλλαγές
Το δεύτερο θέμα της συνόδου αφορά θεσμικά ζητήματα, που σχετίζονται με το Brexit, αλλά και με τον τρόπο επιλογής κορυφαίων Ευρωπαίων αξιωματούχων. Ειδικότερα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει να αποφασίσουν για τον αριθμό των ευρωβουλευτών μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου. Η Ευρωβουλή προτείνει να μειωθούν από 751 σήμερα σε 705 και φαίνεται ότι η πρόταση αυτή θα μπορούσε να υιοθετηθεί από τη σύνοδο, ώστε το μέτρο να τεθεί σε ισχύ από τις προσεχείς ευρωεκλογές τον Μάιο του 2019. Ένα δεύτερο ζήτημα αφορά τον διορισμό του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Ευρωβουλή θέλει να επιλέγει αυτή τους υποψηφίους μέσω των πολιτικών ομάδων του σώματος και να μην έχει τον τελευταίο λόγο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Η πρόταση αυτή δεν αναμένεται να υιοθετηθεί από τους Ευρωπαίους ηγέτες, δεδομένου ότι φαίνεται πως υπάρχει και νομικό πρόβλημα αν γινόταν κάτι τέτοιο, που θα απαιτούσε τροποποίηση της συνθήκης.
Xρηματοδοτήσεις προς την Ελλάδα
Οι χρηματοδοτήσεις προς την Ελλάδα από το ΠΔΠ της περιόδου 2014-2020 αναμένεται να φτάσουν τα 35 δισ., εκ των οποίων 20 δισ. από τα διαρθρωτικά ταμεία και 15 δισ. από το Γεωργικό Ταμείο (εισοδηματικές ενισχύσεις γεωργών, προγράμματα). Οποιαδήποτε μείωση του προϋπολογισμού θα έχει άμεση επίπτωση στη χώρα μας, η οποία λαμβάνει τις ψηλότερες κατά κεφαλήν χρηματοδοτήσεις στη γεωργία στην Ε.Ε. και είναι μεταξύ των πρώτων σε ενισχύσεις από την πολιτική της συνοχής.
Η υπόθεση της ΕΝΙ στη Σύνοδο
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ συμπεριέλαβε στην ημερήσια διάταξη, έπειτα από αίτημα του Προέδρου της Κύπρου Νίκου Αναστασιάδη, το θέμα των τουρκικών προκλήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ. Ο Κύπριος Πρόεδρος θα ενημερώσει τους ομολόγους του, ενώ και ο Ιταλός πρωθυπουργός Πάολο Τζεντιλόνι μπορεί να κάνει παρέμβαση, δεδομένου ότι το πλοίο που εμποδίζεται από τους Τούρκους είναι της ιταλικής εταιρείας ΕΝΙ.
Άγκ. Μέρκελ: Νέα αρχή για την Ευρώπη
Για μια «νέα αρχή για την Ευρώπη» μίλησε η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ χθες στη γερμανική βουλή, σκιαγραφώντας τις θέσεις της εν όψει της σημερινής άτυπης συνόδου κορυφής της Ε.Ε. Η Μέρκελ υποστήριξε πως το Brexit δίνει την ευκαιρία για μια ευρεία αναθεώρηση της χρηματοοικονομικής λειτουργίας της Ένωσης, τάχθηκε υπέρ μιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για τους πρόσφυγες και ζήτησε να προχωρήσει η κοινή πολιτική ασφάλειας.
«Χρειαζόμαστε μια νέα αρχή για την Ευρώπη» είπε η Μέρκελ. «Η συζήτηση για το μελλοντικό χρηματοοικονομικό πλαίσιο είναι επίσης μια ευκαιρία να κοιτάξουμε τα χρηματοοικονομικά της Ε.Ε. στο σύνολό τους» πρόσθεσε η Γερμανίδα καγκελάριος.
Η Γερμανία, η οποία είναι η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης και μεγαλύτερος χρηματοδότης, έχει δηλώσει πως είναι έτοιμη να συνεισφέρει περισσότερα στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Άλλες, ωστόσο, χώρες, όπως η Ολλανδία, θεωρούν ότι η σμίκρυνση της Ένωσης, με την αποχώρηση της Βρετανίας, σημαίνει και μικρότερο προϋπολογισμό.
Η Γερμανίδα καγκελάριος, πάντως, φρόντισε να καθησυχάσει τους συντηρητικούς ομοϊδεάτες της, που δεν καλοβλέπουν το ενδεχόμενο η Γερμανία να σηκώνει μεγαλύτερα οικονομικά βάρη. «Η αλληλεγγύη δεν είναι μονόδρομος» είπε η Μέρκελ. «Το σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης θα παραμείνει πυξίδα για την Ευρώπη» πρόσθεσε.
Για το μείζον ζήτημα του προσφυγικού η Μέρκελ υποστήριξε ότι θα πρέπει να αντιμετωπιστούν οι αιτίες που αναγκάζουν τους ανθρώπους να εγκαταλείπουν τις πατρίδες τους και να έρχονται στην Ευρώπη. Έδωσε έμφαση στην ανάγκη να καταπολεμηθούν οι διακινητές, επισημαίνοντας πως η συμφωνία για συγκυβέρνηση με το SPD προβλέπει τη στήριξη μιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για τους πρόσφυγες.
Στο θέμα της ασφάλειας ανέφερε ότι πρέπει σύντομα να προχωρήσουν τα πρώτα κοινά μέτρα της Ε.Ε. Ζήτησε ακόμη η Ε.Ε. να παίξει κυρίαρχο ρόλο για την επίλυση των διεθνών συγκρούσεων.
