«H δημοκρατία είναι σήμερα, αναμφίβολα, μια λέξη πολύ της μόδας και φαίνεται πως δεν υπάρχει χώρα, που να μην την έχει υιοθετήσει ή τουλάχιστον να ισχυρίζεται ότι εφαρμόζει κάποια μορφή δημοκρατικής διακυβέρνησης. Αυτό δε σημαίνει, ωστόσο, πως υπάρχει πραγματική κατανόηση ή διεθνής συναίνεση για το τι είναι ή τι θα μπορούσε να είναι η δημοκρατία με την πλήρη έννοια του όρου. Μια επιστροφή στις ρίζες, στην ιστορική αφετηρία και τη γένεση της δημοκρατίας στην αρχαία Ελλάδα θα μπορούσε πράγματι να βοηθήσει», τόνισε, μεταξύ άλλων, η πρόεδρος της Βουλής, Αννα Μπενάκη - Ψαρούδα, στην ομιλία της στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (NYU), κατά τη διάρκεια πανηγυρικής εκδήλωσης για τη δημιουργία Εδρας Δημοκρατίας με τον τίτλο: "Hellenic Parliament Global Distinguished Professorship".
Καταχειροκροτούμενη από το πολυπληθές ακροατήριο, η κυρία Μπενάκη συνέχισε την ομιλία της, λέγοντας:
«Χαιρετίζουμε με ιδιαίτερη ικανοποίηση την επιλογή του καθηγητή Πολ Κάρτλετζ ως Global Distinguished Professor της Βουλής των Ελλήνων για τη Θεωρία και την Ιστορία της Δημοκρατίας και είμαστε βέβαιοι ότι η παρουσία του στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης θα προκαλέσει ουσιαστικές και συναρπαστικές συζητήσεις με καθηγητές και φοιτητές, μέσα και έξω από τις αίθουσες διδασκαλίας, σχετικά με τη φύση της δημοκρατίας, στο παρελθόν και στο σήμερα».
Η πρόεδρος της Βουλής υποστήριξε ότι «η πορεία προς τη δημοκρατία -στην αρχαία της μορφή- δεν ήταν καθόλου εύκολη ούτε οικουμενικά αποδεκτή. Ούτε ήταν εύκολο να ορισθεί η αθηναϊκή δημοκρατία, στον κολοφώνα της δύναμης και της δόξας της. Οταν ο Περικλής, το 431 π.Χ., στον περίφημο Επιτάφιο, όπως τον κατέγραψε ή το απέδωσε ο ιστορικός της εποχής, ο Θουκυδίδης, μιλάει για τη δημοκρατία - ως τη "δική μας μορφή πολιτικής οργάνωσης (πολιτεία)"- την ορίζει ως μια μορφή πολιτεύματος, όπου τα δημόσια πράγματα δεν τα διαχειρίζονται "οι ολίγοι" -μια εκλεκτή, ίσως αριστοκρατική ομάδα ανδρών- αλλά "οι πολλοί", "η πλειονότητα" των κοινών ανθρώπων ή ακριβέστερα των ελεύθερων ενήλικων αρρένων πολιτών. ("Χρώμεθα γαρ πολιτεία - λέει ο Περικλής - "όνομα μεν δια το μη εις ολίγους αλλ' εις πλείονας οικεί δημοκρατία κέκληται").
«Ο Θουκυδίδης, πάντως, καθιστά σαφές», συνέχισε η κυρία Μπενάκη, «ότι αυτή η μορφή διακυβέρνησης, από τον δήμο είναι περιορισμένη και εξισορροπείται, ως εκ τούτου, από άλλους παράγοντες, το "νόμο" πρωτίστως, ο οποίος εγγυάται ισότητα μεταχείρισης σε όλους τους πολίτες ως προς τις ιδιωτικές τους διαφορές, ενώ κάθε πολίτης μπορεί να αναλάβει δημόσιο αξίωμα, όχι επειδή ανήκει σε κάποια κοινωνική τάξη, αλλά με γνώμονα τις προσωπικές του ικανότητες. Ετσι, λοιπόν, κάποιος, που είναι φτωχός δε μπορεί να αποκλεισθεί από τη δημόσια θητεία, αν έχει τις ικανότητες να υπηρετήσει την πόλη.
Συνεπώς, οι αρχές που αποτελούν την πεμπτουσία των σύγχρονων δημοκρατικών, δηλαδή η αρχή της πλειοψηφίας, το κράτος δικαίου και η ισότητα, διατυπώθηκαν και εφαρμόστηκαν από την Αθηναϊκή Δημοκρατία.
Ο Θουκυδίδης φαίνεται να θεωρεί τον Περικλή -τον οποίο αποκαλεί τον πρώτο άνδρα- ως κάποιον, ο οποίος ήταν σε θέση να εγγυηθεί την πολύ ευαίσθητη ισορροπία του δημοκρατικού συστήματος της Αθήνας, κατά την τελευταία περίοδο της Αθηναϊκής κυριαρχίας στην αρχαία Ελλάδα».
«Είναι προφανές ότι η επιστροφή στις ρίζες, που εγκαινιάζουμε απόψε, δε θα δώσει εύκολες απαντήσεις. Είμαι, ωστόσο, βέβαιη ότι αξίζει πράγματι τον κόπο να εντρυφήσουμε στη μακρά και σύνθετη διαδικασία της ανάδυσης της ελληνικής δημοκρατίας, να μελετήσουμε τα θέματα, που σχετίζονται με την ιδιότητα του πολίτη και τη συμμετοχή στα κοινά, την ενσωμάτωση και τον αποκλεισμό, την εσωτερική τάξη και την εξωτερική ισχύ και τα πολλά ζητήματα και προβλήματα, που έπρεπε να αντιμετωπίσει η δημοκρατία στην αρχαία Ελλάδα. Και είμαι πεπεισμένη ότι μια τέτοια μελέτη θα μας προσφέρει γνώσεις για την κατάσταση και τις πραγματικές δυνατότητες της δημοκρατίας και σήμερα», είπε η πρόεδρος της Βουλής.
Αμέσως μετά, ο καθηγητής Eλληνικής Iστορίας στη Σχολή Kλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Kέιμπριτζ, Πολ Κάρτλετζ, ο οποίος τώρα θα διδάσκει το μάθημα για τη Δημοκρατία στο νεοϋορκέζικο πανεπιστήμιο (NYU), μίλησε για την «Επανεξέταση της Δημοκρατίας και τις μοντέρνες μεταβολές στο αρχαίο ελληνικό θέμα».
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στα τρία μέρη της Απολογίας του Σωκράτη, "του ανθρώπου και φιλοσόφου, που αποτελεί μια σπανιότατη και μοναδική φυσιογνωμία, αφού πράγματι αποτελεί ιστορικό φαινόμενο για το πως έζησε, δίδαξε και στο τέλος πως πέθανε, ως ένας χαρακτήρας τίμιος, νομοταγής και ηθικός", όπως τόνισε.
Στην εκδήλωση παρέστησαν ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος, ο πρώην πρόεδρος του NYU, Τζον Μπραδήμας, η βουλευτής Σοφία Καλαντζάκου, ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Κυπριακής Δημοκρατίας στον ΟΗΕ, πρέσβης Ανδρέας Μαυρογιάννης και οι γενικές πρόξενοι της Ελλάδας και της Κύπρου στη Νέα Υόρκη, Αικατερίνη Μπούρα και Μάρθα Μαυρομμάτη, αντίστοιχα.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
