Από την έντυπη έκδοση
Του Βασίλη Κωστούλα
[email protected]
Τα χρόνια της κρίσης η διαφορά της Ελλάδας από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στα επαγγέλματα υψηλών δεξιοτήτων διπλασιάστηκε από τις 5 στις 10 μονάδες. Στην Ευρώπη η απασχόληση ενισχύεται σε επαγγέλματα με υψηλές δεξιότητες και υποχωρεί σε επαγγέλματα με μεσαίες δεξιότητες. Η τάση στην Ελλάδα είναι αντίστροφη.
Η επέκταση της απασχόλησης στον τουρισμό και ευρύτερα στις υπηρεσίες, το brain drain των τελευταίων ετών, όπως και το κενό στη διαδικασία απόκτησης παραγωγικών δεξιοτήτων στη χώρα, παράγουν συνδυαστικά αυτό το αποτέλεσμα.
Έτσι, όμως, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό θέσεων εργασίας, περίπου 40%, με υψηλό κίνδυνο από τον αυτοματισμό. Σημειωτέον, διεθνώς εκτιμάται ότι το 85% των θέσεων εργασίας που θα υπάρχουν το 2030 δεν έχει δημιουργηθεί ακόμα. Το 2017, σύμφωνα με την Adecco, στην Ελλάδα υποχώρησε κατά 20% το ποσοστό των εργοδοτών που θεωρούν ότι οι ανάγκες τους καλύπτονται από τις δεξιότητες των εργαζομένων τους.
Μέρος του προβλήματος είναι ενδεχομένως ότι η Ελλάδα κατατάσσεται 62η, ανάμεσα στις 63 χώρες του IMD World Competitiveness Center, στην προτεραιοποίηση της εκπαίδευσης των εργαζομένων από τις επιχειρήσεις. Παράλληλα, καταλαμβάνει την 79η θέση, ανάμεσα στις 118 χώρες του Global Talent Competitiveness Index, ως προς το ποσοστό των επιχειρήσεων που προσφέρουν «τυπική κατάρτιση» στους εργαζομένους τους.
Όπως παρατηρεί ομάδα οικονομολόγων (Μασουράκης, Μητσόπουλος, Πρίντσιπας) σε πρόσφατο report για τον ΣΕΒ, «οι ελληνικές επιχειρήσεις θα πρέπει να ενισχύσουν την αξιοποίηση συστημάτων διοίκησης ανθρώπινου δυναμικού τα οποία να προάγουν τη βελτίωση της ποιότητας, την ενθάρρυνση της δημιουργικότητας και τη λειτουργική ευελιξία», με ανασχεδιασμό ρόλων στη λογική της αποκέντρωσης, σύνδεση απόδοσης - αμοιβής και αξιολόγηση των εργαζομένων βάσει προσδιορισμένων στόχων.
Όμως σαφή περιθώρια βελτίωσης εντοπίζονται και στις διοικήσεις των επιχειρήσεων αυτές καθαυτές. Η Ελλάδα βρίσκεται στη 18η θέση, ανάμεσα στις 20 χώρες του World Management Survey, όσον αφορά τη μέση ποιότητα των συστημάτων διοίκησης των επιχειρήσεων, κάτω και από κράτη με μικρότερο κατά κεφαλήν εισόδημα, όπως η Χιλή και το Μεξικό. Η χώρα είναι άλλωστε 89η, ανάμεσα στις 118 χώρες του Global Talent Competitiveness Index, όσον αφορά τον «επαγγελματισμό της διοίκησης».
Οι δείκτες δεν κάνουν κάτι διαφορετικό από το να αποκαλύπτουν διαρθρωτικές αδυναμίες του ελληνικού συστήματος, υποδεικνύοντας συγχρόνως και τις λύσεις. Αφενός τη μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος και τη σύνδεση των πανεπιστημίων με τις επιχειρήσεις, ένα εργαλείο μέχρι στιγμής αναξιοποίητο, αφετέρου την εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων εταιρικής διακυβέρνησης και συστημάτων διοίκησης επιχειρησιακής απόδοσης.
Η συζήτηση για την κρίση δεξιοτήτων, εργαζομένων και διοικήσεων, δεν είναι πολυτέλεια. Αντίθετα, βρίσκεται στον πυρήνα του πρωτίστως παραγωγικού προβλήματος στην Ελλάδα.
