«Αλλοτε, θεωρούσα προνόμιο το να είσαι μάρτυρας της Iστορίας. Είμαι βέβαια τυχερός που ζω ακόμη, αντίθετα με τόσους φίλους και συναδέλφους μου. Αναρωτιέμαι όμως μήπως η Μέση Ανατολή, όπου με έστειλαν οι "Τimes" σε ηλικία 29 ετών, δεν ήταν δώρο, αλλά κατάρα. Σήμερα, μου είναι όλο και πιο δύσκολο να βλέπω θανάτους. Θα έπρεπε ίσως να έχω συνηθίσει, κι όμως...», εξομολογήθηκε πριν από τρία χρόνια στον «Le Nouvel Observateur» ο βρετανός δημοσιογράφος Ρόμπερτ Φισκ, με αφορμή την έκδοση στα γαλλικά του τελευταίου του βιβλίου με τίτλο «Ο Μεγάλος Πόλεμος για τον πολιτισμό. Η Δύση στην κατάκτηση της Μέσης Ανατολής». (Σημ. Μεγάλος Πόλεμος για τον πολιτισμό, αποκλήθηκε ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος)
Ο Φισκ καλύπτει εδώ και 30 χρόνια από τον σοβιετικό πόλεμο στο Αφγανιστάν μέχρι τη σύγκρουση Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Οπως λέει, «εμείς οι Δυτικοί είμαστε συνηθισμένοι να βλέπουμε την Ιστορία να λύνει τα προβλήματά μας. Ξέρουμε πότε ακριβώς τελείωσε ο Ψυχρός Πόλεμος, ποια χρονιά ήταν θετική ή αρνητική για τη ζωή μας. Στη Μέση Ανατολή, όμως, οι άνθρωποι ζουν την ιστορική τους τραγωδία κάθε μέρα. Στη Μέση Ανατολή είναι αδύνατο να πεις: αρκετά, η Ιστορία τελειώνει σήμερα».
Ο Φισκ, που εργάζεται σήμερα στην «Ιndependent», είναι ο μοναδικός δημοσιογράφος που έχει συναντήσει τρεις φορές τον Οσάμα μπιν Λάντεν. Σκέφτηκε ποτέ σ' εκείνες τις συναντήσεις του ότι ο συνομιλητής του θα γινόταν μια μέρα ο υπ' αριθμόν «ένα» εχθρός του πλανήτη; «Δεν έχω πάρει ποτέ συνέντευξη από κάποιον με τη σκέψη ότι είναι ή μπορεί να γίνει ο υπ' αριθμόν "ένα" εχθρός του πλανήτη. Υπήρχε μια εποχή που υπ' αριθμόν "ένα" εχθρός ήταν ο Νάσερ, επειδή εθνικοποίησε το κανάλι του Σουέζ. Υστερα ήταν ο συνταγματάρχης Καντάφι, και ακολούθησε ο Αμπού Νιντάλ, ο αγιατολάχ Χομεϊνί, ο Μπιν Λάντεν, ο Σαντάμ Χουσέιν. Το περίεργο είναι πως όταν ο Νάσερ ανέλαβε την εξουσία, οι Βρετανοί τον υποστήριζαν. Το ίδιο έκαναν και οι Αμερικανοί με τον Καντάφι. Ο Μπιν Λάντεν πολέμησε στο πλευρό μας κατά του σοβιετικού στρατού στο Αφγανιστάν. Ο Σαντάμ ήταν ο "ήρωάς" μας κατά του Χομεϊνί, και τον υποστηρίξαμε στον πόλεμο με το Ιράν. Ολους τους εχθρούς μας, εμείς τους δημιουργήσαμε... Ο Μπιν Λάντεν είναι ο μόνος άραβας ηγέτης απ' αυτούς που έχω συναντήσει ο οποίος δεν απαντούσε αμέσως στις ερωτήσεις μου. Οι περισσότεροι απ' αυτούς έλεγαν το πρώτο πράγμα που τους περνούσε από το μυαλό. Ο Μπιν Λάντεν σκεπτόταν για ένα λεπτό προτού απαντήσει. Δεν καταλάβαινε τίποτα από τον υπόλοιπο κόσμο και την πολιτική του, είχε όμως μια ολοκληρωμένη εικόνα για τον αραβικό κόσμο και το αίσθημα εξευτελισμού που τον διακατέχει. Ετσι κατάφερε να εντυπωσιάσει άλλωστε τους Αραβες, που σε αντίθετη περίπτωση θα τον είχαν απορρίψει».
Οι πόλεμοι δεν είναι ποτέ αυτό που δείχνουν, καταλήγει ο βρετανός δημοσιογράφος.
* Στη φωτογραφία που πιστώνεται στο Πρακτορείο Sygma/Corbis, ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Αμερικανού προέδρου Τζίμι Κάρτερ, Zbigniew Brzezinski, που επισκέπτεται το «πουλέν» του, Οσάμα Μπιν Λάντεν, ο οποίος εκπαιδεύεται με τον πακιστανικό στρατό, 1981.
