Από την έντυπη έκδοση
Της Nατάσας Στασινού
[email protected]
O Ουίνστον Τσόρτσιλ είχε κάποτε περιγράψει το πετρέλαιο του Ιράν ως «δώρο από μία νεραϊδοχώρα, που υπερβαίνει κάθε προσδοκία». Πολλοί ζήλεψαν έκτοτε αυτό το δώρο, το οποίο όμως οι νεράιδες έδεσαν με κατάρα.
Η σύγκρουση της Σαουδικής Αραβίας με το Ιράν έχει τις ρίζες της στο σχίσμα Σουνιτών- Σιιτών. Είναι όμως πάνω από όλα μία σύγκρουση πολιτικής επιρροής και ελέγχου του πετρελαίου - του ορυκτού καυσίμου από το οποίο ο κόσμος παλεύει να απεξαρτηθεί, αλλά δεν φαίνεται προς το παρόν να το πετυχαίνει.
Η Σαουδική Αραβία ήταν και παραμένει ο ισχυρότερος παραγωγός και εξαγωγέας αργού του ΟΠΕΚ. Το Ιράν ήταν -προ διεθνών κυρώσεων του 2012- και φιλοδοξεί να ξαναγίνει από τις αρχές του 2016, όταν ήρθη το εμπάργκο, ο δεύτερος ισχυρότερος. Δεν εκπλήσσει λοιπόν το γεγονός ότι το Ριάντ κρατούσε σκοπίμως τις τιμές σε χαμηλά επίπεδα από τα μέσα του 2014 έως και τα τέλη του περασμένου έτους, αρνούμενο όλο αυτό το διάστημα να παρέμβει στην αγορά. Είχε αποφασίσει να μην επιτρέψει στην Τεχεράνη να υλοποιήσει τις φιλοδοξίες της. Όταν άρχισε η αιμορραγία των πετροδολαρίων να εξασθενεί και το δικό του βασίλειο, άλλαξε στάση.
Όλα αυτά είναι λίγο-πολύ γνωστά. Αυτό, όμως, που γνωρίζουν λιγότεροι είναι πως μία μεγάλη ποσότητα του πετρελαίου του Αραβικού Κόλπου βρίσκεται σε εδάφη Σιιτών. Ακόμη και στη σουνιτική Σαουδική Αραβία τα σπουδαιότερα κοιτάσματα απαντώνται στην Ανατολική Περιφέρεια, όπου ο πληθυσμός είναι στην πλειονότητά του Σιίτες. Το πιο εφιαλτικό σενάριο για τον πρίγκιπα Σαλμάν, όπως και για τους προκατόχους του, θα ήταν μία εξέγερση της περιοχής εναντίον του. Η εκτέλεση του κληρικού Νιμρ αλ-Νιμρ δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολιών για το πόσο σοβαρή θεωρεί το βασίλειο των Σαούντ την απειλή αυτή.
Και μέσα σε όλα αυτά τα περίπλοκα -και άκρως επικίνδυνα- γεωπολιτικά παιχνίδια, έρχονται να βρουν την άκρη οι αγορές. Η σύγχυση εμφανής. Την ώρα που ορισμένοι αναλυτές προειδοποιούν για νέα κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου εξαιτίας των αντιπαραθέσεων στην οικογένεια του ΟΠΕΚ και της αδυναμίας για κοινή γραμμή, άλλοι φοβούνται εκτίναξή του στα 100 δολάρια, εξαιτίας ακριβώς των αντιπαραθέσεων, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ανάφλεξη. Προς το παρόν διαψεύδονται όλοι. Οι αντίρροπες δυνάμεις λειτουργούν σταθεροποιητικά, κλειδώνοντας την τιμή κοντά στα 60 δολάρια. Τουλάχιστον έως ότου οι δυνάμεις της περιοχής αποφασίσουν εάν θα εστιάσουν στο δώρο ή θα αναβιώσουν την κατάρα.
