Ο Μοχάμαντ Γιουνούς, οικονομολόγος από το Μπανγκλαντές και η Τράπεζα Γκραμίν, η «Τράπεζα των Φτωχών», η πρώτη τράπεζα στον κόσμο που εφαρμόζει τον μικρο-δανεισμό, χωρίς καμια εγγύηση φερεγγυότητας, τιμήθηκαν με το Νόμπελ Ειρήνης 2006 για τη συνεισφορά τους στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη στις αναπτυσσόμενες χώρες. Οι φτωχοί είναι αφερέγγυοι, και αυτή ακριβώς η υποτιθέμενη αφερεγγυότητά τους τούς κρατάει φτωχούς.

Ετσι γεννήθηκε η Τράπεζα Γκραμίν. Μικροδάνεια βασισμένα στην εμπιστοσύνη. Μόνος όρος που εφαρμόζεται προς τους αιτούμενους, η υποχρέωση δανεισμού ανά ομάδες των πέντε και η αλληλοβοήθεια στην αποπληρωμή.

Σύμφωνα με μία έρευνα που διεξήχθη σε έξι χωριά της Iνδίας, το 1989, οι πλούσιοι για τις πιστώσεις τους χρεώθηκαν με επιτόκιο 33%, ενώ οι φτωχοί με επιτόκιο που ξεπερνούσε το 100%. Aποτέλεσμα ήταν ο αποκλεισμός των φτωχών από τις πιστώσεις, διότι οι πιστωτές ζητούν εχέγγυα τα οποία μόνον οι πλούσιοι έχουν τη δυνατότητα να παράσχουν.

«Μια διαρκής ειρήνη δεν μπορεί να επιτευχθεί, εάν ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού δεν εξασφαλίσει τα μέσα για να βγει από την φτώχεια. Η μικροπίστωση είναι ένα από αυτά τα μέσα», δήλωσε ο πρόεδρος της επιτροπής Νόμπελ Ολε Ντάνμπολτ Μγιόες αιτιολογώντας την επιλογή-έκπληξη μεταξύ 191 υποψηφιοτήτων για το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.

Ο «τραπεζίτης των φτωχών», που προτιμά τους χαρακτηρισμούς «τραπεζίτης των πρώην φτωχών» ή «δανειστής ελπίδας», ως επικεφαλής του προγράμματος αγροτικής οικονομίας στο Πανεπιστήμιο του Τσιταγκόνγκ επισκέφθηκε το 1974 μαζί με ομάδα φοιτητών την ύπαιθρο του Μπανγκλαντές που μαστιζόταν από λιμό. Η εμπειρία άλλαξε τη ζωή του και έδωσε το έναυσμα για την ίδρυση της Τράπεζας Γκραμίν (τράπεζα του χωριού) το 1976, η οποία εισήγαγε τον μικρο-δανεισμό στους φτωχούς ανθρώπους της υπαίθρου, με τη χορήγηση αρχικά πιστώσεων ύψους 27 δολαρίων. Περί τα 6,5 εκατομμύρια άνθρωποι, 96% από τους οποίους γυναίκες, είναι σήμερα πελάτες της Τράπεζας Γκραμίν, η οποία χορηγεί δάνεια συνολικού ύψους 5,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Μεγάλο βήμα για το συντηρητικό μουσουλμανικό Μπανγκλαντές.

Η ιδέα εξαπλώθηκε σε δεκάδες χώρες. Πάνω από 100 τράπεζες μικροδανείων λειτουργούν σήμερα σε χώρες του Τρίτου Κόσμου. Εκατομμύρια άνθρωποι κατόρθωσαν να ξεφύγουν από την εξαθλίωση αναπτύσσοντας ανεξάρτητη επαγγελματική δραστηριότητα.

Βοηθώντας τους φτωχότερους κατοίκους του Μπανγκλαντές, κυρίως τους αγρότες, η Τράπεζα Γκραμίν επιδιώκει να σπάσει τον φαύλο κύκλο της εκμετάλλευσης των φτωχότερων από τους τοκογλύφους. Οι αγρότες που έχουν πρόσβαση στις μικρο-πιστώσεις αγοράζουν εξοπλισμό και κερδίζουν αυτονομία, εξηγεί το πιστωτικό ίδρυμα του Μοχάμαντ Γιουνούς. Ο Γιουνούς θεωρεί το Iντερνετ μεγάλη ελπίδα των φτωχών, καθώς ο πιο συχνός λόγος χρεοκοπίας μιας επιχείρησης είναι αρρώστια στην οικογένεια του πελάτη. Με το σύστημα υγείας Γκραμίν ο άρρωστος θα μπορεί να επικοινωνεί μέσω του Iντερνετ με τη νοσοκόμα ή το γιατρό στην πόλη.

Ορισμένοι αναλυτές, από την άλλη, έχουν επικρίνει την πρακτική του μικρο-δανεισμού, θεωρώντας ότι αφήνει στο περιθώριο «τους φτωχότερους από τους φτωχούς».

Η ζωή του καθηγητή Γιουνούς έχει μεταφερθεί και στο σελιλόιντ με τίτλο «O TPAΠEZITHΣ TΩN ΦTΩXΩN/A BANKER FOF THE POORY» του Aμιρούλ Aρχάμ (Γαλλία), 52'.

Πληροφορίες: http://www.gdrc.org/icm/grameen-info.html , και http://www.microcreditsummit.org/ .