Η παγκοσμιοποίηση δημιουργεί οικονομικά οφέλη, αλλά δεν είναι όλα ρόδινα για τους εργαζόμενους.
Οι μισθοί αποτελούν κλασικό παράδειγμα. Θεωρείται γενικά αποδεκτό ότι οι μισθοί -κυρίως των ανειδίκευτων- εργαζομένων στις ανεπτυγμένες χώρες συμπιέζονται από τον διεθνή ανταγωνισμό και σταδιακή τη μετακίνηση των θέσεων εργασίας στις χώρες χαμηλού εργατικού κόστους. Υπάρχουν και αντεπιχειρήματα ότι αυτή η διαδικασία (offshoring) μπορεί να αυξήσει τους μισθούς των ανειδίκευτων στις πλουσιότερες χώρες, με το σκεπτικό ότι η μετακίνηση των θέσεων εργασίας σε φθηνότερες εργασιακά χώρες αυξάνει την παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα των εταιρειών, άρα και τα κέρδη τους. Αυτό τους επιτρέπει να αυξήσουν τη ζήτηση για θέσεις εργασίας στην εγχώρια αγορά τους, που με τη σειρά του ωθεί προς τα πάνω τους μισθούς των εργαζομένων, ειδικά εκείνων που η δουλειά τους δεν μπορεί να μεταφερθεί σε κάποια άλλη χώρα.
Ομως οι υπολογισμοί δείχνουν ότι ανάμεσα στο 1997 και το 2004 το θετικό αυτό αποτέλεσμα δεν υπήρξε αρκετά μεγάλο για να αντισταθμίσει την καθοδική πίεση στους μισθούς.
Στην πραγματικότητα μάλιστα, δεν είναι μόνο οι ανειδίκευτοι στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία που βλέπουν τους μισθούς τους να συμπιέζονται. Και στις τρεις ανεπτυγμένες περιοχές του κόσμου οι συνολικοί μισθοί (και όχι μόνο των ανειδίκευτων) έχουν σήμερα συρρικνωθεί και αποτελούν το μικρότερο μερίδιο στο εθνικό προϊόν, εδώ και δεκαετίες, σε σχέση π.χ. με τα εταιρικά κέρδη που διαχρονικά αυξάνουν ως μερίδιο του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Από τη σκοπιά των οικονομολόγων πάντως είναι ακριβώς αυτό που η θεωρία τους υποστηρίζει: η σταδιακή ολοκλήρωση της παγκόσμιας οικονομίας σε ενιαίες δομές και η ενσωμάτωση σε αυτές των αναπτυσσόμενων οικονομιών (με μια λέξη, δηλαδή, η παγκοσμιοποίηση) έχει αυξήσει κάθετα την αναλογία της παγκόσμιας εργασίας σε σχέση με το κεφάλαιο. Η αφθονία του πρώτου παραγωγικού συντελεστή (ανθρώπινο δυναμικό) οδηγεί σε υπερπροσφορά του και άρα σε συμπίεση της αμοιβής του. Το αποτέλεσμα -κάτι που δεν διατυμπανίζεται για ευνόητους λόγους- είναι ότι ο μέσος πραγματικός μισθός των εργαζομένων των ανεπτυγμένων χωρών είτε είναι στάσιμος εδώ και χρόνια, είτε έχει υποχωρήσει, με όλες τις συνέπειες που αυτό έχει (μεταξύ άλλων σε επίπεδο απεργιών, συνδικαλιστικών διεκδικήσεων κλπ).
Ολο και συχνότερα οι ηγέτες της παγκόσμιας οικονομίας αναγκάζονται να παραδεχθούν αυτό που συμβαίνει, όπως, για παράδειγμα πρόσφατα ο πρόεδρος της FED, Μπεν Μπερνάνκι, που επέμεινε ότι «πρέπει να διασφαλίσουμε ότι τα οφέλη της παγκόσμιας οικονομικής ολοκλήρωσης κατανέμονται επαρκώς σε ευρύ βαθμό». Το πρόβλημα όμως είναι ότι πιθανότατα ο αριθμός αυτών που βγαίνουν χαμένοι από την παγκοσμιοποίηση (αν συμπεριλάβει κανείς αυτούς που βλέπουν τους μισθούς τους να μειώνονται), είναι πολύ μεγαλύτερος από όσο πιστεύουν πολλοί και άρα η στήριξη της παγκοσμιοποίησης δεν είναι στην πράξη καθόλου εύκολη.
Πηγή: The Economist, ΑΠΕ-ΜΠΕ
