Από την έντυπη έκδοση
Του Βασίλη Κωστούλα
[email protected]
Το 2016 «έκλεισε» με ύφεση, διαψεύδοντας τις προσδοκίες έστω για στασιμότητα της οικονομίας, που θα αποτελούσε την αφετηρία μιας αναπτυξιακής δυναμικής.
Για την ιστορία, το 2014 ήταν το μοναδικό έτος της κρίσης κατά το οποίο η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε, τελικά, περισσότερο από την αρχική εκτίμηση· 0,7% αντί 0,3% του ΑΕΠ.
Η μόνη «ανάπτυξη» που κατέγραψαν τα αναθεωρημένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2016 ήταν εκείνη των φόρων επί των προϊόντων, οι οποίοι αυξήθηκαν κατά 7,8%, περιορίζοντας την καταναλωτική δαπάνη του έτους.
Η κυβέρνηση προσδοκά σε μεγέθυνση 1,8% το 2017. Ο στόχος είναι το λιγότερο φιλόδοξος. Ο πρόεδρος του Δημοσιονομικού Συμβουλίου Παναγιώτης Κορλίρας έχει εγκαίρως προβλέψει, μιλώντας στη «Ν» τον περασμένο Ιούνιο, ότι το καλό σενάριο για το τρέχον έτος είναι ανάπτυξη ελαφρά κάτω του 1,5% του ΑΕΠ. Την εκτίμηση αυτή ήρθε να επιβεβαιώσει χθες η έκθεση του ΙΟΒΕ.
Η Ελλάδα έχει ανάγκη, και γρήγορα, από αλλεπάλληλα έτη ανάπτυξης με ρυθμούς 2%-3% του ΑΕΠ, προκειμένου να ανακτήσει το χαμένο έδαφος. Τη διετία 2015-16, μέσα σε ένα διεθνές περιβάλλον χαμηλού κόστους ενέργειας, ανεξάντλητης ρευστότητας και υψηλών ρυθμών ανάπτυξης, η ελληνική οικονομία είχε μια μοναδική ευκαιρία να φύγει μπροστά.
Δεν έφταναν, όμως, οι κωμικοτραγικοί πειραματισμοί το 2015. Ακολούθησαν η αντιαναπτυξιακή φορολογική πολιτική, οι καθυστερήσεις στις αξιολογήσεις του προγράμματος και τα διαδοχικά «αυτογκόλ» στο πεδίο των επενδύσεων, παράμετροι οι οποίες ακόμη δεν έχουν αντιμετωπιστεί και καθιστούν εξαιρετικά αβέβαιη την ουσιαστική ανάκαμψη της οικονομίας· παίρνει ανάσες κυρίως από την ευνοϊκή συγκυρία στον τουρισμό.
Το 2016 η Ελλάδα ήταν η εξαίρεση που επιβεβαίωσε τον κανόνα για τα μέλη του ΟΟΣΑ, καθώς ήταν η μοναδική χώρα που αύξησε αντί να μειώσει τα φορολογικά βάρη, πατώντας κι άλλο το φρένο στην οικονομική δραστηριότητα.
Οι θεσμοί, με εξαίρεση το ΔΝΤ, δηλώνουν ευτυχείς για την πορεία του προγράμματος και δίνουν εύσημα στην κυβέρνηση για τις «εξαιρετικές» δημοσιονομικές επιδόσεις της, αγνοώντας επιδεικτικά τον τρόπο με τον οποίο υπερέβη κατά τουλάχιστον 8 φορές τον στόχο του 2016· το υψηλότερο πρωτογενές πλεόνασμα τα τελευταία 22 χρόνια.
Η δημοσιονομική προσαρμογή αποσκοπεί στην εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών ώστε να μη λειτουργούν σε βάρος της ανάπτυξης. Στην περίπτωση της Ελλάδας συμβαίνει το αντίστροφο. Η αναπτυξιακή προοπτική θυσιάζεται στον βωμό του δημοσιονομικού «πρωταθλητισμού» για τη διατήρηση ενός ακριβού και αναποτελεσματικού κράτους.
Η κυβέρνηση και οι πιστωτές της θα ήταν καλό να επανεξετάσουν τη ρητορική του «success story» ή του «come back» και να διδαχθούν από το μάθημα του 2016 που είναι ίσως προάγγελος αρνητικών ειδήσεων και για το 2017: Μαζί με το καλό υπάρχει πάντα και το κακό σενάριο.
