Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]

Ένα αριστοτεχνικό εκρηκτικό ψυχολογικό θρίλερ, μια σκοτεινή γιορτή, το έργο των Τόμας Βίντερμπεργκ, Μόγκενς Ρούκοφ και Μπο Χρ. Χάνσεν, «Οικογενειακή γιορτή» («Festen»), που ανέβηκε από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος (ΚΘΒΕ), σε σκηνοθεσία Γιάννη Παρασκευόπουλου, μετά τη sold out παρουσίασή του στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, επέστρεψε στο Φουαγιέ της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, στη Θεσσαλονίκη.

Το ελληνικό κοινό γνώρισε το «Festen» μέσα από την πολυβραβευμένη ταινία του Τόμας Βίντερμπεργκ, που τάραξε τα κινηματογραφικά δεδομένα της εποχής, όταν προβλήθηκε το 1998. Ήταν η πρώτη ταινία του «Δόγματος 95», της κινηματογραφικής «σχολής» που δημιούργησε ο Λαρς Φον Τρίερ, μαζί με άλλους Δανούς κινηματογραφιστές, με στόχο τη δημιουργία μιας  κινηματογραφικής φόρμας, που δεν θα στηριζόταν στα τεχνικά μέσα, στα ειδικά εφέ και τις συμβάσεις που δημιουργούν στους θεατές μια ψευδαίσθηση της πραγματικότητας. «Αυτό, που κάναμε στο “Festen”, ήταν στενά συνδεδεμένο με το θέατρο, υποθέτω όσο πιο στενά μπορούν να συνδεθούν οι δυο τέχνες» δήλωσε ο Βίντερμπεργκ.

Το 2004, ο Βρετανός Ντέιβιντ Έλντριτζ διασκεύασε το σενάριο της ταινίας για το θέατρο, καταθέτοντας στο σύγχρονο δραματολόγιο ένα αριστουργηματικό έργο, που έχει ως κέντρο την οικογένεια και θα μπορούσε να θεωρηθεί μια σύγχρονη τραγωδία.

Κρυμμένα μυστικά κοινωνικής υποκρισίας

Στο έργο, μια οικογενειακή γιορτή γίνεται αφορμή να διαταραχτεί η επίπλαστη αρμονία, που, για χρόνια, επικρατούσε μέσα στο σπίτι της οικογένειας Χάνσεν. Τιμώμενο πρόσωπο είναι ο πατέρας, ο Χέλγκε, ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας, ο οποίος γιορτάζει τα εξηκοστά του γενέθλια, περιστοιχισμένος από τα μέλη της οικογένειάς του και στενούς φίλους. Τα καλά κρυμμένα μυστικά της οικογένειας αποκαλύπτονται, χωρίς, όμως, στην πραγματικότητα να συγκλονίζουν κανέναν. Η γιορτή συνεχίζεται κανονικά, το γλέντι δεν σταματάει. O καλοκουρδισμένος μεγαλοαστικός μηχανισμός αντιστέκεται.

O Γιάννης Παρασκευόπουλος σημειώνει: «Το “Δόγμα 95” δημιουργήθηκε από μια ομάδα σκηνοθετών και είχε σαν στόχο τη δημιουργία μιας πιο αγνής κινηματογραφικής φόρμας. Ήταν ένας τρόπος αντίδρασης των σκηνοθετών στην κυριαρχία των παραγωγών και στις συμβάσεις του κινηματογράφου, που δημιουργούν στους θεατές την ψευδαίσθηση της πραγματικότητας. Ο κινηματογράφος έγινε μια “λαμπερή κατάσταση” σε βάρος των προσώπων και της πλοκής, σε βάρος του χαρακτήρα που υπάρχει στην οθόνη.

Σε μια εποχή, λοιπόν, που και το θέατρο, σε πολλές περιπτώσεις, είναι μια “λαμπερή εξωστρεφής κατάσταση”, η προοπτική ανεβάσματος του “Festen” μού γέννησε την ανάγκη να δημιουργήσω με τους συνεργάτες μου το δικό μας ΔΟΓΜΑ και να κοιτάξω ξανά αυτό, που είναι πυρήνας του θεάτρου: ο άνθρωπος».

Σε ερώτησή μας για το ποια θέματα θίγει το έργο και πώς εξελίσσεται η πλοκή του, ο σκηνοθέτης μάς ανέφερε: «Η “Οικογενειακή γιορτή” είναι ένα έργο, που ξεπερνάει την έννοια του θέματος και περνάει σε μια άλλη διάσταση αυτό που διαπραγματεύεται. Το θέμα της σεξουαλικής κακοποίησης, που φαίνεται να είναι το κινητήριο θέμα, είναι απλώς η αφορμή, για να θίξει ο συγγραφέας αυτό που τον απασχολεί: το πόσο καλά είμαστε προστατευμένοι μέσα στον ψεύτικο κόσμο που έχουμε κατασκευάσει. Είναι σαν ο κάθε ήρωας του έργου να έχει φτιάξει ένα σύμπαν και να έχει χτίσει ένα κάστρο γύρω του, για να τον προστατεύει. Όλοι αυτοί οι μικροί κόσμοι έρχονται και καταρρέουν μετά την απόφαση του κεντρικού ήρωα να αποκαλύψει την αλήθεια του.

Όλα ξεκινούν με αφορμή τα εξηκοστά γενέθλια του πατέρα. Όλη η οικογένεια συγκεντρώνεται, για να γιορτάσει. Όμως, τα μέλη της συναντιούνται για πρώτη φορά μετά την κηδεία της κόρης, που έχει αυτοκτονήσει. Μέσα σε όλη αυτήν την ατμόσφαιρα που όλοι προσπαθούν να γιορτάσουν, παρόλο που η ανάμνηση του θανάτου είναι σχετικά πρόσφατη, έρχεται η απόφαση του Κρίστιαν να αποκαλύψει ότι αυτός και η νεκρή του αδελφή ήταν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης του πατέρα τους».

Ταυτότητα παράστασης

Θεατρική διασκευή: Ντέιβιντ Έλντριτζ, μετάφραση: Αλίκη Δανέζη Κνούτσεν - Μανώλης Δούνιας, ελεύθερη απόδοση στίχων: Μαγδαληνή Μπεκρή, σκηνοθεσία: Γιάννης Παρασκευόπουλος, σκηνικά - κοστούμια: Σοφία Παπαδοπούλου, μουσική: Μάνος Μυλωνάκης, κίνηση: Αλέξης Τσιάμογλου, φωτισμοί: Στράτος Κουτράκης, Α΄ βοηθός σκηνοθέτη: Άρης Νινίκας, Β΄ βοηθός σκηνοθέτη: Γιώργος Χιώτης, βοηθός σκηνογράφου: Δανάη Πανά, βοηθοί φωτιστή:  Ιφιγένεια Γιαννιού - Αθανασία Λάζου - Αθανασία Σαπατόρη, οργάνωση παραγωγής: Εύα Κουμανδράκη, φωτογραφίες: Τάσος Θώμογλου. Παίζουν (με σειρά εμφάνισης): Χρίστος Στυλιανού, Στεφανία Ζώρα, Κωνσταντίνος Χατζησάββας, Σταυρούλα Αραμπατζόγλου,  Κωνσταντίνος Λιάρος, Ιωάννα Παγιατάκη, Γιολάντα Μπαλαούρα, Βασίλης Σπυρόπουλος, Κλειώ Δανάη Οθωναίου, Νίκος Καπέλιος, Νίκος Λύτρας, Νεφέλη Ανθοπούλου, Γιάννης Παρασκευόπουλος, Βασίλης Παπαγεωργίου.

Φουαγιέ Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών: Εθνικής Αμύνης 2 - Θεσσαλονίκη, τηλ.: 2315 200200. Η παράσταση είναι ακατάλληλη. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη: 18:00, Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο: 21:00, Κυριακή: 19:00. Τιμές εισιτηρίων: Τετάρτη και Πέμπτη: 5 ευρώ, Παρασκευή: κανονικό (θέσεις πλατείας): 10 ευρώ, εκπτωτικό (θέσεις εξώστη, φοιτητικό και άτομα άνω των 65): 8 ευρώ, ομαδικό (για κρατήσεις 20 ατόμων και άνω): 7 ευρώ, Σάββατο και Κυριακή: κανονικό (θέσεις πλατείας): 13 ευρώ, εκπτωτικό (φοιτητικό και άτομα άνω των 65): 8 ευρώ, ομαδικό (για κρατήσεις 20 ατόμων και άνω): 7 ευρώ, άνεργοι: για όλες τις παραγωγές του ΚΘΒΕ: δωρεάν Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή (για περιορισμένο αριθμό θέσεων), ατέλειες: εφόσον υπάρχουν διαθέσιμες θέσεις, ισχύουν οι ατέλειες: ΕΣΗΕΜΘ, ΕΣΗΕΑ, ΣΕΗ, τμημάτων θεάτρου, δραματικών σχολών, σκηνοθετών, ΑΜΕΑ: δωρεάν, πολύτεκνοι: 5 ευρώ, δάσκαλοι - καθηγητές: 10 ευρώ. Διάθεση εισιτηρίων: ταμεία ΚΘΒΕ, τηλεφωνικά: 2315 200200, ηλεκτρονικά: ntng.gr.