Εγκρίθηκε ομόφωνα από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων το Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης και της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την επένδυση στο Ελληνικό. Ωστόσο, το αντικείμενο του Συμβουλίου ήταν πιο συγκεκριμένο, καθώς τα μέλη κλήθηκαν να απαντήσουν κατά πόσο το Σχέδιο προκαλεί βλάβη στα χαρακτηρισμένα νεώτερα μνημεία και δεν συζήτησαν καθόλου το ζήτημα της κήρυξης ή μη του αρχαιολογικού χώρου που απασχόλησε το ΚΑΣ.
Τα νεώτερα μνημεία στο Ελληνικό αποτελούν τρεις ενότητες. Η πρώτη είναι το κτήριο του πρώην ανατολικού αεροδρομίου Αθηνών, έργο του διάσημου αρχιτέκτονα Έερο Σααρίνεν, που χαρακτηρίστηκε μνημείο το 2006, γιατί ανήκει σε μια ειδική κατηγορία οικοδομημάτων με ιδιαίτερα μορφολογικά χαρακτηριστικά και είναι σημαντικό για τη μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής. Το κτήριο προβλέπεται στο ΣΟΑ να χρησιμοποιηθεί για εκθεσιακούς σκοπούς.
Τα τρία υπόστεγα της Πολεμικής Αεροπορίας χαρακτηρίστηκαν το 2009, διότι αποτελούν ειδικές κατασκευές, σημαντικές για τη μελέτη της ιστορίας της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής στη χώρα μας και της ιστορίας της Ελληνικής Αεροπορίας, στην οποία θα είναι αφιερωμένο το Ιστορικό Μουσείο της Αεροπορίας που θα στεγαστεί σε αυτά. Ο ανατολικός αεροσταθμός και τα τρία υπόστεγα θα βρίσκονται εντός της υπό σχεδιασμό περιοχής του Μητροπολιτικού Πάρκου.
Το αγγλικό υπόστεγο (Παγόδα) χαρακτηρίστηκε μνημείο το 2016, διότι αποτελεί μοναδικό κτίσμα αυτής της μορφής και κατασκευής για τον ελληνικό χώρο. Η Παγόδα χωροθετείται εντός μίας από τις ζώνες πολεοδόμησης (γειτονιά επιχειρηματικού κέντρου Βουλιαγμένης). Η χρήση της Παγόδας δεν έχει αποσαφηνιστεί, ωστόσο η αρμόδια Εφορεία αναμένεται να καταθέσει πρόταση για χρήση της ως εκθεσιακού χώρου.
Τα μέλη του Συμβουλίου απασχόλησε, επίσης, η πρόταση χωροθέτησης έξι υψηλών κτήρίων έως 200 μέτρων από τη στάθμη της θάλασσας, που προβλέπεται στο ΣΟΑ. Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών, Γιάννης Αίσωπος, έκανε λόγο για ένα «στοίχημα που θα το δούμε» για το αν τα υψηλά κτίρια θα δημιουργήσουν ένα νέο παράδειγμα παραθαλάσσιας ανάπτυξης σε πανελλαδικό ή μεσογειακό επίπεδο ή αν θα δημιουργηθεί «το απευκταίο σενάριο ενός νέου Ντουμπάι».
Εκπρόσωποι του ΤΑΙΠΕΔ και της Ελληνικό ΑΕ ανέφεραν ότι τα υψηλά κτήρια εξυπηρετούν μια άλλη λογική συνδυασμού δόμησης και κάλυψης, ώστε να μένει ένα μεγάλο κομμάτι ελεύθερου χώρου. Ο Γιώργος Κοτζαγιώργης από την Ελληνικό ΑΕ επισήμανε ότι επιχειρείται, για πρώτη φορά στην Αθήνα και την Ελλάδα, να συνδυαστεί η κατοικία με τέτοια υψηλά κτίρια και πρόσθεσε ότι «θέλουμε να δώσουμε στον τοπικό αστικό σχεδιασμό κάτι καινούριο. Πρόθεση του επενδυτή είναι ο σχεδιασμός των κτηρίων να αποτελέσει αντικείμενο διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμου».
Ωστόσο, από την πλευρά της, η καθηγήτρια του ΕΜΠ, Ελένη Πορτάλιου, εκ μέρους της επιτροπής αγώνα του Μητροπολιτικού Πάρκου του Ελληνικού και του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Διπλωματούχων Ανωτάτων Σχολών Αττικής, παρατήρησε ότι το ΣΟΑ εισάγει ένα «βίαιο σχέδιο χαρακτηριστικών αντίθετων με το αττικό τοπίο, καθώς η Αθήνα μέχρι σήμερα έχει κρατήσει χαμηλά ύψη».
Η ίδια ζήτησε να μην προχωρήσει σήμερα η συζήτηση του θέματος στο ΚΣΝΜ γιατί εκκρεμούν η ολοκλήρωση της συζήτησης στο ΚΑΣ και το θέμα της κήρυξης του αρχαιολογικού χώρου, η προσφυγή της Επιτροπής Κατοίκων στο Δασαρχείο για δασικές εκτάσεις εντός της επένδυσης και η προσφυγή κατοίκων στο Συμβούλιο της Επικρατείας για την απόφαση μη χαρακτηρισμού από το ΥΠΠΟ άλλων νεώτερων κτιρίων (κέλυφος του αρχικού κτιρίου του Δυτικού Αεροσταθμού, παλαιός πύργος ελέγχου και αρχικός πυρήνας συγκροτήματος του πρώην Αμερικανικού Κολεγίου Θηλέων Αθηνών). Για το τελευταίο η Νάντια Βαλαβάνη, ως εκπρόσωπος των κατοίκων της περιοχής που προσέφυγαν στο ΣτΕ, ζήτησε να μην πάρει το ΚΣΝΜ την ευθύνη πριν συζητηθεί το θέμα στο ΣτΕ (η συζήτηση έχει οριστεί για τις 4 Οκτωβρίου) να εξαλειφθούν μνημεία που θα έπρεπε να έχουν κηρυχτεί και τα οποία σήμερα δεν προστατεύονται.
«Το ΣΟΑ και η ΣΜΠΕ θα ασκήσουν επίδραση στο ζήτημα της εκκρεμοδικίας καθώς δημιουργείται ένα τετελεσμένο με κτήρια που εμφανίζονται να οικοδομούνται στο σημείο, όπου βρίσκονται τα κτίρια που ζητάμε να χαρακτηριστούν» συμπλήρωσε ο νομικός σύμβουλος της επιτροπής αγώνα, Δημήτρης Μπελαντής.
«Οι άλλες διοικητικές εκκρεμότητες δεν αποτελούν κώλυμα στο Συμβούλιό μας να γνωμοδοτήσει για τα ερωτήματα που τίθενται σε εμάς» απάντησε ο Γιώργος Γκανασούλης, που εκπροσωπεί το υπουργείο Περιβάλλοντος στο Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων.
Τελικά, τα μέλη του ΚΣΝΜ υιοθέτησαν ομόφωνα την εισήγηση της Διεύθυνσης Προστασίας και Αναστήλωσης Νεώτερων και Σύγχρονων Μνημείων που θεωρεί ότι δεν προκαλείται βλάβη στα χαρακτηρισμένα μνημεία, ωστόσο θέτει ορισμένους όρους. Για το πρώην ανατολικό αεροδρόμιο ζητάει να παραμείνει αδόμητος χώρος σε απόσταση 100 μέτρων από το περίγραμμα του κτιρίου, προκειμένου να αναδειχθεί.
Η Παγόδα θα πρέπει να χωροθετείται εντός αυτόνομου οικοδομικού τετραγώνου πανταχόθεν ελεύθερου και τυχόν νέα κτίσματα θα πρέπει να είναι συνοδευτικά της χρήσης της και θα πρέπει να συνάδουν με το χαρακτήρα της.
Επίσης, οι μελέτες αποκατάστασης των μνημείων και οι επεμβάσεις στο άμεσο περιβάλλον τους θα πρέπει να υποβληθούν για έγκριση στο Συμβούλιο. Τέλος για τη σύνταξη των αρχιτεκτονικών, πολεοδομικών και στατικών μελετών θα πρέπει να υπάρξει συνεργασία με τις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού.
Πηγή: ΑΜΠΕ
