Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
Ενσαρκώνοντας μία γυναίκα που δέχεται να πεθάνει, για να ζήσει ο άντρας της, η ηθοποιός Κίττυ Παϊταζόγλου πρωταγωνιστεί στην «Άλκηστη», ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και, συγχρόνως, αινιγματικά έργα του Ευριπίδη, το οποίο παρουσιάζεται από το Εθνικό Θέατρο, σε σκηνοθεσία της Κατερίνας Ευαγγελάτου, στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, στις 28 και 29 Ιουλίου, στις 9 το βράδυ, και σε περιοδεία, και μας μιλά για την παράσταση και για τη σημερινή Ελλάδα.
Για τι μιλάει το αινιγματικό αυτό έργο του Ευριπίδη;
«Είναι πολύ παράξενο και φοβερά μοντέρνο έργο. Νιώθεις συνέχεια σαν να τραβάει κάποιος το χαλί κάτω από τα πόδια σου. Καμιά βεβαιότητα. Καταρχάς, μιλά για έναν κόσμο, όπου κάποιος έχει τη δυνατότητα να ανταλλάξει τον θάνατό του με τη ζωή κάποιου άλλου. Αυτό, από μόνο του, δημιουργεί κάτι πολύ παράλογο. Ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος, που έχει ένα τέτοιο δικαίωμα να παρακάμψει το πεπρωμένο του; Ποιος θεός ή ανθρώπινος νόμος τού το έχει δώσει; Επίσης, ποιος είναι ο άλλος άνθρωπος, που προσφέρεται να θυσιαστεί για χάρη του; Και με τι αντάλλαγμα; Τι, στ’ αλήθεια, είναι η αφοσίωση, η αγάπη, το χρέος, η χάρη, η φιλία, το θαύμα; Ο Ευριπίδης είναι ανελέητος. Παίρνει τον γνωστό μύθο της Άλκηστης και αμφισβητεί τα πάντα. Με πόνο, αλλά και πολύ γέλιο. Με ειρωνεία και φρίκη. Για μένα, είναι σαν να λέει: τα πράγματα είναι πάντα γκρι, ποτέ άσπρο ή μαύρο».
Πώς εξελίσσεται η ιστορία του έργου; «Ο Άδμητος, βασιλιάς των Φερών, έχει αποκτήσει ένα παράξενο δικαίωμα από τον θεό Απόλλωνα. Μπορεί να αποφύγει τον πρόωρο θάνατό του, αν κάποιος από τους πολύ δικούς του ανθρώπους δεχτεί να πεθάνει αντί για εκείνον. Όταν οι ηλικιωμένοι γονείς του αρνούνται, η νεαρή γυναίκα του και μάνα των παιδιών του, η Άλκηστη, προσφέρεται να θυσιαστεί αυτή για χάρη του. Αυτό είναι το υπόβαθρο της ιστορίας.
Το έργο του Ευριπίδη, όμως, ξεκινά την ημέρα που είναι πια γραφτό και γνωστό σε όλους πως η Άλκηστη θα πεθάνει. Πλήθος κόσμου καταφτάνει, αναμένοντας και απορώντας αν έχει συμβεί ή όχι το κακό. Το βασιλικό ζεύγος, εν τέλει, εμφανίζεται και, δημόσια, η Άλκηστη, λίγο πριν ξεψυχήσει, ζητεί από τον Άδμητο να της ορκιστεί πως δεν θα πάρει άλλη γυναίκα. Αυτός δέχεται. Πριν καν το σώμα της μπει στον τάφο, καταφτάνει στο παλάτι ο Ηρακλής, ο γνωστός μας ήρωας. Ο Άδμητος τον φιλοξενεί, κρύβοντάς του πως, εκείνη τη μέρα, θάβει τη γυναίκα του. Ο Ηρακλής τρώει, μεθάει και γλεντάει μέσα στο σπίτι της νεκρής. Όταν μαθαίνει από έναν υπηρέτη το κακό, παίρνει μια παράξενη απόφαση. Να φέρει τη νεκρή πίσω στη Γη, για να ξεπληρώσει το χρέος στον φίλο του».
PATROKLOS SKAFIDAS
Σκιαγραφείστε μας την Άλκηστη, την οποία υποδύεστε. «Η Άλκηστη είναι μια πολύ νέα γυναίκα, βασίλισσα και μάνα δυο μικρών παιδιών, που, στο απόγειο της ευτυχίας της, της αγάπης της, της νιότης της, δηλαδή στην καλύτερη στιγμή της, παίρνει αυτήν την απόφαση. Να δώσει τη ζωή της, αντάλλαγμα, για να σωθεί ο άντρας της. Και παίρνει αυτήν την απόφαση όχι αιφνίδια ή παρορμητικά, αλλά συνειδητά. Φυσικά, έχει σημασία και το πλαίσιο, στο οποίο τοποθετείται αυτή η προσφορά. Μια ανδροκρατούμενη κοινωνία, όπου ο ρόλος της γυναίκας είναι σαφώς υποβαθμισμένος σε σχέση με του άνδρα.
Προσωπικά, πιστεύω πως, για αυτήν τη γυναίκα, δεν έχει νόημα να ζει χωρίς αυτόν. Το δηλώνει ξεκάθαρα: “Δεν θέλησα να ζω χωρίς εσένα” του λέει, και δεν έχω λόγο να μην το θεωρήσω ειλικρινές. Από εκεί και πέρα, φυσικά και υπάρχουν κι άλλα επίπεδα: η σκέψη της υστεροφημίας της, η νίκη πάνω στη φθορά ή μια αίσθηση ηθικής ανωτερότητας και δύναμης που έχει κάθε άνθρωπος, που βαδίζει τόσο τολμηρά και συνειδητά προς τον θάνατο. Ο Ευριπίδης είναι τεχνίτης στην αμφισημία».
PATROKLOS SKAFIDAS
Πού τοποθετεί τη δράση του έργου η Κατερίνα Ευαγγελάτου και τι επιχειρεί να αναδείξει μέσα από τη σκηνοθετική της προσέγγιση; «Η Κατερίνα τοποθετεί το έργο στη δεκαετία του ‘70, όπου η Ελλάδα βρίσκεται κάτω από τον ζυγό ενός στρατιωτικού καθεστώτος. Πουθενά στο έργο, κανείς δεν αναρωτιέται πώς είναι δυνατόν ο άρχοντας να δέχτηκε τέτοιο πράγμα, να πεθάνει η γυναίκα του στη θέση του. Όλοι το παίρνουν σαν δεδομένο, απολύτως φυσιολογικό, κι αυτό δημιουργεί μια ατμόσφαιρα συνεχώς συνωμοτική, επικίνδυνη, αμήχανη».
Πώς αισθάνεστε για τη σημερινή Ελλάδα;
«Είμαι απογοητευμένη, αλλά προσπαθώ να διατηρώ την αισιοδοξία μου, γιατί, μόνο έτσι, μπορώ να ελπίζω κάτι για το μέλλον».
Τι χρειαζόμαστε πραγματικά σε αυτήν τη δύσκολη φάση;
«Σύμπνοια. Και προσπάθεια για από κοινού δράση. Να σταματήσουμε, επιτέλους, να τρωγόμαστε, να ρίχνει ο ένας το φταίξιμο στον άλλον. Είναι μια μοίρα των Ελλήνων που μας κυνηγά. Σε όλα τα επίπεδα. Έχω πια κουραστεί να βλέπω αυτήν τη φαγωμάρα στους πολιτικούς, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, στις κοινωνικές σχέσεις, στους καλλιτέχνες, ακόμα και ανάμεσα σε γονείς και παιδιά».
PATROKLOS SKAFIDAS
Τι σας τονώνει το ηθικό; «Άνθρωποι με ευγένεια. Και άνθρωποι που, παρά τις δυσκολίες, έχουν μια διάθεση να βοηθήσουν, να μοιραστούν τη γνώση, την εμπειρία, τον χρόνο και το συναίσθημα τους. Όσο γενικό ή ρομαντικό κι αν ακούγεται, άνθρωποι που νοιάζονται για τον άλλον».
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Κώστας Τοπούζης, σκηνοθεσία - επεξεργασία μετάφρασης: Κατερίνα Ευαγγελάτου, σκηνικά: Εύα Μανιδάκη, κοστούμια: Βασιλική Σύρμα, κίνηση: Πατρίσια Απέργη, μουσική: Γιώργος Πούλιος, φωτισμοί: Σίμος Σαρκετζής, μουσική διδασκαλία: Μελίνα Παιονίδου, βοηθός σκηνοθέτη: Δήμητρα Δερμιτζάκη, Β’ βοηθοί σκηνοθέτη: Δημήτρης Οικονομίδης - Μαριλένα Κουτρουλάκη, βοηθός χορογράφου: Ειρήνη Καλαϊτζίδη, βοηθός ενδυματολόγου: Ειρήνη Γεωργακίλα, βοηθοί σκηνογράφου: Θάλεια Μέλισσα - Μυρτώ Μεγαρίτου.
PATROKLOS SKAFIDAS
Διανομή: Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος: Άδμητος, Κίττυ Παϊταζόγλου: Άλκηστη, Γιάννης Φέρτης: Φέρης, Δημήτρης Παπανικολάου: Ηρακλής, Ερρίκος Μηλιάρης: υπηρέτης, Κώστας Βασαρδάνης: Απόλλων, Σωτήρης Τσακομίδης: Θάνατος, παιδιά: Σπύρος Γουλιέλμος, Νικόλ Φαλτσέτα. Χορός: Κωνσταντίνος Γεωργαλής, Γιώργος Ζυγούρης, Στάθης Κόικας, Μιχάλης Μιχαλακίδης, Αντώνης Μιχαλόπουλος, Γιώργος Νούσης, Χρήστος Ξυραφάκης, Στέλιος Παυλόπουλος, Δημόκριτος Σηφάκης, Περικλής Σκορδίλης, Αλέξανδρος Σταυρόπουλος, Μιχαήλ Ταμπακάκης, Βαλάντης Φράγκος. Μουσικοί επί σκηνής: Κωνσταντίνος Κωστίδης, Κωνσταντίνος Τσιώλης, Θοδωρής Σοφόπουλος. Πρόγραμμα περιοδείας
21 Αυγούστου: Ηράκλειο, Δημοτικό Κηποθέατρο Νίκος Καζαντζάκης
24 Αυγούστου: Ρέθυμνο, Θέατρο Ερωφίλη
26 Αυγούστου: Χανιά, Θέατρο Ανατολικής Τάφρου
6 Σεπτεμβρίου: Θεσσαλονίκη, Θέατρο Δάσους
11 Σεπτεμβρίου: Ελευσίνα, Παλαιό Ελαιουργείο
14 Σεπτεμβρίου: Ωδείο Ηρώδου Αττικού
Πληροφορίες Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου: Αρχαιολογικός Χώρος Ασκληπιείου, Επίδαυρος - Αργολίδα, τηλ.: 27530 22026, 27530 22096.Τιμές εισιτηρίων: κανονικό: από 8 έως 45 ευρώ, μαθητικό έως 18 ετών: 13 ευρώ, άνεργοι - ΑΜΕΑ: 5 ευρώ. Πώληση εισιτηρίων: κεντρικά εκδοτήρια Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου: Πανεπιστημίου 39 - εντός στοάς Πεσμαζόγλου (Δευτέρα - Παρασκευή: 9:00 - 16:00, Σάββατο: 10:00 - 15:00), καταστήματα Reload και βιβλιοπωλεία Ευριπίδης.
Ηλεκτρονικά: greekfestival.gr, τηλεφωνικά: 210 3272000 (καθημερινά και Κυριακές: 9:00 - 21:00). Εκδοτήρια εισιτηρίων λειτουργούν σε όλους τους χώρους των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, τα οποία εξυπηρετούν μόνο την παράσταση της ημέρας και ανοίγουν δύο ώρες πριν την έναρξη της.
