«Για να χειροκροτήσεις, χρειάζεσαι και τα δύο χέρια». Για να αποτελέσουν οι παλαιστινιακές εκλογές ένα βήμα προς την επανάληψη των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων, πρέπει να εργαστεί στην κατεύθυνση αυτή και ο Αριέλ Σαρόν. Η αισιοδοξία πάντως είναι μεγαλύτερη από ποτέ. «Δεν έχουν περάσει ούτε δύο μήνες που έχει πεθάνει ο Αραφάτ, και νομίζει κανείς ότι έχουν περάσει χρόνια», λέει ένας διπλωμάτης. Αλλά με την αισιοδοξία και τα λόγια δεν έρχεται αυτομάτως η ειρήνη ύστερα από πέντε πολέμους, δύο εξεγέρσεις και χιλιάδες νεκρούς και από τις δύο πλευρές.
Αυτή τη στιγμή, ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες ούτε η Ευρώπη μοιάζουν διατεθειμένες να επιβάλουν μια λύση. «Ο Μπους δεν στηρίζει το Ισραήλ, αλλά την ισραηλινή ακροδεξιά, και η Ευρώπη απλώς απουσιάζει», λέει στον απεσταλμένο της «Εl Pais» ο Μαχμούντ Νοφάλ, σύμβουλος του Αμπού Μάζεν που εξελέγη νέος πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής.
«Είμαστε σκλάβοι στη γη μας και εσείς έρχεστε και μας ζητάτε να σταματήσουμε τη βία. Ζητάτε δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις τη στιγμή που δεν έχουμε καν κράτος. Ποιος ζητά από το Ισραήλ να πάψει να παραβιάζει όλα τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας;» αναρωτιέται ο Γιάσερ Αμπεντ Ράμπο, πρώην υπουργός της Παλαιστινιακής Αρχής.
Η αισιοδοξία που εκφράζουν το Λονδίνο και η Ουάσινγκτον, για να κρύψουν ίσως την αποτυχία τους στο Ιράκ, δεν φτάνει πάντως μέχρι τα κατεχόμενα εδάφη, όπου ζουν πολύ δύσκολα 3,5 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι. Το τείχος, που κάθε χιλιόμετρό του κοστίζει 420.000 ευρώ (η ισραηλινή οικονομία επιδοτείται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ενωση), έχει επιπτώσεις στο 16,8% αυτών των εδαφών. Και οι 39 ισραηλινοί στρατιωτικοί έλεγχοι στοιχίζουν στους Παλαιστίνιους ώρες και αξιοπρέπεια.
«Ούτε κι εμένα μου αρέσει το τείχος», λέει ο Νταβίντ Σαράνγκα, ένας από τους εκπροσώπους της ισραηλινής κυβέρνησης. «Είναι όμως απαραίτητο για την προστασία των αμάχων. Το 2004, οι τρομοκρατικές επιθέσεις μειώθηκαν κατά 90%. Oταν ο κίνδυνος εκλείψει, θα το γκρεμίσουμε».
Την ίδια ώρα, ο ισραηλινός πρωθυπουργός εξακολουθεί να προωθεί το σχέδιό του για τη μονομερή αποχώρηση από τη Γάζα. Κανείς δεν γνωρίζει τις πραγματικές του προθέσεις. Αλλά ο ιστορικός Ιλαν Πάπε, καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Χάιφας, είναι απαισιόδοξος. «Ο πρωθυπουργός έχει μάθει ένα μάθημα: όταν μιλάει για ειρήνη, μπορεί να κάνει ό,τι θέλει».
Η τραγωδία για τον Αμπού Μάζεν (Μαχμούντ Αμπάς), επισημαίνει ένας διπλωμάτης, «είναι ότι δεν διαθέτει την εξουσία για να αλλάξει τίποτα. Τα περιθώρια ελιγμών του είναι ελάχιστα. Ολα τα κλειδιά για την επίλυση της κρίσης βρίσκονται στην τσάντα του Σαρόν». Οι Ταξιαρχίες των Μαρτύρων του Αλ Ακσά δίνουν στον νέο πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής περίοδο χάριτος 100 ημερών. «Ο Αραφάτ ζήτησε χρόνο μετά τις Συμφωνίες του Οσλο και του τον δώσαμε», τονίζει ένα στέλεχος της οργάνωσης. «Πέρασαν εννιά χρόνια και βρισκόμαστε σε χειρότερη κατάσταση. Με τον Αμπού Μάζεν δεν θα είμαστε τόσο γενναιόδωροι. Του δίνουμε 100 ημέρες. Αν δεν υπάρξουν αποτελέσματα, θα ξεσπάσει μια τρίτη ιντιφάντα».
Για τον παλαιστίνιο ποιητή Μαχμούντ Νταρουίς, η μεσανατολική κρίση είναι «ένας πόλεμος μνήμης». Ο ισραηλινός συγγραφέας Αμος Οζ συμπληρώνει: «Πρόκειται για μια σύγκρουση ανάμεσα σε δύο λαούς που είναι θύματα της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας, υποστηρίζουν μια δίκαιη υπόθεση στο ίδιο έδαφος και δεν έχουν άλλη χώρα για να πάνε. Οι έποικοι, οι ακραίοι ορθόδοξοι, ο Σαρόν και η Χαμάς γνωρίζουν ότι οδεύουμε προς τη λύση των δύο κρατών. Αλλη λύση δεν υπάρχει. Το διαζύγιο θα είναι οδυνηρό, γιατί κανείς δεν θέλει να αφήσει το σπίτι του. Και το μοίρασμα της κουζίνας, δηλαδή της Ιερουσαλήμ, θα είναι δύσκολο. Θα χρειαστούμε χρόνο, αλλά το σίγουρο είναι ότι θα υπάρξει λύση πριν περάσουν άλλα χίλια χρόνια».
Το μόνο που μπορεί να κάνει ο Αμπού Μάζεν, υποστηρίζει ο Γιάσερ Αμπεντ Ράμπο, είναι να στερήσει το Ισραήλ από δικαιολογίες. «Γι' αυτό θέλει να σταματήσει την ιντιφάντα». Η Χαμάς συμφωνεί. «Είμαστε διατεθειμένοι να φτάσουμε σε μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός», λέει ο σεϊχης Γιουσέφ Χασάν, ένας από τους αρχηγούς της Χαμάς στη Δυτική Οχθη. «Η Χαμάς έχει δεχθεί μια ανακωχή, ώστε να υπάρξουν περιθώρια για διαπραγματεύσεις. Αλλά είμαστε θύματα, και έχουμε δικαίωμα να αμυνόμαστε. Αν τερματιστεί η κατοχή, μπορεί να έλθει η ειρήνη. Κι αν συμβεί αυτό, μπορούμε να συζητήσουμε τα πάντα (δηλαδή την αναγνώριση του Ισραήλ). Η αποχώρηση από τη Γάζα δεν είναι λύση, αλλά δεν θα πούμε ποτέ "όχι" σε μια αποχώρηση του ισραηλινού στρατού».
Ο Μισέλ Βαρσάβσκι, ένας εβραίος διανοούμενος που αποτελεί «κόκκινο πανί» για το κόμμα Λικούντ, είναι επιφυλακτικός. «Ο Σαρόν είναι ο πρώτος πολιτικός μετά τον Μπεν Γκουριόν που έχει ένα στρατηγικό σχέδιο, ένα σχέδιο φρικτό, που μπορεί να μας οδηγήσει στην αυτοκτονία. Κλείνοντας τους Παλαιστίνιους σε γκέτο, κλεινόμαστε ουσιαστικά εμείς. Είμαστε μια κλειστοφοβική κοινωνία. Αν δεν μπορέσουμε να έχουμε καλές σχέσεις με τους γείτονές μας, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος εξαφάνισης του Ισραήλ».
Ο Αμος Οζ, πάλι, είναι πιο αισιόδοξος. «Ο Μαντέλα και ο Ντε Κλερκ βρίσκονται ανάμεσά μας, αλλά δεν το ξέρουν, όπως δεν το ήξεραν κι εκείνοι, πριν γράψουν ιστορία στη Νότια Αφρική».
Πηγές: El Pais, ΑΠΕ
