Μπορεί η ηλεκτρική διέγερση των νευρώνων του εγκεφάλου να βελτιώσει τις γνωσιακές δεξιότητες του ανθρώπου, ώστε για παράδειγμα να μάθει πιο γρήγορα μία ξένη γλώσσα;
Σε αυτό το ερώτημα θα απαντήσει ένα πρότζεκτ που χρηματοδοτείται από την Υπηρεσία Έρευνας Προηγµένων Αµυντικών Προγραµµάτων (DARPA) του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας και στο οποίο συμμετέχουν 7 αμερικανικά πανεπιστήμια και ερευνητικά τμήματα των ενόπλων δυνάμενων των ΗΠΑ.
Το πρότζεκτ ονομάζεται ΤΝΤ (Targeted Neuroplasticity Training) και, στο πλαίσιό του, οι επιστήμονες θα αναζητήσουν μη επεμβατικές τεχνικές διέγερσης του ανθρώπινου εγκεφάλου, για την επιτάχυνση των μαθησιακών διαδικασιών.
Στόχος είναι μέσω αυτών των τεχνικών να αξιοποιήσουν την “πλαστικότητα των συνάψεων”, δηλαδή την ικανότητα του εγκεφάλου να ενισχύει ή να εξασθενεί τις συνδέσεις των νευρώνων (οι οποίες ονομάζονται συνάψεις), ώστε να προσαρμόζεται στο περιβάλλον.
Έτσι, οι ερευνητές θα αναζητήσουν αποτελεσματικούς και ασφαλείς τρόπους για να εκμεταλλευθούν αυτή την ικανότητα, για να βελτιώσουν την ταχύτητα εκπαίδευσης του ανθρώπου καθώς μαθαίνει καινούριες δεξιότητες. Πιο συγκεκριμένα, το πρότζεκτ θα επικεντρωθεί σε μία ειδική κατηγορία εκμάθησης, η οποία ονομάζεται εκπαίδευση των γνωσιακών δεξιοτήτων.
Ο άνθρωπος αξιοποιεί τις γνωσιακές δεξιότητες για να επεξεργάζεται πληροφορίες, να θυμάται οδηγίες, να οργανώνει δεδομένα, αλλά και να ανιχνεύει και να κατανοεί μοτίβα.
Οι επιστήμονες θα επιχειρήσουν να βρουν τρόπους “ντοπαρίσματος” των συγκεκριμένων δεξιοτήτων, και επομένως τον εγκέφαλο πιο αποδοτικό σε μαθησιακές διαδικασίες που αυτές εμπλέκονται, διεγείροντας με ηλεκτρικά σήματα περιφερειακά νεύρα – δηλαδή νεύρα που συνδέουν τους νευρώνες με τη σπονδυλική στήλη, τα όργανα του σώματος και το δέρμα.
“Οι μηχανισμοί που βρίσκονται πίσω από τη νευροδιέγερση δεν έχουν κατανοηθεί σε επαρκή βαθμό”, σημειώνει στην ιστοσελίδα του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας ο Δρ Νταγκ Ουέμπερ, επικεφαλής του ΤΝΤ. “Πιστεύουμε όμως πως με αυτό τον τρόπο απελευθερώνονται νευροδιαβιβαστές που παίζουν ρυθμιστικό ρόλο σε γνωσιακές διεργασίες οι οποίες παίρνουν μέρος στη μάθηση”.
Σύμφωνα με τον Ουέμπερ, ενδεχομένως να υπάρχουν περισσότεροι από ένας μηχανισμοί. Επομένως, ένας πρωταρχικός σκοπός του ΤΝΤ είναι να κατανοήσει τι συνδέει τη νευροδιέγερση με την απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών και, ως αποτέλεσμα, με την πλαστικότητα του εγκεφάλου.
Για τη διέγερση των περιφερειακών νεύρων, οι ερευνητές θα συγκρίνουν διάφορες μη επεμβατικές τεχνικές διοχέτευσης ηλεκτρικών σημάτων μέσω του δέρματος, με μία επεμβατική μέθοδο – δηλαδή την εμφύτευση μίας συσκευής. Ο Ουέμπερ πάντως ελπίζει πως θα μπορέσει να αναπτυχθεί μία συσκευή που θα ενισχύει στην πλαστικότητα του εγκεφάλου, διεγείροντας τα περιφερειακά νεύρα μέσω του δέρματος.
Στις πρώτες φάσεις του, το πρότζεκτ θα κινηθεί σε επίπεδο βασικής έρευνας. Αν όμως οι μελέτες προχωρήσουν με επιτυχία, τότε θα πραγματοποιούν δοκιμές σε υγιείς εθελοντές.
Καθώς το πρότζεκτ χρηματοδοτείται από την DARPA, θα εστιαστεί στην βελτίωση της εκπαίδευσης σε δεξιότητες που σχετίζονται με αποστολές εθνικής ασφάλειας. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, πρωταρχικό μέλημα των επιστημόνων θα είναι να διαπιστωθεί κατά πόσο είναι ασφαλής οποιουδήποτε είδους παρέμβαση.
