Περίπου 790.000 Ινδονήσιοι που επλήγησαν από τα καταστροφικά τσουνάμι έχουν άμεση ανάγκη βοήθειας σε τρόφιμα, ανακοίνωσε το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Επισιτισμού (ΡΑΜ) του ΟΗΕ.
Στο μεταξύ, η οργάνωση Φαρμακοποιοί χωρίς Σύνορα (PSF) κατήγγειλε τις δωρεές ακατάλληλων φαρμάκων «με οδηγίες γραμμένες σε γλώσσες παντελώς άγνωστες προς το ιατρικό προσωπικό και με ημερομηνίες λήξης πολύ κοντινές. Οι δωρεές αυτές θα καταστραφούν. Η διεθνής βοήθεια συγκεντρώθηκε βιαστικά και αυτοί που τη συγκέντρωσαν έβαλαν τη δική τους ανάγκη για προσφορά πάνω από τις πραγματικές ανάγκες των χωρών που επλήγησαν».
Ενα μήνα μετά την τραγωδία και την παγκόσμια κινητοποίηση για την ανακούφιση των πληγέντων, πολλοί μιλούν για επανάληψη των λαθών του παρελθόντος στο σκέλος της ανθρωπιστικής βοήθειας, αλλά και για την πρόκληση της σωστής αξιοποίησης της αναπτυξιακής. Το κεντρικό ερώτημα μετατοπίσθηκε από το «πόση βοήθεια» στο «πόσο καλά θα δαπανηθεί», όπως επισημαίνει ο «Εconomist». Οι κυβερνήσεις υποσχέθηκαν κοντά στα 5 δισ. δολ. σε βάθος χρόνου, αλλά πόσα από αυτά μπορούν να απορροφηθούν και να αξιοποιηθούν δίκαια, έντιμα και παραγωγικά από τις χώρες που επλήγησαν.
Πολλοί ειδικοί συμφωνούν ότι, πέρα από την ευεργετική φιλανθρωπική διάστασή της, η αναπτυξιακή βοήθεια εδώ και 50 χρόνια έχει συχνά υπάρξει αναποτελεσματική ή και αντιπαραγωγική. Μάλιστα για τους υπερ-φιλελεύθερους η βοήθεια αποτελεί σχεδόν «ύβρι», επειδή θεωρούν ότι οι κυβερνήσεις «το παίζουν μητέρες Τερέζες» σπαταλώντας τα χρήματα των φορολογούμενών τους σε συχνά άχρηστα έργα στις φτωχές χώρες, κάνοντας επιπρόσθετο κακό στις τοπικές οικονομίες που εθίζονται σε μια «κουλτούρα εξάρτησης».
Η ξένη βοήθεια κατηγορείται ότι δημιουργεί μια τεράστια γραφειοκρατική μηχανή πατροναρίσματος και διαφθοράς που μετατρέπει τους τοπικούς επιχειρηματίες σε «ραντιέρηδες» και «οικείους» των τοπικών ελίτ, πνίγοντας την αληθινή επιχειρηματικότητα και υπονομεύοντας το κίνητρο για παραγωγική εργασία.
Ο Μίλτον Φρίντμαν είχε συνοψίσει το αυτονόητο: ότι αν δαπανάς τα δικά σου χρήματα, νοιάζεσαι πόσα και πού θα δαπανήσεις, ενώ αντίθετα δεν νοιάζεσαι καθόλου αν δαπανάς κάποιου άλλου τα χρήματα.
Πιο αποτελεσματική η διαγραφή του χρέους
Οι κυβερνήσεις των ανεπτυγμένων κρατών δείχνουν πρόθυμες να αφαιρέσουν ένα μέρος από το βάρος των χρεών των χωρών που επλήγησαν από το τσουνάμι και ήδη η Ομάδα των Επτά (G 7) αποδέχεται ένα μορατόριουμ στην αποπληρωμή του χρέους, το οποίο εγκρίθηκε και από τη Λέσχη του Παρισιού (των 19 πιστωτριών χωρών).
Οι πιστώτριες χώρες μπορούν είτε να δώσουν χρήματα με το ένα χέρι (αναπτυξιακή βοήθεια), είτε να σταματήσουν να παίρνουν με το άλλο (διαγραφή χρέους). Στην πράξη η ανακούφιση του εξωτερικού χρέους αποτελεί μια πιο επίσημη δέσμευση, γιατί οι δωρητές σιωπηλά μερικές φορές ξεχνούν αυτά που υποσχέθηκαν δημόσια. Το Ιράν π.χ. παραπονείται ότι έχει λάβει βοήθεια μόλις 17,5 εκατ. δολ. από τα 1,1 δισ.δολ. που του υποσχέθηκαν μετά το φονικό σεισμό της πόλης Μπαμ το 2003.
Πηγές: Economist, Bloomberg, Επιμέλεια: Κατερίνα Τζωρτζινάκη
