Τη δράση της βιταμίνης του συμπλέγματος Β στην υγεία μας και συγκεκριμένα, στη μείωση του κινδύνου για καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο, έβαλαν στο μικροσκόπιο τους οι επιστήμονες σε πρόσφατη μελέτη.
Συγκεκριμένα, οι ερευνητές μελέτησαν τη δράση της βιταμίνης B έναντι της μείωσης της ομοκυστεϊνης στο αίμα, δεδομένου ότι τα υψηλά επίπεδα της συνοδεύονται συνήθως από τον αυξημένο κίνδυνο καρδιακής προσβολής.
Οι επιστήμονες, εστίασαν τη μελέτη τους στη μείωση της ομοκυστεϊνης του αίματος σε πάνω από 5.000 άτομα, ηλικίας άνω των 55 ετών οι οποίοι λάμβαναν βιταμίνη Β τουλάχιστον 5 χρόνια. Τα άτομα αυτά παρουσίαζαν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού γιατί είχαν αθηρωματικές πλάκες στις αρτηρίες ή έπασχαν από διαβήτη. Οι μισοί εκ των ασθενών λάμβαναν κατά μέσο όρο για 5 χρόνια, συνήθεις δόσεις βιταμινών Β ενώ στους υπόλοιπους χορηγήθηκε εικονικό φάρμακο.
Μετά το πέρας της μελέτης οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι δεν υπήρχε καμία διαφορά μεταξύ των 2 ομάδων αναφορικά με την εμφάνιση καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού ή ακόμα και θανάτου από κάποια καρδιακή πάθηση.
Ωστόσο, οι ερευνητές προχώρησαν και σε μία ακόμα μελέτη σε περίπου 4.000 άτομα τα οποία είχαν υποστεί έμφραγμα του μυοκαρδίου και στους οποίους, 7 μέρες μετά το έμφραγμα, δόθηκαν βιταμίνες του συμπλέγματος Β ή placebo (εικονικό φάρμακο). Το 75% των εν λόγω ασθενών έλαβε βιταμίνες Β ενώ το 25% έλαβε placebo.
Στα 4 έτη μετά την έναρξη της μελέτης δεν παρατηρήθηκε καμία διαφορά στον αριθμό νέων καρδιακών προσβολών, εγκεφαλικών επεισοδίων ή θανάτων λόγω καρδιακών παθήσεων στις δύο ομάδες ασθενών, δηλαδή αυτών που έπαιρναν βιταμίνες Β και εκείνων που λάμβαναν πλασέμπο.
Και στις δύο μελέτες η βιταμίνη Β μείωσε τα επίπεδα ομοκυστεϊνης στο αίμα, όμως αυτή η μείωση δεν μείωσε συγχρόνως και τον κίνδυνο εμφάνισης κάποιας καρδιακής πάθησης.
Οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η χορήγηση βιταμινών Β, ως συμπλήρωμα διατροφής, μετά από έμφραγμα μυοκαρδίου, πιθανόν να έχει βλαβερές επιπτώσεις. Για το λόγο αυτό, δεν συμβουλεύουν άτομα που έχουν υποστεί έμφραγμα να λαμβάνουν βιταμίνη Β.
Η συμβουλή αφορά μόνο το κομμάτι της ομοκυστεϊνης σύμφωνα με τους ειδικούς καθώς η βιταμίνη Β συμβάλει στην καλή υγεία. Ωστόσο, καλό θα είναι τα άτομα που λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής όπως η βιταμίνη Β να ζητούν τη συμβουλή του γιατρού τους , ο οποίος θα εντοπίσει της πραγματικές τους ανάγκες και θα συστήσει το κατάλληλο συμπλήρωμα.
Τι πρέπει να γνωρίζουμε για το σύμπλεγμα των βιταμινών Β
Β1 – Θειαμίνη
Η βασικότερη ασθένεια που οφείλεται σε μεγάλη έλλειψη της εν λόγω βιταμίνης είναι το μπέρι-μπέρι (beri-beri), το οποίο εμφανίζεται πλέον σε περιορισμένο μόνο βαθμό στις αναπτυγμένες χώρες. Οι μικρού μεγέθους ελλείψεις εμφανίζονται με τη μορφή κατάθλιψης, ευερεθιστικότητας, έλλειψης συγκέντρωσης και απώλειας μνήμης. Τα δραστήρια άτομα χρειάζονται περισσότερη θειαμίνη από τα άτομα που υιοθετούν έναν καθιστικό τρόπο ζωής. Η θειαμίνη εμπλέκεται στην απελευθέρωση ενέργειας από τους υδατάνθρακες.
Τη βρίσκουμε στους σπόρους κολοκύθας, στο άγριο ρύζι και στα καρύδια.
Β2 – Ριβοφλαβίνη
Η έλλειψή της προκαλεί πληγές και ερεθισμό στα χείλη, λιπαρό δέρμα γύρω από τη μύτη, κάψιμο και ερεθισμό των ματιών. Η ριβοφλαβίνη έχει έντονο κίτρινο χρώμα που την κάνει χρήσιμη ως χρωστική τροφίμων, αλλά μπορεί να προκαλέσει ακίνδυνο χρωματισμό των ούρων. Εμπλέκεται στα συνένζυμα που είναι απαραίτητα για τη μετατροπή των πρωτεϊνών, των λιπών και των υδατανθράκων σε ενέργεια. Είναι χρήσιμη για τα σκασμένα χείλη και άλλα δερματικά προβλήματα.
Υπάρχει μέσα στο εκχύλισμα μαγιάς, στο φύτρο σταριού και στο τυρί.
Β3 – Νιασίνη
Η βασικότερη ασθένεια που οφείλεται σε μεγάλη έλλειψη της Β3 είναι η πελλάγρα. Οι μικρού μεγέθους ελλείψεις εμφανίζονται με τη μορφή κούρασης, κατάθλιψης και απώλειας της μνήμης. Η νιασίνη μπορεί να παραχθεί στο σώμα με τη χρησιμοποίηση τρυπτοφάνης, Β1, Β6 και βιοτίνης. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για στους ηλικιωμένους, διότι βοηθά στη διατήρηση της λειτουργίας της μνήμης. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο των λιπών στο αίμα (μόνο με τη μορφή νιασίνης), αλλά σε υψηλές δόσεις απαιτείται ιατρική καθοδήγηση.
Τη βρίσκουμε στο εκχύλισμα μαγιάς, στο κρέας και στα καρύδια.
Β5 – Παντοθενικό οξύ
Το παντοθενικό οξύ εμπλέκεται στη λειτουργία των επινεφριδίων και το σχηματισμό αντισωμάτων. Είναι μέρος του συνενζύμου Α, το οποίο εμπλέκεται στην απελευθέρωση ενέργειας απ’ όλα τα τρόφιμα. Η κόπωση, η κεφαλαλγία, η ζαλάδα και η μυϊκή αδυναμία σχετίζονται κατά γενικό κανόνα με μικρές ελλείψεις σε βιταμίνη Β5. Είμαι ευρέως γνωστή και ως «αντί-στρες» βιταμίνη. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την αντιμετώπιση πόνων στις αρθρώσεις.
Καλύτερες πηγές είναι τα καρύδια και οι σπόροι.
Β6 – Πυριδοξίνη
Εμπλέκεται στη μετατροπή των απαραίτητων λιπαρών οξέων σε προσταγλανδίνες, οι οποίες βοηθούν στη ρύθμιση της ορμονικής ισορροπίας. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη μείωση της κατάθλιψης που σχετίζεται με το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο (PMS). Η Β6 μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πρόληψη της ναυτίας, χωρίς όμως να εμφανίζει 100% επιτυχία. Βοηθά στη σταθεροποίηση των επιπέδων των υγρών, συμμετέχοντας στην ισορροπία καλίου/νατρίου. Είναι σημαντική για το μεταβολισμό των πρωτεϊνών και των λιπών. Μπορεί ένα μέρος της να καταστραφεί από τα αντισυλληπτικά, από θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (HRT), από το αλκοόλ και το κάπνισμα.
Υπάρχει στο φύτρο του σταριού και στα ψάρια.
Β12 – Κοβαλαμίνη
Μεγάλη έλλειψη βιταμίνης Β12 οδηγεί σε κακοήθη αναιμία, μια κατάσταση η οποία μπορεί να απειλήσει την ανθρώπινη ζωή. Η απορρόφηση της βιταμίνης Β12 εξαρτάται από μια ουσία που είναι γνωστή ως «εσωτερικός παράγοντας» και εντοπίζεται στο γαστρικό υγρό. Η Β12 είναι απαραίτητη για τη σύνθεση του DNA, το μεταβολισμό των λιπαρών οξέων και τη διατήρηση του περιβλήματος της μυελίνης γύρω από τα νεύρα. Η χρήση της έχει ερευνηθεί και σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας. Η Β12 μπορεί να εμφανίσει έλλειψη στους αυστηρά χορτοφάγους, στους αλκοολικούς ή σε άτομα με βακτηριδιακές ή παρασιτικές λοιμώξεις. Είναι πιθανό η έλλειψη βιταμίνης Β12 να αποκρυφτεί εάν η δοσολογία σε φυλλικό οξύ είναι ανεπαρκής ή πολύ αυξημένη.
Εμπεριέχεται στα ζωικά προϊόντα, σε κάποια είδη φυκών και σε εμπλουτισμένες τροφές.
Φυλλικό οξύ
Η έλλειψη φυλλικού οξέος προκαλεί μεγαλοβλαστική αναιμία, η οποία εμφανίζεται συνήθως κατά την κύηση. Η έλλειψη φυλλικού οξέος κατά την εγκυμοσύνη μπορεί να προκαλέσει γεννητικές ανωμαλίες όπως δισχιδή ράχη (spina bifida). Το φυλλικό οξύ είναι απαραίτητο για τη σύνθεση του DNA και την κυτταρική διαίρεση. Ελλείψεις εμφανίζονται συνήθως στους ηλικιωμένους, τους αλκοολικούς και τις μέλλουσες μητέρες. Η χαμηλή λήψη φυλλικού οξέος μπορεί να οδηγήσει σε υψηλά επίπεδα ομοκυστεΐνης στο αίμα, η οποία αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου και εγκεφαλικού. Κατά παράξενο τρόπο, η έλλειψη βιταμίνης Β12 μπορεί να αποκρυφτεί τόσο από ανεπαρκή ποσότητα φυλλικού οξέος όσο και από υψηλά επίπεδα αυτού.
Το συκώτι, το φύτρο σταριού και τα πράσινα λαχανικά είναι πλούσιες πηγές φυλλικού οξέως.
Βιοτίνη
Εμπλέκεται στο μεταβολισμό των υδατανθράκων και των λιπών. Η βιοτίνη παίζει σημαντικό ρόλο στην παραγωγή των λιπών και του γλυκογόνου και στο μεταβολισμό των αμινοξέων με διακλαδισμένη αλυσίδα. Η έλλειψη βιοτίνης στους ενήλικες είναι σπάνια, στα μωρά και στα μικρά παιδιά όμως είναι πιο συχνή με αποτέλεσμα αυτά να εμφανίζουν δερματικά προβλήματα, όπως σμηγματορροϊκή δερματίτιδα και νόσο του Leiner (αποφολιδωτική ερυθροδερμία). Μερικές φορές, μπορεί να συνιστάται η λήψη βιοτίνης σε χρόνιες περιπτώσεις υπέρμετρης ανάπτυξης του ζυμομύκητα Candida albicans.
Εμπεριέχεται στο συκώτι, στους κρόκους των αυγών, στο αλεύρι σόγιας, στα δημητριακά και στη μαγιά.
Παρα-αμινοβενζοϊκό οξύ (ΡΑΒΑ)
Δεν πρόκειται για βιταμίνη Β, αλλά για ένα συμπαράγοντα. Η έλλειψή του προκαλεί δερματικά προβλήματα όπως λεύκη (απώλεια του χρωματισμού του δέρματος), έκζεμα ή ευερεθιστικότητα και κατάθλιψη. Το PABA φαίνεται να εμπλέκεται στο μεταβολισμό των αμινοξέων και των ερυθρών αιμοσφαιρίων και επιπλέον αποτελεί μέρος της δομής του φυλλικού οξέος. Μπορεί να παρέχει προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία, αλλά μόνο όταν εφαρμόζεται στο δέρμα με τη μορφή λοσιόν.
Καλύτερες πηγές είναι το συκώτι, τα αυγά, το φύτρο σταριού και η μελάσα.
Χολίνη και Ινοσιτόλη
Δεν είναι βιταμίνες Β αλλά παράγοντες του συμπλέγματος Β, που μπορούν να σχηματιστούν στο σώμα. Η χολίνη διεγείρει την παραγωγή λεκιθίνης και αποτελεί μέρος του νευροδιαβιβαστή ακετυλοχολίνη, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για τη μετάδοση της νευρικής ώσης. Η λήψη της με συμπλήρωμα, δεδομένου ότι είναι γαλακτωματοποιητής, μπορεί να βοηθήσει άτομα με αθηροσκλήρωση, κυνάγχη, θρόμβωση, εγκεφαλικό, υψηλή πίεση, γεροντική άνοια και νόσο Αλτζχάιμερ.
Υπάρχει στο συκώτι και στη λεκιθίνη.
