Γράφει ο Ιωάννης Ι. Δατσέρης
Χειρουργός Οφθαλμιάτρος, Αντιπρόεδρος Εταιρίας Υαλοειδούς Αμφιβληστροειδούς
Ο έλεγχος του εσωτερικού του οφθαλμού γίνεται από τον οφθαλμίατρο με την βυθοσκόπηση. Γίνεται ενστάλαξη σταγόνων που προκαλούν διαστολή της κόρης και ο οφθαλμίατρος με κατάλληλα μηχανήματα βλέπει και φωτογραφίζει τον αμφιβληστροειδή χιτώνα.
Σε περίπτωση που βρεθεί παθολογική κατάσταση στην ωχρά κηλίδα ή σε άλλο σημείο του βυθού που χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση, συστήνεται η διενέργεια της φλουοροαγγειογραφίας. Αυτή πραγματοποιείται με έγχυση ειδικού σκιαγραφικού που ονομάζεται φλουορεσεΐνηστη φλέβα του ασθενούς και στη συνέχεια γίνεται λήψη φωτογραφιών από το εσωτερικό του οφθαλμού.
Μία νέα εξεταστική μη επεμβατική μέθοδος αναπτύχθηκε και εξελίχθηκε τα τελευταία χρόνια που ονομάζεται Οπτική Τομογραφία Συνοχής (OCT).
Η OCT αποτελεί μία αντικειμενική μέθοδο απεικόνισης του πάχους και των ανατομικών βλαβών του αμφιβληστροειδούς, του οπτικού νεύρου και των οπτικών νευρικών ινών (RNFL), η δε συμβολή της στη μελέτη των παθήσεων της ωχράς κηλίδας είναι μεγάλη. Αναπτύχθηκε αρχικά το 1991 στο πανεπιστήμιο ΜΙΤ των Η.Π.Α. και έγινε εμπορικά διαθέσιμη το 1996.
Οι συσκευές OCT-1 και OCT-2 είχαν διακριτική ικανότητα 12-20μ, ενώ η διακριτική ικανότητα του OCT-3 είναι περίπου 10μ. Κατά τη διάρκεια της σάρωσης με το OCT -3 πραγματοποιούνται 512 αξονικές λήψεις ενώ με το OCT-1 γίνονταν 100 λήψεις. Σε κάθε αξονική λήψη με το OCT-3 πραγματοποιούνται 1024 σημειακές μετρήσεις σε βάθος 2mm, ενώ με το OCT-1 γίνονταν 500 μετρήσεις.
Τα τελευταία δύο χρόνια η τεχνολογία έχει εξελιχθεί σε τόσο μεγάλο βαθμό που πραγματοποιεί υψηλής ανάλυσης τομές στα3- 5μ, ενώ οι εικόνες που παίρνουμε προσομοιάζουν με εκείνες ενός ηλεκτρονικού μικροσκοπίου.
Τα νέα OCT πραγματοποιούν 40.000 αξονικές λήψεις στο 1 δευτερόλεπτο σε βάθος μέχρι 2.3mm, έχουν την δυνατότητα 3D απεικόνισης, δεν επηρεάζονται όπως τα παλαιά από τη κίνηση του οφθαλμού, ενώ το σημαντικότερο, έχουν μεγάλη επαναληψιμότητα πράγμα ιδιαίτερα σημαντικό όταν ελέγχεται το οπτικό νεύρο και το RNFL.
Σε καμία περίπτωση όμως η OCT δεν μπορεί να αντικαταστήσει την φλουοροαγγειογραφία καθότι είναι δύο διαφορετικές εξετάσεις. Υπάρχουν βέβαια πολλές παθολογικές καταστάσεις που δεν κρίνεται πλέον απαραίτητο η διενέργεια φλουοροαγγειογραφικού ελέγχου και αρκεί μόνο η απεικόνιση με την OCTγια να επιβεβαιωθεί η διάγνωση. Επίσης σε παθήσεις της ωχράς κηλίδας που έχουν διαγνωστεί φλουοροαγγειογραφικά, οι επανέλεγχοι γίνονται μόνο με την OCT.
Σήμερα έχουμε μειώσει σε μεγάλο βαθμό τις φλουοροαγγειογραφίες ενώ οι εξετάσεις με την OCTέχουν αυξηθεί δραματικά. Η εξέταση γίνεται σε χρονικό διάστημα 5΄χωρίς την ενστάλαξη σταγόνων που προκαλεί διαστολή της κόρης, οπότε ο εξεταζόμενος μπορεί να επιστρέψει άμεσα στην εργασία του. Υπάρχουν όμως και παθολογικές καταστάσεις που η εξέταση καθίσταται αδύνατη όπως είναι το οίδημα του κερατοειδούς, ο προχωρημένος καταρράκτης και η αιμορραγία του υαλοειδούς, καταστάσεις βέβαια που καθιστούν και τον φλουοροαγγειογραφικό έλεγχο αδύνατο.
Με την OCT σήμερα μπορούμε γρήγορα, ακίνδυνα, αναίμακτα να ελέγξουμε την ωχρά κηλίδα, το οπτικό νεύρο και τις οπτικές ίνες.
Καταφέραμε να μειώσουμε δραματικά τις φλουοροαγγειογραφίες και παθολογικές καταστάσεις όπως οι επιαμφιβληστροειδικές μεμβράνες, οι οπές της ωχράς, τα οιδήματα ποικίλης αιτιολογίας η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς παρακολουθούνται πλέον περισσότερο με την OCT. Οι εικόνες που παίρνουμε αναλύονται, ποσοτικοποιούνται, αποθηκεύονται και συγκρίνονται με προηγούμενες.
Έτσι καθίσταται δυνατή η διάγνωση, η μέτρηση της βλάβης, η παρακολούθηση της πορείας της νόσου και δίνεται τέλος η δυνατότητα να πραγματοποιηθούν αξιόπιστες κλινικές μελέτες.
