Οι μέρες των εορτών, εκτός από δώρα και ταξίδια, έχουν και πολλά γιορτινά τραπέζια, τα οποία απαρτίζονται από λαχταριστά και πεντανόστιμα εδέσματα στα οποία δεν είναι εύκολο να αντισταθούμε. Τι γίνεται όμως όταν ανάμεσα στους καλεσμένους μας υπάρχουν άτομα με σακχαρώδη διαβήτη; Θα πρέπει να φτιάξουμε ειδικά μενού;
Στα ερωτήματα αυτά απαντά ο Παθολόγος – Διαβητολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης Κυριάκος Καζάκος λέγοντας ότι τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, αλλά και όσοι ζουν ή συναναστρέφονται με ανθρώπους που πάσχουν από τη νόσο είναι βασανιστικό να πρέπει να αρνηθούν να δοκιμάσουν τα πεντανόστιμα εδέσματα που φιλοξενούνται στα γιορτινά τραπέζια, καθώς, κατά κανόνα, δεν αποτελούν υγιεινή επιλογή για τους πάσχοντες.
Όπως λέει ο γιατρός, η υγιεινή διατροφή είναι μονόδρομος και είναι η καλύτερη τακτική για τη διατήρηση του σακχάρου στα επιθυμητά επίπεδα. Το πρόγραμμα που ακολουθεί ένα άτομο με διαβήτη καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους περιλαμβάνει ισορροπημένη διατροφή, τακτικά γεύματα που μετριάζουν την επιθυμία για τσιμπολόγημα, καθώς και άσκηση. Επειδή όμως αυτό δεν είναι πάντα εφικτό, υπάρχουν ορισμένες στρατηγικές, η εφαρμογή των οποίων θα μπορούσε να προστατεύσει την υγεία των ατόμων με διαβήτη, χωρίς τα άτομα αυτά να νιώσουν απομονωμένα τις γιορτινές αυτές ημέρες.
Σύμφωνα με τον κ. Καζάκο, πρώτος κανόνας για τους πάσχοντες από διαβήτη τύπου 1 ή 2, από προδιαβήτη, αλλά και για όσους δεν υποφέρουν από τη νόσο αλλά προσπαθούν να διατηρήσουν ένα φυσιολογικό βάρος προκειμένου να την αποφύγουν, είναι ότι μικρές υπερβάσεις της συνιστώμενης πρόσληψης θερμίδων μπορεί να αντισταθμιστούν με άσκηση. Οι μέρες των εορτών, όπως λέει, αποτελούν ιδανική ευκαιρία για επιπλέον άσκηση, καθώς υπάρχει αρκετός ελεύθερος χρόνος.
Για παράδειγμα, 15 λεπτά επιπλέον τρέξιμο ή ένας μεγάλος περίπατος τη μέρα βοηθούν σημαντικά στον έλεγχο του σακχάρου, αλλά ακόμα κι αν σημειωθεί μια μικρή άνοδος στην τιμή του για μια ή δύο ημέρες δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Με τον τρόπο αυτό, ο ασθενής συμμετέχει στα έθιμα και δεν νιώθει αποκομμένος από την υπόλοιπη οικογένεια, χωρίς ωστόσο να θέτει την υγεία του σε κίνδυνο.
Επιπροσθέτως, οι αυστηρές απαγορεύσεις που ίσχυαν στο παρελθόν για τα άτομα με διαβήτη, δεν έφεραν τα αναμενόμενα αποτελέσματα και έτσι αντικαταστάθηκαν από μια πιο ελαστική προσέγγιση, αρκεί αυτή να εφαρμόζεται υπό το πρίσμα της κοινής λογικής και του μέτρου. Ωστόσο, όπως προσθέτει ο γιατρός, οι ασθενείς με αρρύθμιστο διαβήτη θα πρέπει να ελέγχουν τα επίπεδα του σακχάρου τους πριν αποφασίσουν να φάνε έστω και μια λεπτή φέτα βασιλόπιτας.
Οι διατροφικές συμβουλές για τα άτομα με διαβήτη είναι σχεδόν ίδιες με αυτές που δίδονται σε όλους, να καταναλώνουν φρούτα και λαχανικά, να περιορίζουν τα λιπαρά και τη ζάχαρη καθώς και την πρόσληψη αλατιού.
«Όλοι μπορούν να απολαύσουν τα παραδοσιακά φαγητά των εορτών, αρκεί η ποσότητα να είναι περιορισμένη» σημειώνει ο κ. Καζάκος και συμπληρώνει. «Το να ζει κανείς με διαβήτη δεν είναι απλό, ούτε όμως και ακατόρθωτο. Κύριο μέλημα των ασθενών κατά τη διάρκεια των εορτών θα πρέπει να είναι η διατήρηση του βάρους τους και αυτό, σημειωτέον, δεν επιτυγχάνεται με την επιλογή τροφίμων για διαβητικούς -καθώς αυτά μπορεί να έχουν εξίσου υψηλή θερμιδική αξία με τα υπόλοιπα- αλλά κυρίως με τον έλεγχο των ποσοτήτων».
Η καλή προετοιμασία και ο σωστός προγραμματισμός βοηθούν στην αποφυγή παγίδων
Αναφερόμενος στη διοργάνωση των εορταστικών δείπνων, ο κ. Καζάκος συμβουλεύει οι νοικοκυρές να επιλέξουν μενού, υλικά και τρόπο μαγειρέματος έτσι ώστε να εξασφαλίσουν ότι θα φτιάξουν ένα λαχταριστό γεύμα, με υγιεινές όμως επιλογές. Έτσι, και όσοι προσέχουν τη σιλουέτα τους δεν θα πάρουν περιττά κιλά, αλλά και τα άτομα που έχουν διαβήτη ή προδιαβήτη θα φάνε άφοβα.
Για τη μείωση λοιπόν των προσλαμβανόμενων θερμίδων, ο κ. Καζάκος συμβουλεύει:
- Αντικαταστήστε τις λιπαρές τροφές με πιο light εκδοχές, π.χ. επιλέξτε dressing γιαουρτιού αντί για σως που περιέχει μαγιονέζα.
- Αφαιρέστε τα λιπαρά τμήματα του κρέατος, όπως είναι η πέτσα από την γαλοπούλα ή το γουρουνόπουλο.
- Αλλάξτε τον τρόπο μαγειρέματος των παραδοσιακών φαγητών. Για παράδειγμα, μην παραγεμίσετε τη γαλοπούλα με κάστανα, ρύζι, σταφίδες και κουκουνάρια. Είναι εξίσου νόστιμη εάν ψηθεί μόνο με μπαχαρικά στο γκριλ ή στα κάρβουνα.
- Αποφύγετε τα σνακ πριν το φαγητό. Είναι πειρασμός και φορτώνουν τον οργανισμό με θερμίδες, αλλά εάν αποφασίσετε να τα σερβίρετε, κάντε το τη σωστή στιγμή αντί να παραμένουν σε κάθε τραπεζάκι επί ώρες βάζοντάς σας σε πειρασμό.
- Μαζέψτε το τραπέζι αμέσως μετά το φαγητό. Το τσιμπολόγημα μετά το γεύμα γίνεται ασυναίσθητα και προσθέτει βάρος.
- Σερβίρετε στο πιάτο σας τη σωστή ποσότητα επιλεγμένου με σύνεση φαγητού και μην το ξαναγεμίσετε. Μην ξεχνάτε ότι το μισό πιάτο πρέπει να αποτελείται από σαλάτα.
- Μη δοκιμάζετε απ’ όλα τα διαθέσιμα γλυκά. Αντικαταστήστε τα με φρούτα ή μοιραστείτε τη μερίδα με κάποιον άλλον, εάν αποφασίσετε να υποκύψετε στον πειρασμό.
- Μέτρια κατανάλωση αλκοόλ. Θυμηθείτε ότι η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας αλκοόλ, μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες υπογλυκαιμίες.
Επιπροσθέτως, ο γιατρός επισημαίνει ότι αν έχετε διαγνωστεί με διαβήτη πρέπει να ελέγχετε συχνά τη γλυκόζη του αίματος προκειμένου να μάθετε πόσο πρέπει να τρώτε και τι είδους τροφές επηρεάζουν ιδιαίτερα τα επίπεδά της.
Και τέλος, να θυμάστε ότι τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος προκαλούν πιο αργή απορρόφηση των υδατανθράκων, με συνέπεια την αύξηση των επιπέδων γλυκόζης, όχι μόνον αμέσως μετά από το γεύμα, αλλά και λίγες ώρες μετά το γεύμα. Για τα άτομα που είναι σε αγωγή με ινσουλίνη, η προσαρμογή της δοσολογίας σε συνεννόηση βέβαια με τον διαβητολόγο, μπορεί να περιορίσει τις δυσμενείς επιπτώσεις της διατροφής.
Ο κ. Καζάκος προτρέπει επίσης τους ασθενείς που θα περάσουν τις γιορτές μακριά από το σπίτι τους να λάβουν προληπτικά μέτρα, να έχουν μαζί τους τα φάρμακά τους τις ταινίες μέτρησης για τον έλεγχο των επιπέδων του σακχάρου τους και να μη διστάσουν να επικοινωνήσουν με το γιατρό τους αν αυτό κριθεί απαραίτητο.
