Από την έντυπη έκδοση
Της Λέττας Καλαμαρά
[email protected]
«Η απάτη δεν είναι ένα νέο φαινόμενο. Η απάτη είναι ένα δυσάρεστο στοιχείο της ανθρώπινης υπόστασης. Αυτό που φαίνεται να έχει αλλάξει σήμερα είναι η χρήση πιο εξελιγμένων μέσων απάτης καθώς ο τρόπος ζωής έχει γίνει πιο περίπλοκος με την ανάπτυξη και την καθιέρωση της τεχνολογίας» τονίζει στη «Ν» υψηλόβαθμο στέλεχος πολυεθνικής εταιρείας πληροφορικής.
«Εδώ και δεκαετίες οι ψεύτικες ειδήσεις επηρεάζουν την κοινή γνώμη και κυριαρχούν κυρίως μέσω των εφημερίδων ταμπλόιτ» υποστηρίζουν οι καθηγητές δημοσιογραφίας. Σύμφωνα με τον «Guardian», «η όρεξη για λαϊκισμό δεν είναι νέο πρόβλημα. Όμως η ηχώ του Διαδικτύου ανοίγει ακόμη περισσότερο την όρεξη για εύηχα ψεύδη και εντυπωσιακές απατηλές ειδήσεις, γεγονός που αποτελεί πλέον την πρόκληση του 21ου αιώνα». Για την ιστορία, ο Joseph Pulitzer, το όνομα του οποίου ταυτίστηκε με το γνωστό βραβείο αναγνώρισης της δημοσιογραφικής ικανότητας, το 1890 είχε κατηγορηθεί για «κίτρινη δημοσιογραφία» από εκείνους που ασχολούνταν με τη διατήρηση των γνωστών μέχρι τότε προτύπων ενημέρωσης του κοινού.
Η «USA Today» αναρωτιέται γιατί το κοινό είναι τόσο επιρρεπές στις ψεύτικες, πομπώδεις ειδήσεις. Για σκοτεινά κίνητρα πίσω από τις ψεύτικες ειδήσεις, κάνει λόγο το Bloomberg. Οι ψυχολόγοι λένε ότι με αυτόν τον τρόπο το κοινό βρίσκει διέξοδο στα προβλήματά του και τη μίζερη ζωή του. Το πανεπιστήμιο Stanford σε μελέτη του απαντά πως το 80%-90% των 7.000 φοιτητών συμμετεχόντων σε σχετική έρευνα δεν ήταν σε θέση να αποτιμήσει σωστά την αξία των ειδησεογραφικών ιστοσελίδων.
Με βάση τα στοιχεία από το Pew Research Center, που μετρά την επιρροή των social media στην αμερικανική αλλά και τη διεθνή αγορά, το 62% των ενηλίκων ενημερώνονται από τις λεγόμενες κοινωνικές ιστοσελίδες και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους μέσω αυτών, όταν το ποσοστό αυτό το 2012 ήταν στο 49%. Ειδικά το 2016, χρονιά εκλογών στις ΗΠΑ, το 79% των Αμερικανών χρησιμοποίησε το Facebook και ως πηγή ενημέρωσης, 32% το Instagram, 31% το Pinterest, 29% το Linkedin, 24% το Twitter. Έννοιες όπως η ιδιωτική ζωή και η παραβίασή της, η ασφάλεια, η ιδιοκτησία, τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, η εμπιστοσύνη, η δημοκρατία, τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, οι διακρίσεις, η ανισότητα, η χειραγώγηση, ο ρατσισμός, η βία και η ρητορική μίσους και πολλά άλλα μπαίνουν πλέον σε νέα βάση συζήτησης, από την οποία δεν εξαιρούνται και οι παραδοσιακές εφημερίδες με ιστοσελίδες, που έχουν εμπειρία και αποδεδειγμένη αξιοπιστία.
Στο μεταξύ οι τεχνολογικοί κολοσσοί πολύ θα ήθελαν όλα αυτά να είναι μία φάρσα, αλλά δεν είναι. Από τη στιγμή μάλιστα που το Διαδίκτυο αποτελεί πλέον τον πιο αστάθμητο παράγοντα σε έναν αθέατο κόσμο που είχε συνηθίσει αλλιώς. Σύμφωνα με το Wikipedia, Ρωσία, Σκόπια, Ρουμανία και ΗΠΑ είναι οι κατ’ εξοχήν χώρες δημιουργίας και φιλοξενίας ειδησεογραφικών ιστοσελίδων με ψεύτικο περιεχόμενο.
Πρωτοβουλίες για προστασία
Ο CEO του Facebook, Marc Zuckerberg, υποστηρίζει πως δεν είναι εκδοτική εταιρεία, μετά την κορύφωση των συζητήσεων για τη μετάδοση ψευδών ειδήσεων μέσω του Facebook και την επιρροή της κοινής γνώμης στην Αμερική. Ωστόσο, προανήγγειλε τη δημιουργία εργαλείων για το κόψιμο των ιστοσελίδων με ψεύτικο περιεχόμενο, μιας και ήδη αυτή η υπόθεση έχει κοστίσει μέχρι στιγμής στο Facebook γύρω στα 3,7 δισ. δολ. Τον δρόμο αυτό φαίνεται πως θα ακολουθήσουν και άλλοι, όπως η Google.
Τον Σεπτέμβριο του 2016 οι Amazon, DeepMind, Facebook, IBM, Microsoft, Google δημιούργησαν ένα νέο φορέα για την Τεχνητή Νοημοσύνη με στόχο το όφελος για τους ανθρώπους και την κοινωνία. Τον Μάιο του 2018 αναμένεται ο ευρωπαϊκός κανονισμός για την προστασία των δεδομένων στην Ευρώπη που θα τεθεί σε ισχύ με στόχο την ενίσχυση των ατομικών δικαιωμάτων και των προσωπικών τους στοιχείων.
