Η συνεισφορά της ανοσο-ογκολογίας στην αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα είναι σημαντική, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ένωσης Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ) Ιωάννη Βαρθαλίτη, ο οποίος επεσήμανε σε εκδήλωση που διοργάνωσε η ΕΟΠΕ ότι η ανοσο-ογκολογία αποτελεί ένα από τα νέα «όπλα» στην αντιμετώπιση του καρκίνου γενικότερα.
Όπως είπε ο κ. Βαρθαλίτης, η ανοσοθεραπεία έχει ήδη αλλάξει το τοπίο της θεραπείας του καρκίνου, με σημαντικές βελτιώσεις στην επιβίωση ασθενών με ορισμένα νεοπλάσματα.
Όπως ανέφερε ο κ. Βαρθαλίτης, το ανοσοποιητικό αποτελείται από μια συλλογή από όργανα, κύτταρα και ειδικά μόρια που βοηθούν στην προστασία από ιούς, τον καρκίνο και άλλες νόσους. Όταν ένας διαφορετικός (ξένος) οργανισμός εισέρχεται στο ανθρώπινο σώμα, π.χ. ένα βακτήριο, το ανοσοποιητικό σύστημα το αναγνωρίζει και κατόπιν του επιτίθεται, εμποδίζοντάς να προκαλέσει βλάβη. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται ανοσοποιητική απόκριση.
Τα καρκινικά κύτταρα είναι πολύ διαφορετικά από τα κανονικά κύτταρα του οργανισμού, έτσι το ανοσοποιητικό σύστημά τους επιτίθεται όταν είναι σε θέση να τα αναγνωρίσει. Ωστόσο, τα καρκινικά κύτταρα πολύ συχνά βρίσκουν τρόπους να «μεταμφιέζονται» σε κανονικά κύτταρα, έτσι ώστε το ανοσοποιητικό να μην τα αναγνωρίζει σαν επικίνδυνα.
Οι ανοσο-ογκολογικές θεραπείες είναι φάρμακα που «χρησιμοποιούν» το ανοσολογικό σύστημα του σώματος για να καταπολεμήσουν τον καρκίνο. Η διαφορά τους με άλλες αντικαρκινικές θεραπείες είναι ότι στοχεύουν τα ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος και όχι τα καρκινικά κύτταρα, επιτρέποντάς του να αναγνωρίζει και να επιτίθεται επιλεκτικά στα καρκινικά κύτταρα, ενώ ταυτόχρονα προσφέρει μακροχρόνια μνήμη στο ανοσοποιητικό, έτσι ώστε να προσαρμόζεται συνεχώς και σε βάθος χρόνου στον καρκίνο, προσφέροντας ανθεκτική και μακροχρόνια θεραπεία στον ασθενή.
Ο καθηγητής Παθολογίας – Ογκολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Κωνσταντίνος Συρίγος αναφέρθηκε στην καινοτομία της ανοσο-ογκολογίας στην αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα. Ο κ. Συρίγος ανέφερε ότι ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί έναν από τους πιο κοινούς καρκίνους παγκοσμίως, με 2 στους 3 καρκίνους του πνεύμονα να διαγιγνώσκονται σε άτομα ηλικίας ≥ 65 ετών. Είναι η συχνότερη μορφή καρκίνου στους άνδρες και η τρίτη συχνότερη στις γυναίκες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο κ. Συρίγος, ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ο πιο θανατηφόρος παγκοσμίως, καθώς το 2012 το 19,4% των θανάτων παγκοσμίως από καρκίνο οφειλόταν στον καρκίνο του πνεύμονα, ποσοστό που είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα των θανάτων από καρκίνο του παχέος εντέρου, του μαστού και του προστάτη, ενώ εκτιμάται ότι ευθύνεται για σχεδόν έναν στους πέντε θανάτους από καρκίνο (1,59 εκατομμύρια).
Για αρκετές δεκαετίες, ο καρκίνος του πνεύμονα υπήρξε η συχνότερη μορφή καρκίνου στον κόσμο, με 1,8 εκατομμύρια νέα περιστατικά μόνο το 2012, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις. Επίσης, τα υψηλότερα ποσοστά, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, παρατηρούνται στη Βόρεια Αμερική και τη Νότια Ευρώπη, ενώ ένα σχετικά υψηλό ποσοστό παρατηρείται στη Νότια Ασία. Τα χαμηλότερα ποσοστά παρατηρούνται στη Δυτική και τη Μέση Αφρική.
Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι μία από τις πιο επιθετικές μορφές καρκίνου στον άνθρωπο, με συνολικό ποσοστό επιβίωσης 5 ετών 10-15 τοις εκατό. Οι ασθενείς με προχωρημένο (σταδίου IV) καρκίνο του πνεύμονα έχουν ποσοστό 5ετούς συνολικής επιβίωσης 2%.
Προς επίρρωση αυτού παρουσίασε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία τα ποσοστά επιβίωσης για τον μεταστατικό προχωρημένο καρκίνο του πνεύμονα είναι ιδιαίτερα χαμηλά.
Παρουσιάζοντας την εξέλιξη των θεραπευτικών επιλογών για τον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (ΜΜΚΠ), που αποτελεί την πιο κοινή μορφή καρκίνου του πνεύμονα, από το 1986 και εντεύθεν, ανέφερε ότι πλέον το 2016 με την πρόσφατη έγκριση των δεύτερης και τρίτης γενιάς στοχευμένων θεραπειών έχουν βελτιωθεί οι εκβάσεις των ασθενών.
Επιπλέον, όπως είπε, η εισαγωγή των αναστολέων των σημείων ελέγχου του ανοσοποιητικού συστήματος στις θεραπευτικές επιλογές έχει δώσει μια επιλογή δεύτερης γραμμής για τους ασθενείς που δεν φέρουν μεταλλάξεις ή για εκείνους με μεταλλάξεις του EGFR ή ανακατατάξεις του ALK που εμφανίζουν πρόοδο της νόσου υπό θεραπεία πρώτης γραμμής.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο καρκίνος του πνεύμονα είναι ένας καρκίνος που σχηματίζεται σε ιστούς των πνευμόνων, προερχόμενος από διάφορα είδη κυττάρων των αεραγωγών.
Οι δύο κύριοι τύποι καρκίνου του πνεύμονα είναι ο μη-μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα (NSCLC) και oμικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα (SCLC).
- Μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα (NSCLC): Αντιστοιχεί σε περίπου 85 έως 90% των καρκίνων του πνεύμονα. Οι τρεις κύριοι υπότυποι περιλαμβάνουν καρκίνωμα εκ πλακωδών κυττάρων (επιδερμοειδές), αδενοκαρκίνωμα, και μεγαλοκυτταρικό (μη διαφοροποιημένο) καρκίνωμα.
- SCLC: Αντιστοιχεί σε περίπου 10 έως 15% όλων των καρκίνων του πνεύμονα, άρχεται συχνά στους βρόγχους, και τείνει να εξαπλώνεται ευρέως στο σώμα σε αρκετά πρώιμο στάδιο της πορείας της νόσου.
Στους παράγοντες κινδύνου καταγράφονται
Το κάπνισμα είναι με διαφορά ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για καρκίνο του πνεύμονα. Πιστεύεται ότι τουλάχιστον το 80% των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα οφείλεται στο κάπνισμα. Σε αυτήν την κατηγορία συμπεριλαμβάνεται και το παθητικό κάπνισμα. Επίσης, επικίνδυνα υλικά είναι το Ραδόνιο και ο Αμίαντος ενώ, άλλες ουσίες που υπάρχουν στον χώρο εργασίας (συμπεριλαμβανομένων των ραδιενεργών μεταλλευμάτων, των εισπνεόμενων χημικών ουσιών ή ορυκτών, και των εξατμίσεων των κινητήρων ντίζελ) καταγράφονται στους παράγοντες κινδύνου. Επιπροσθέτως, η ατμοσφαιρική ρύπανση, η ακτινοθεραπεία στους πνεύμονες, το αρσενικό στο πόσιμο νερό και το ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του πνεύμονα είναι παράγοντες κινδύνου.
Τα συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα μπορεί να περιλαμβάνουν: Βήχα που επιδεινώνεται ή επιμένει – στηθάγχη – συριγμό – δύσπνοια - βήχα με αιμόπτυση - αίσθημα κόπωσης - απώλεια βάρους χωρίς γνωστά αίτια. Άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν και επαναλαμβανόμενες εξάρσεις πνευμονίας ή πρήξιμο ή διόγκωση των λεμφαδένων στο εσωτερικό του θώρακα, μεταξύ των πνευμόνων. Ενώ, πρέπει να σημειωθεί ότι οι περισσότεροι άνθρωποι με καρκίνο του πνεύμονα δεν έχουν συμπτώματα μέχρι ο καρκίνος να φτάσει σε προχωρημένο στάδιο.
Διάγνωση και Θεραπεία
Αν τα αποτελέσματα του ιατρικού ιστορικού και οι κλινικές εξετάσεις είναι ενδεικτικά καρκίνου του πνεύμονα, μπορεί να διενεργηθούν πιο εξειδικευμένες εξετάσεις, όπως βιοψίες ιστών του πνεύμονα ή /και απεικονιστικοί έλεγχοι.
Ανάλογα με το στάδιο της νόσου και άλλους παράγοντες, οι κύριες θεραπευτικές επιλογές για τα άτομα με NSCLC μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Χειρουργική επέμβαση
- Θερμοκαυτηριαμός με ραδιοσυχνότητες (RFA)
- Ακτινοθεραπεία
- Χημειοθεραπεία
- Στοχεύουσες θεραπείες
- Ανοσοθεραπεία
Οι θεραπευτικές επιλογές για το μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Χημειοθεραπεία
- Ακτινοθεραπεία
- Χειρουργική επέμβαση
