Λατρεμένος αλλά και απεχθής, άσπονδος εχθρός και μεγάλος πλάνος, ο «Λίδερ Μάξιμο» αποτέλεσε μια από τις μεγαλύτερες πολιτικές προσωπικότητες του 20ού αιώνα. Ο Φιντέλ Κάστρο απεβίωσε την Παρασκευή σε ηλικία 90 ετών και το γαλλικό πρακτορείο παρουσιάζει τα έξι πρόσωπα του ηγέτη της κουβανικής επανάστασης.
Δεινός τακτικιστής
Το 1959, ο Κάστρο εισέρχεται θριαμβευτικά στην Αβάνα. Χωρίς στρατιωτική εκπαίδευση, ο 32χρονος διδάκτορας της Νομικής με τη μαύρη γενειάδα και τη χακί στολή νίκησε στρατό αποτελούμενο από 80.000 άνδρες με τους «barbudos» του και ανέτρεψε τον Φουλχένσιο Μπατίστα, τον δικτάτορα που είχε καταλάβει την εξουσία με πραξικόπημα το 1952.
Όπως αναφέρει στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Άλι Ροδρίγκες, πρώην αντάρτης και νυν πρεσβευτής της Βενεζουέλας στην Κούβα, ο Κάστρο «μετέτρεψε ένα αντάρτικο σε μια παράλληλη εξουσία, που αποτελείτο από ένα αντάρτικο και μυστικές και λαϊκές οργανώσεις». Ματαιώνοντας τις συνωμοσίες που υποστηρίζονταν από την Ουάσινγκτον, ο Κάστρο έστειλε 386.000 Κουβανούς να πολεμήσουν στην Ανγκόλα, την Αιθιοπία, την Αλγερία. Από το 1958 έως το 2000, διέφυγε από 634 απόπειρες δολοφονίας, σύμφωνα με τον πρώην επικεφαλής των κουβανικών μυστικών υπηρεσιών Φαμπιάν Εσκαλάντε.
Ο πλάνος
Λαμπερός και εξωστρεφής, αλλά διακριτικός στην ιδιωτική ζωή του: δύο γάμοι και επτά παιδιά από τρεις γυναίκες, είναι ότι άφησε να γίνει γνωστό. «Η ιδιωτική ζωή, κατά τη γνώμη μου, δεν πρέπει να είναι εργαλείο δημοσιότητας ή πολιτικής», έλεγε.
Η ακατέργαστη πλευρά του αντάρτη και οι μαραθώνιες ομιλίες του μαγνήτιζαν τόσο τα πλήθη όσο και τις γυναίκες, τους πολιτικούς ή τους καλλιτέχνες. «Είχα εντυπωσιαστεί τόσο πολύ! Δεν μπορούσα παρά να τον κοιτάζω και να λέω: τον αγαπώ», δηλώνει η Μερσέδες Γκονσάλες, μια Κουβανή 59 ετών, που είχε δει μόνο δύο φορές τον Κουβανό ηγέτη από κοντά. «Εκπέμπει μια πολύ ελκυστική δημόσια εικόνα», αυτό «αποτελεί μέρος του μύθου του», λέει ο Σάλαμον Σούσι, συγγραφέας του Λεξικού σκέψεων του Φιντέλ Κάστρο.
Ο εχθρός
Μέσα σε μισό αιώνα, ο Φιντέλ αψήφησε έντεκα προέδρους των Ηνωμένων Πολιτειών και κυβέρνησε με σιδηρά πυγμή, ακολουθώντας μια πολιτική καταστολής της αντιπολίτευσης που οδήγησε σε πολλές καταδίκες της Κούβας από την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ.
«Ο άνδρας των τριών έψιλον: εγωτιστή, εγωιστή και εγωκεντρικό» τον περιγράφει η αντίπαλος του καθεστώτος Μάρτα Μπεατρίς Ρόκε. Εκείνοι που τολμούσαν να προβάλουν αντίσταση, προσθέτει, γνώρισαν τη «φυλάκιση, το μαστίγιο και πράξεις αποκήρυξης». Το 1959, ο διοικητής Ούμπερ Μάτος, σύντροφος στη μάχη ο οποίος αποσκίρτησε, καταδικάστηκε σε φυλάκιση 20 ετών. Στη διάρκεια της «μαύρης άνοιξης» του 2003, 75 αντιφρονούντες φυλακίστηκαν και τρεις εκτελέστηκαν.
«Απορρίπτοντας τις εκκλήσεις για άνοιγμα και χαρακτηρίζοντας τους αντιπάλους του "μισθοφόρους", «θα μείνει (στην Ιστορία) ως δικτάτορας», εκτίμησε η Ρόκε.
Ο μύθος
Σε μια χώρα όπου ο χριστιανισμός αναμειγνύεται με τις αφρικανικές λατρευτικές παραδόσεις, οι Κουβανοί πιστεύουν πως ο Φιντέλ είχε την προστασία της Ομπατάλα, της πιο ισχυρής από τις θεότητες «ορίσα».
Όταν ο Φιδέλ ανακήρυξε τον θρίαμβο της επανάστασης το 1959, τον περιέβαλλαν πολλά περιστέρια. Ένα από αυτά κάθισε στον ώμο του. Πολλοί είδαν σε αυτή την κίνηση ένα υπερφυσικό σημάδι. Ο μύθος ξεκίνησε.Έφθασε μάλιστα στο σημείο να θεωρείται περίπου αθάνατος μέχρι που ασθένησε βαριά το 2006.
Ο εμπνευστής
GRAPHIC NEWS
Όπως σημειώνει το γαλλικό πρακτορείο ο Κάστρο άφησε το στίγμα του στην ιστορία του 20ου αιώνα. Στη δεκαετία του 1960 υποστήριξε τους αντάρτες στην Αργεντινή, τη Βολιβία, τη Νικαράγουα. Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, υιοθέτησε πολιτικά τον Ούγκο Τσάβες. Σήμερα η Κούβα φιλοξενεί τις ειρηνευτικές συνομιλίες που διεξάγονται ανάμεσα στις Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας (FARC) και την κολομβιανή κυβέρνηση.
Η επανάστασή του «δίνει (...) την επιθυμία για μάχη, για αντίσταση, σε κάνει να θέλεις να πάρεις ένα τουφέκι και να προσπαθήσεις να αλλάξεις τα πράγματα», δηλώνει ο Ιβάν Μάρκες, δεύτερος στην ιεραρχία των FARC.
Ο Δον Κιχώτης
«Θα επιστρέψουν». Το 2001, ο Κάστρο υπόσχεται να φέρει πίσω πέντε Κουβανούς πράκτορες που είχαν συλληφθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες τρία χρόνια πριν. «Όταν ο Φιντέλ είπε 'θα επιστρέψουν', είπε στον κουβανικό λαό: θα πάτε να τους φέρετε», εξηγεί ο Ρενέ Γκονσάλες, ένας από τους Κουβανούς που απελευθερώθηκαν από την Ουάσινγκτον μεταξύ 2011-2014, καταδεικνύοντας την ικανότητα του ηγέτη να διαδίδει τις ιδέες του, όσο απίθανες κι αν μοιάζουν.
Ο «Δον Κιχώτης» της Κούβας είχε ορκιστεί επίσης να κάνει την Κούβα «μια ιατρική δύναμη» όταν στη χώρα δεν υπήρχαν παρά μόνο 3.000 γιατροί έναντι 88.000 σήμερα - ένας για κάθε 640 κατοίκους.
Ωστόσο δεν έχουν εκπληρωθεί όλες οι υποσχέσεις του: δεν μπόρεσε να παραγάγει 10 εκατομμύρια τόνους ζάχαρης το 1970, ούτε να ανακτήσει την περιοχή του Γκουαντάναμο που είχε παραχωρηθεί περισσότερο από έναν αιώνα πριν στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Πηγή: ΑΜΠΕ, Γαλλικό Πρακτορείο
