Σαν ένα είδος πνευματικής αυτοβιογραφίας ή, όπως το χαρακτηρίζει ο ίδιος ο συγγραφέας του, μια «αναφορά» με τη στρατιωτική έννοια του όρου, σχετικά με τους στόχους του και τις προσπάθειές του, το τελευταίο έργο του Νίκου Καζαντζάκη, «Αναφορά στον Γκρέκο», που παίζεται για 2 χρόνια με εξαιρετική επιτυχία, συνεχίζει για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων.

Η επιτυχημένη και πολυταξιδεμένη παράσταση παρουσιάζεται στο θέατρο Γκλόρια, από τις 31 Οκτωβρίου, κάθε Δευτέρα και Τρίτη, στις 9 το βράδυ.

Τη θεατρική προσαρμογή και τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Τάκης Χρυσικάκος, ο οποίος ερμηνεύει τον Νίκο Καζαντζάκη και πρόσωπα του έργου του. Η Γεωργία Νταγάκη, με τη λύρα και το τραγούδι της, συνομιλεί με τους ήρωες του συγγραφέα - τον Καπετάν Μιχάλη, τον Αλέξη Ζορμπά, τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο και την Ωραία Ελένη του Ομήρου. Συμμετέχει ο μουσικός Χρυσόστομος Καραντωνίου, παίζοντας κλασική κιθάρα.

Το πρόγραμμα των παραστάσεων ξεκίνησε από την Κρήτη,  τη γενέτειρα του Νίκου Καζαντζάκη, με τη στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης, και προκάλεσε μεγάλο ενθουσιασμό και συγκίνηση. Στις 4 Ιουνίου 2015, ύστερα από πρόσκληση του τομέα πολιτισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, παρουσιάστηκε στις Βρυξέλλες, ενώ η καλοκαιρινή πρεμιέρα της πραγματοποιήθηκε στο Ηράκλειο, στον τάφο του Καζαντζάκη. Οι καλοκαιρινές παραστάσεις ολοκληρώθηκαν στη Γαύδο.

Η παράσταση, που γίνεται σε συνεργασία με τις Εκδόσεις Καζαντζάκη,  θα συνεχίσει την πορεία της σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και θα ταξιδέψει σε πανεπιστήμια και πόλεις της Ευρώπης και της Αμερικής, υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού και τη συνεργασία του ΕΟΤ, για την προβολή του ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό.

«Φωνάζω τη μνήμη να θυμηθεί»

Το έργο ξεκινά από τα παιδικά χρόνια του σπουδαίου μας  συγγραφέα, μυθιστοριογράφου, δημοσιογράφου, πολιτικού, θεατρικού συγγραφέα, ποιητή και φιλόσοφου με το πλούσιο λογοτεχνικό, ποιητικό και μεταφραστικό έργο, και σταματά στην ημέρα της «κρητικής ματιάς» και στη σύλληψη της «Οδύσσειας». Δεν αφηγείται το σύνολο της ζωής του, αλλά παρουσιάζει τους σταθμούς της πνευματικής του πορείας, χωρίς να ακολουθεί την αυστηρή χρονολογική σειρά της πραγματικής του βιογραφίας.

Στην παράσταση, μέσα από τους ήρωες των έργων του Νίκου Καζαντζάκη και τις εξομολογήσεις του στον παππού του, όπως αποκαλεί τον Ελ Γκρέκο, συναντάμε το μεγαλείο της Ελλάδας και το ανυπόταχτο πνεύμα του ίδιου του συγγραφέα, ο οποίος γράφει: «Αλάκερη η ψυχή μου μια κραυγή κι όλο μου το έργο το σχόλιο στην κραυγή αυτή. Φωνάζω τη μνήμη να θυμηθεί, περμαζώνω από τον αέρα τη ζωή μου, στέκουμαι σαν στρατιώτης και κάνω την αναφορά μου στον Γκρέκο, γιατί αυτός είναι ζυμωμένος από το ίδιο κρητικό χώμα με μένα και, καλύτερα απ’ όλους τους αγωνιστές που ζουν ή που έχουν ζήσει, μπορεί να με νιώσει».

«…καμωμένη από στάλες αίμα μου…»

Ο Τάκης Χρυσικάκος μάς ανέφερε για το έργο: «Η “Αναφορά στον Γκρέκο” είναι το απόσταγμα της σκέψης και των απόψεων του Καζαντζάκη. Γράφεται στη Γαλλία, όπου ζει αυτοεξόριστος, μακριά από τον τόπο του, έχει τελειώσει το μακρινό ταξίδι του και θέλει να κάνει έναν απολογισμό. Η λέξη “αναφορά” είναι με τη στρατιωτική έννοια, δηλαδή “αναφέρομαι”, αναφέρω τη ζωή μου. Κι αυτό το κάνει στον άλλο μεγάλο Κρητικό, τον Ελ Γκρέκο, γιατί, όπως λέει, είναι “από το ίδιο χώμα με μένα” κι από όλους τους αγωνιστές που ζουν ή που έχουν ζήσει “μπορεί να με νιώσει”. Είναι, κατά τη γνώμη μου, το μεγάλο έργο του Καζαντζάκη, όπου καταγράφει όλο το ταξίδι της ζωής του, μέχρι τον θάνατό του, όταν, έχοντας τελειώσει την “αναφορά - απολογισμό”, καταλήγει, λέγοντας στον Θεοτοκόπουλο - Γκρέκο: “παππού καλώς σε βρήκα”.

Ο ίδιος λέει ότι δεν είναι αυτοβιογραφία, κι αυτό το κάνει, γιατί, όπως γράφει: “η ζωή μου η προσωπική για μένα μονάχα έχει κάποια αξία, για κανέναν άλλον”. Κι ακόμα, μας λέει: “θα βρεις, στις σελίδες ετούτες, την κόκκινη γραμμή, καμωμένη από στάλες αίμα μου, που σημαδεύει την πορεία μου ανάμεσα στους ανθρώπους, στα πάθη και στις ιδέες”. Ο Καζαντζάκης, πάντα, από μικρό παιδί, συμπλήρωνε τη ζωή και την πραγματικότητα με τη φαντασία του. Το ίδιο κάνει κι εδώ. Είναι, λοιπόν, η καταγραφή της ζωής του, όπως τη βλέπει και την αφηγείται ο ίδιος».

Θεατρική προσαρμογή - σκηνοθεσία - ερμηνεία: Τάκης Χρυσικάκος, συνεργάτις σκηνοθέτις: Εμμανουέλα Αλεξίου, επιλογές τραγουδιών: Χαΐνης Δημήτρης Αποστολάκης - Γεωργία Νταγάκη, παραγωγή: Φιλοθέατον Ε.Ε.. 

Πληροφορίες

Θέατρο Γκλόρια: Ιπποκράτους 7 - Αθήνα (σταθμός Μετρό: Πανεπιστήμιο), τηλ. κρατήσεων: 210 3614216 ή στο ταμείο του θεάτρου: 210 3642334. Διάρκεια παράστασης: 85 λεπτά. Τιμές εισιτηρίων: γενική είσοδος: 12 ευρώ, μειωμένο (φοιτητές, άνεργοι, άνω των 65 ετών) 10 ευρώ.

Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]