Δεκάδες χιλιάδες Αρμένιοι συγκεντρώθηκαν την Κυριακή 24 Απριλίου στο Γερεβάν για την 90ή επέτειο των σφαγών που έγιναν από τους Τούρκους.
Μέχρι τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, στις νοτιοανατολικές επαρχίες της Τουρκίας που κατοικούνται τώρα κυρίως από Κούρδους, ανθούσε μια κοινότητα Αρμενίων Χριστιανών. Σημάδια του πολιτισμού τους είναι εμφανή στις πέτρινες εκκλησίες, που είτε παραμένουν ερειπωμένες, είτε έχουν μετατραπεί σε τζαμιά.
Στις 24 Απριλίου 1915, οι τουρκικές αρχές συνέλαβαν 200 ηγέτες της αρμενικής κοινότητας, δίνοντας το σύνθημα για αυτό που η Αρμενία θεωρεί πως ήταν η αρχή μιας προσχεδιασμένης γενοκτονίας.
Πριν από 90 χρόνια «διαπράχθηκε ένα έγκλημα χωρίς προηγούμενο στην ιστορία του λαού μας και ολόκληρης της ανθρωπότητας», ανέφερε ο πρόεδρος Ρόμπερτ Κοτσαριάν, που προχώρησε και σε χειρονομίες καλής θέλησης προς την Τουρκία, λέγοντας ότι η Αρμενία είναι «έτοιμη να οικοδομήσει διπλωματικές σχέσεις με την Τουρκία», ενώ απέκλεισε και το ενδεχόμενο να ζητηθούν υλικές αποζημιώσεις, σε αντάλλαγμα για την αναγνώριση της γενοκτονίας.
Στις σφαγές του 1915, οι νεκροί ήταν 1,5 εκατομμύριο, σύμφωνα με το Γερεβάν, 300.000 έως 500.000, σύμφωνα με την Αγκυρα, που υποστηρίζει ότι πρόκειται για μια επιχείρηση καταστολής στο πλαίσιο του εκτοπισμού στη Συρία των Αρμενίων που είχαν συνεργαστεί με τις ρωσικές δυνάμεις οι οποίες είχαν εισβάλει στην ανατολική Τουρκία.
Οι διεθνείς πιέσεις προς την Τουρκία να αναγνωρίσει τη γενοκτονία εντείνονται. Το πολωνικό Κοινοβούλιο, όπως και εκείνα άλλων 15 χωρών, κυρίως ευρωπαϊκών, χαρακτήρισε πρόσφατα τη σφαγή γενοκτονία, η γερμανική Βουλή έλαβε την Πέμπτη 21 Απριλίου μία ιστορική απόφαση http://www.naftemporiki.gr/news/static/05/04/22/1036592.htm , και ο πρόεδρος του γαλλικού κεντροδεξιού κόμματος UDF Φρανσουά Μπαϊρού, ανακοίνωσε την κατάθεση ενός ψηφίσματος στο Ευρωκοινοβούλιο προκειμένου να αναγνωριστεί ο όρος «αρμενική γενοκτονία», ώστε η αναγνώριση της γενοκτονίας από την Τουρκία να τίθεται ως όρος για την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Αν και δεν αποτελεί επίσημη προϋπόθεση, οι υπουργοί Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης που θα συναντηθούν με τον τούρκο ομόλογό τους στο Λουξεμβούργο αυτήν την εβδομάδα θα επιμείνουν, δήλωσε τη Δευτέρα 25 Απριλίου ο γάλλος υπουργός Εξωτερικών Μισέλ Μπαρνιέ.
Η Τουρκία αρχίζει να συζητά το αρμενικό ζήτημα, προφανώς λόγω Ε.Ε., αλλά οι αντιδράσεις δεν άργησαν να φανούν. Ο γνωστός συγγραφέας Ορχάν Παμούκ δέχθηκε απειλές για τη ζωή του όταν μίλησε σε μια ελβετική εφημερίδα για το θάνατο ενός εκατομμυρίου Αρμενίων και 300.000 Κούρδων. Ενας αξιωματούχος μάλιστα σε μια επαρχία έφτασε να διατάξει την καταστροφή όλων των βιβλίων του Παμούκ.
Παρά ταύτα, υπάρχουν ενθαρρυντικές ενδείξεις ότι οι Τούρκοι είναι διατεθειμένοι να ακούσουν και την άλλη άποψη, ενώ μέχρι τώρα όσοι μιλούσαν για γενοκτονία κατέληγαν στη φυλακή με την κατηγορία της υπονόμευσης του τουρκικού κράτους. Ο Χαλίλ Μπερκτάι, ένας έγκυρος ιστορικός που ήταν αποκλεισμένος από τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης λόγω των απόψεών του, είπε στη Μιλιέτ ότι οι Αρμένιοι υπήρξαν θύματα «εθνοκάθαρσης».
Ο ίδιος ο τούρκος πρωθυπουργος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πρότεινε πρόσφατα σε επιστολή του στον αρμένιο πρόεδρο Ρομπέρ Κοτσαριάν τη σύσταση κοινής επιτροπής Αρμενίων και Τούρκων ιστορικών για την διερεύνηση των γεγονότων του 1915, όχι μόνο στα τουρκικά και αρμενικά αρχεία, αλλά και σε αρχεία άλλων χωρών εμπλεκομένων στα γεγονότα. Είναι η πρώτη φορά που πρωθυπουργός της Τουρκίας ζητά τη διεξαγωγή συζήτησης για το θέμα, έστω και σε ακαδημαϊκό επίπεδο. «Δεν θέλω οι μελλοντικές γενιές να ζουν κάτω από τη σκιά του μίσους και της μνησικακίας», τόνισε, εκφράζοντας την πεποίθηση πως θα αποδειχθεί ότι δεν διαπράχθηκε γενοκτονία.
Η αρμενική κυβέρνηση θέτει ως προϋπόθεση της αποδοχής της πρότασης Ερντογάν, την αναγνώριση της γενοκτονίας, καθώς πίσω από αυτή την πρωτοβουλία «βλέπει» μία κίνηση τακτικής, μια προσπάθεια να εξουδετερωθεί η εκστρατεία για τη σύνδεση της ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε. με την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων.
