Από την έντυπη έκδοση
Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
[email protected]
«Σε δέκα χρόνια θα υπάρχει ακόμη Ευρωζώνη, αλλά το ερώτημα είναι ποια μορφή θα έχει», λέει ο βραβευμένος με Νόμπελ Οικονομίας Τζόζεφ Στίγκλιτζ στη γερμανική «Welt» και επαναφέρει την πρότασή του για διάλυση της νομισματικής ένωσης ή τη διάσπασή της σε βόρειο και νότιο ευρώ. Για την απελευθέρωση των αδύναμων; Μα, ούτε ο αμερικανικός εμφύλιος δεν έγινε για την απελευθέρωση των δούλων, αντίθετα από τις ωραιοποιημένες χολιγουντιανές αποδόσεις.
Ας μιλήσουμε, όμως, για επιδόσεις, αντιστρέφοντας την προβολή. Πριν από 10 χρόνια το ευρώ έμοιαζε ένα φρόνιμο νόμισμα. Οι τράπεζες της Ευρωζώνης δεν υπέφεραν από τα προβλήματα των αγγλοσαξωνικών και οι ευρωπαϊκές οικονομίες είχαν γλιτώσει από τις υποτιμήσεις.
Προβληματισμοί είχαν διατυπωθεί και τότε, αλλά τις πήρε το ποτάμι της ευφορίας. Προβλέψεις είχαν κατατεθεί και πριν από τη γέννηση του νομίσματος. Ένας άλλος Νομπελίστας, διαφορετικής ιδεολογικής γραμμής από τον Στίγκλιτζ, ο Μίλτον Φρίντμαν, ήταν πεπεισμένος ότι δεν θα έβλεπε στη διάρκεια της ζωής του ευρώ. «Δεν νομίζω πως τα προσεχή χρόνια θα δημιουργηθεί κοινό νόμισμα στην Ευρώπη», δήλωνε το 1996. «Ούτε το 1997, που είχε αρχικά ανακοινωθεί, ούτε το 1999, ούτε το 2002».
Ο Φρίντμαν πέθανε το 2006, στα 96, και το νήπιο, το οποίο θεωρούσε μη ρεαλιστικό, περπατούσε και έμοιαζε δυνατό. Το σκεπτικό του ήταν λογικό: οι χώρες της Ευρωζώνης δεν έχουν την πολιτική, κοινωνική, πολιτιστική και γλωσσική ομοιογένεια που έχουν οι αμερικανικές πολιτείες και όλοι θα καταλάβουν, αλλά θα είναι αργά, ότι δεν μπορεί να υπάρξει νομισματική ένωση χωρίς πολιτική ένωση.
Υπάρχει, όμως, όπως υπάρχει και οι Νομπελίστες κάνουν λάθη. Μπορεί η χρηματοπιστωτική κρίση να ήρθε νωρίς, και μάλιστα μ’ έναν εξευτελισμό για την Ευρώπη -την εμπλοκή του ΔΝΤ, όπου τη μεγαλύτερη συνεισφορά έχουν οι ΗΠΑ, το νόμισμα των οποίων κάποια στιγμή υποτίθεται ότι θα εκθρόνιζε το ευρώ-, αλλά οι εκτός ευρώ χώρες μάλλον φέρνουν μεγαλύτερες μπόρες και άλλες ροές προξενούν διαρροές και διογκώνουν τις διαφορές.
