Από την έντυπη έκδοση
Της Κατερίνας Τζωρζτινάκη
[email protected]
«Το απόγευμα της 24ης Ιουλίου 1923, εις την μεγάλην αίθουσαν του Πανεπιστημίου της ελβετικής πόλεως Λωζάννης, το πλέον συγκλονιστικόν επεισόδιον του πρώτου παγκοσμίου πολέμου εύρισκε την λύσιν του. H πέμπτη συνθήκη ειρήνης υπεγράφετο. Ήτο η μόνη που οι σύμμαχοι της “Εγκαρδίου Συνεννοήσεως” υπέγραφαν ως ηττημένοι...
... Δύο μήνας αργότερα τα συμμαχικά στρατεύματα, που είχον εισέλθει νικηφόρα εις την βασιλίδα των πόλεων, απεχώρουν κρυφίως. Το πρωί της 3ης Οκτωβρίου 1923 αι εφημερίδες της Κωνσταντινουπόλεως ανήγγελλον ότι εις την πόλιν των δεν υπήρχε πλέον ούτε ένας ξένος στρατιώτης και, εφεξής, η παλαιά πρωτεύουσα των Σουλτάνων θα απετέλει αναπόσπαστον μέρος της Νέας Τουρκίας που είχεν ιδρύσει ο Κεμάλ Πασάς. Εις την θέσιν της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που είχε διαλύσει η Συνθήκη των Σεβρών, εδημιουργήθη ένα νέον, ισχυρόν και ανεξάρτητον μουσουλμανικόν κράτος που διετήρει προγεφύρωμα επί της Ευρώπης. Οι εταίροι της πρώην “Εγκαρδίου Συνεννοήσεως” δεν ημπορούσαν να είναι πολύ ευχαριστημένοι, διότι το γόητρόν των είχε μειωθεί, αλλ’ ούτε και πολύ δυσηρεστημένοι. Το μεγαλύτερον μέρος των θυσιών το είχεν υποστεί η Ελλάς. Παρά ταύτα η Συνθήκη της Λωζάννης προσέφερε έντιμον και επωφελή ειρήνην εις την Ελλάδα». (H Ελλάς μεταξύ δύο πολέμων, 1923-1940 του Γρ. Δαφνή, εκδόσεις Ίκαρος, 1955)
Το κλίμα, όμως, στη Λωζάννη, όταν διακόπηκαν οι εργασίες της Συνδιάσκεψης τον Φεβρουάριο του 1923, αποδίδει καλύτερα όλων ο λόρδος Κόρζον, που γράφει για τον Ισμέτ: «Ως γνήσιος Τούρκος εσκέπτετο ότι θα ηδύνατο να με προλάβη προτού στρίψω την γωνίαν του δρόμου διά μίαν τελικήν διαπραγμάτευσιν ως προς την τιμήν του τάπητος».
Για την τιμήν του τάπητος γίνονται όλα ακόμη και τώρα, καθώς εντείνονται οι συνομιλίες για το «κλείσιμο» του Κυπριακού, ενώ είναι σε εξέλιξη οι διαπραγματεύσεις Τουρκίας - Ε.Ε. για το προσφυγικό; Για την τιμήν του τάπητος στο Αιγαίο αστράφτει και βροντά ο άστατος, με το βλέμμα προφανώς στο εσωτερικό, αλλά και την προσοχή στο γεωγραφικό, όσο καίει το Συριακό;
Το χαλί στρώνει ο «τίγρης της Ανατολίας». Σκηνοθεσία, όχι αστεία. Αστεία είναι η γερμανική διόρθωση και η ευελιξία για να μη σεκλετιστεί η «χρήσιμη» Τουρκία.
