«Ο Δημήτρης Σταμέλος συνέδεσε το όνομά του με την ανάδειξη του ελληνικού λαογραφικού πολιτισμού και της ελληνικής ιστορίας. Το πλούσιο και ποικίλο πνευματικό του έργο αποτελεί εξαίρετο κληροδότημα και πηγή έμπνευσης όχι μόνο για τους ομότεχνους του αλλά και για τις Ελληνίδες και τους Ελληνες.
Στους οικείους του εκλιπόντος εκφράζω τα συλλυπητήριά μου», αναφέρεται σε γραπτή δήλωση του πρωθυπουργού και υπουργού Πολιτισμού Κώστα Καραμανλή για τον αιφνίδιο θάνατο το Μ. Σάββατο του δημοσιογράφου και συγγραφέα Δημήτρη Σταμέλου.
Ο Δημήτρης Σταμέλος γεννήθηκε το 1931 στον Μαραθιά Ευρυτανίας, και αφού σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στην Αθήνα ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία. Το 1949 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο, μία ποιητική συλλογή. Παρουσίασε εργασία του σ' εφημερίδες, περιοδικά και βιβλία. Σ' αυτήν, ιδιαίτερα τον απασχόλησαν μεγάλες μορφές και γεγονότα της Τουρκοκρατίας και του '21, αντιπροσωπευτικές φυσιογνωμίες της νεοελληνικής πνευματικής ζωής και βασικές εκδηλώσεις του λαϊκού μας πολιτισμού. Συνεργάτης, από το 1960, του ραδιοφώνου, με ιστορικά, λαογραφικά και λογοτεχνικά θέματα, έδωσε πολλές διαλέξεις στην επαρχία και την Αθήνα. Εργάσθηκε ως καλλιτεχνικός, επαρχιακός συντάκτης της εφημερίδας "Ελευθερία" (1962-1967), ως καλλιτεχνικός συντάκτης της εφημερίδας "Σημερινά" (1970-1973), ως φιλολογικός συντάκτης - κριτικός βιβλίου στην "Ελευθεροτυπία" (1976-1992). Από το 1950 συνεργάσθηκε επίσης με αρκετές επαρχιακές εφημερίδες.
Εργα του:
- "Μακρυγιάννης, το χρονικό μιας εποποιίας", μυθιστορηματική βιογραφία, βιβλιογραφικά τεκμηριωμένη, πρώτη έκδοση, 1964, δεύτερη έκδοση ξαναπλασμένη, 1975.
- "Νεοέλληνες. Πνευματικές και καλλιτεχνικές φυσιογνωμίες του 19ου και του 20ού αιώνα", 1968, δοκίμια για τους Μ. ¶βλιχο, Γερ. Βώκο, Ι. Γρυπάρη, Μ. Ζώτο, Γιαν. Καμπύση, Μ. Μαλακάση, Δ. Μητρόπουλο, Κ. Ουράνη, Σπ. Παπαλουκά, Μ. Πολυδούρη, Λ. Πορφύρα, Διον. Σολωμό, ¶γγ. Χατζημιχάλη, Κ. Χρηστομάνο.
- "Ρουμελιώτικη πεζογραφία", κριτική, βιβλιογραφική και ανθολογική εργασία, τόμος πρώτος (1829-1900), 1969.
- "Κατσαντώνης, Ιστορικές διαστάσεις του θρύλου του", ιστορική μονογραφία, 1972.
- "Το τέμπλο του Αη-Νικόλα στο Γαλαξείδι και ο τεχνίτης του", ιστορική και αισθητική μελέτη, 1973.
- "Νεοελληνική Λαϊκή Τέχνη. Πηγές, προσανατολισμοί και κατακτήσεις από τον 16ο αιώνα ως την εποχή μας", κριτική και αισθητική θεώρηση, με αναλυτική βιβλιογραφία, 1975, δύο εκδόσεις. Τρίτη έκδοση αναθεωρημένη και επαυξημένη, 1993.
- "Το Λιοντάρι της Κλεφτουριάς (Ανδρούτσος, ο πατέρας του Οδυσσέα)", μυθιστορηματική βιογραφία, ιστορικά και βιβλιογραφικά τεκμηριωμένη, 1977.
- "Κατσαντώνης. Η αποθέωση της παλικαριάς", μυθιστορηματική βιογραφία ιστορικά και βιβλιογραφικά τεκμηριωμένη, 1980.
- "Η μάνα στην Ορεινή Ρούμελη", ιστορική και λαογραφική μελέτη, 1982.
- "Πρωτοπόροι και ήρωες της Ελληνικής Δημοσιογραφίας: Βλάσης Γαβριηλίδης, Κλεάνθης Τριαντάφυλλος - Ραμπαγάς", 1982.
- "Ο θάνατος του Καραϊσκάκη (συμπτωματικό γεγονός ή οργανωμένη δολοφονία;), 1985.
- "Η Δωρίδα στην Τουρκοκρατία", ιστορική μελέτη, 1986.
- "Λαογραφικά Σουλίου", 1988.
- "Το Εικοσιένα και το Δημοτικό μας τραγούδι", εισαγωγή - ανθολόγιο, 1989.
- "Λαογραφική Πινακοθήκη. Μορφές και θέματα από την λαϊκή λατρεία και τον λαϊκό μας βίο και πολιτισμό", 1994.
- "Μάρτυρες και μαρτυρίες. Ηρωϊκές μορφές και οριακά γεγονότα του νεοελληνικού βίου", 1995.
- "Νικηταράς: πρότυπο παλικαριάς και αρετής", 2000.
- "Ανδρέας Μιαούλης. Έπος και τραγωδία", 2003.
Είχε τιμηθεί με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας, δύο φορές, το 1976 και το 2001, και με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών το 1995.
Εκτός από τακτικό μέλος της ΕΣΗΕΑ ήταν μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, της Εταιρείας Στερεοελλαδικών Μελετών, της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας και της Εταιρείας Ευβοϊκών Σπουδών. Διετέλεσε επίσης μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Κέντρου της Διεθνούς Εταιρείας Λογοτεχνικών Κριτικών.
