Του Βασίλη Κωστούλα
[email protected]
«Σοκ» είναι η λέξη που χρησιμοποίησε συνομιλητής της «Ν», έμπειρος δημοσκόπος, για να περιγράψει τις επιδόσεις της κυβέρνησης σε σφυγμομετρήσεις οι οποίες διενεργήθηκαν μετά τις εκδηλώσεις της ΔΕΘ και εν μέσω των εξελίξεων στις τηλεοπτικές άδειες. Η πολιτική φθορά του κυβερνητικού συνασπισμού είναι πρωτόγνωρη για διάστημα μόλις ενός έτους, ωστόσο, οι ψηφοφόροι που εγκαταλείπουν τον ΣΥΡΙΖΑ σε μεγάλο βαθμό δεν «μετακομίζουν» σε κάποιο άλλο κόμμα, γεγονός που προκαλεί υψηλή αβεβαιότητα για το πώς διαμορφώνεται τελικά το πολιτικό σκηνικό. Ο Φεβρουάριος συγκεντρώνει τις υψηλότερες πιθανότητες ως ο μήνας κατά τον οποίο η κυβέρνηση θα «ζυγίσει» τα δεδομένα με το βλέμμα ακόμη και σε εκλογικά σενάρια την άνοιξη.
Μόλις έναν χρόνο μετά τις εκλογές, η κοινή γνώμη εμφανίζεται να διακατέχεται ταυτόχρονα από απογοήτευση, οργή και ανησυχία για τον τρόπο με τον οποίο εξελίσσονται τα πράγματα στη χώρα. Οκτώ στους 10 δηλώνουν δυσαρεστημένοι με τις επιδόσεις της κυβέρνησης. Ωστόσο, στο ερώτημα αν τα πράγματα θα ήταν καλύτερα με μια κυβέρνηση της ΝΔ, οι απαντήσεις είναι μοιρασμένες.
Το γεγονός ότι η αξιωματική αντιπολίτευση δεν καρπώνεται τις απώλειες του ΣΥΡΙΖΑ, στον βαθμό που θα δικαιολογούσε η φθορά της κυβέρνησης, σηματοδοτεί από τη μία πλευρά το μειονέκτημα της ΝΔ ως μέρους του παλιού πολιτικού συστήματος και από την άλλη πλευρά τις βαθιές ρίζες που έχει στην αντίληψη της ελληνικής κοινωνίας το στερεότυπο περί νεοφιλελευθερισμού με το οποίο συνδέεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Θα έλεγε κανείς ότι ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ, αφού άσκησαν αντιπολίτευση για να κυβερνήσουν, τώρα κυβερνούν για να γίνουν αντιπολίτευση. Από την άλλη, οι ψηφοφόροι φαίνεται πως γυρίζουν την πλάτη στον ΣΥΡΙΖΑ, κοιτάζοντας όμως λοξά τη ΝΔ.
Δεν είναι τυχαίο ότι σε σχετικές έρευνες η Ελλάδα βρίσκεται 6η από το τέλος της κατάταξης των χωρών που εμπιστεύονται την ελεύθερη αγορά ως εργαλείο ευημερίας. Από την άλλη πλευρά μια σειρά πολιτικών αναλυτών πιστώνει στη ΝΔ επικοινωνιακή αδυναμία σε παραμέτρους που καθορίζουν έντονα τη στάση του εκλογικού σώματος: «Η ΝΔ δεν εξηγεί με σαφήνεια γιατί να την ψηφίσει ο συνταξιούχος. Γιατί να την ψηφίσει ο δημόσιος υπάλληλος».
Πάντως, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις που ακολούθησαν, η ΔΕΘ είχε νικητή και αυτός ήταν ο πρόεδρος της ΝΔ, σε αντιδιαστολή με την εμφάνιση του πρωθυπουργού η οποία φαίνεται να του κόστισε πολιτικά, σε συνδυασμό με το κλίμα που διαμορφώνουν οι χειρισμοί στο θέμα των τηλεοπτικών αδειών . Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι 6 στους 10 ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν πως αν γίνονταν σήμερα εκλογές θα τις κέρδιζε η ΝΔ.
Όμως επίσης ενδεικτικό είναι το εύρημα ότι 1 στους 5 πολίτες δηλώνει πως με τον έναν ή τον άλλον τρόπο δεν θα ψηφίσει κάποιο κόμμα, εν μέσω αυξανόμενων ποσοστών αποχής από την κάλπη. Διδακτικό είναι άλλωστε το παράδειγμα των τελευταίων εκλογών· δύο 24ωρα πριν από την κάλπη η συνοχή του ΣΥΡΙΖΑ βρισκόταν σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα, ωστόσο, ένα υψηλό ποσοστό των ψηφοφόρων που είχαν εγκαταλείψει το κόμμα, αλλά δεν είχαν εμπιστευτεί κάποιο άλλο, την ημέρα της ψηφοφορίας επέλεξαν να καταφύγουν ξανά στην τελευταία τους προτίμηση.
Ο Φεβρουάριος θεωρείται ο μήνας κατά τον οποίο η κυβέρνηση πιθανότατα θα κληθεί να λάβει αποφάσεις σε σχέση με το πολιτικό της μέλλον και με βάση τα δεδομένα που θα έχουν διαμορφωθεί κυρίως στην οικονομία. Στο πλαίσιο αυτό, κεντρικό ρόλο διαδραματίζει η πορεία των εσόδων ενόψει της πιθανής ενεργοποίησης του δημοσιονομικού κόφτη που θα σημάνει νέα αντιδημοφιλή μέτρα. «Σε αυτήν την περίπτωση, μετά από συνυπολογισμό του ευρύτερου περιβάλλοντος, αναμένεται να εξεταστεί και το σενάριο της ‘’απόδρασης’’. Τότε, πιθανότερος μήνας εξελίξεων θα είναι ο Μάρτιος», εκτιμά παράγοντας που παρακολουθεί στενά τις πολιτικές εξελίξεις.
Πολιτικές δυνάμεις όπως το ΚΚΕ, η ΧΑ αλλά και οι ΑΝΕΛ θεωρούνται κόμματα με συγκεκριμένο και ιδιαίτερα πιστό κοινό, τα οποία ευνοεί η υψηλή αποχή, καθώς έτσι είναι αναλογικά μεγαλύτερα τα ποσοστά τους. Αντιθέτως, το Ποτάμι φέρεται να έχει απώλειες, κυρίως προς τη ΝΔ.
Αυτήν τη στιγμή, δημοσκόποι προσδιορίζουν πρακτικά το προβάδισμα της ΝΔ έναντι του ΣΥΡΙΖΑ στην περιοχή μεταξύ 4 και 14%. Μάλιστα, σύμφωνα με εκτιμήσεις πολιτικών αναλυτών, η διπλή γραμμή η οποία συχνά παρατηρείται στο εσωτερικό της κυβέρνησης, σε μια σειρά από θέματα που άπτονται της εφαρμογής του προγράμματος, αποτελεί συνειδητή -στρατηγική- επιλογή προκειμένου να μην πάρει ο ΣΥΡΙΖΑ οριστικό «διαζύγιο» από το κοινό που τον ανέδειξε στη διακυβέρνηση, ώστε να νομιμοποιείται έτσι να διαδραματίσει, εφόσον χρειαστεί, δυναμικό ρόλο από τη θέση της αντιπολίτευσης.
Mε βάση αυτήν την εκτίμηση αλλά και την εικόνα που εκπέμπουν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, θα έλεγε κανείς ότι ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ, αφού άσκησαν αντιπολίτευση για να κυβερνήσουν, τώρα κυβερνούν για να γίνουν αντιπολίτευση. Από την άλλη, οι ψηφοφόροι φαίνεται πως γυρίζουν την πλάτη στον ΣΥΡΙΖΑ, κοιτάζοντας όμως λοξά τη ΝΔ. Η κατάσταση που διαμορφώνεται επιφυλλάσσει σίγουρα έναν πολιτικά ενδιαφέροντα χειμώνα.
