Να σεβαστεί τα ανθρώπινα και θρησκευτικά δικαιώματα ζητούν με γραπτή δήλωση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Έλληνες και Κύπριοι ευρωβουλευτές που τονίζουν, μεταξύ άλλων, ότι «σε μια περίοδο που η Τουρκία πιέζει την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναλάβει τις υποχρεώσεις της απέναντι της, η ίδια έχει εγκαταλείψει σε πολλά επίπεδα τις δεσμεύσεις για μια προοδευτική πορεία προσέγγισης, είναι απαραίτητο να γίνονται συγκεκριμένες θαρραλέες κινήσεις που θα μας διαβεβαιώσουν όσον αφορά τις πραγματικές της προθέσεις για το μέλλον».
Σε αυτό το πλαίσιο και μετά από πρωτοβουλία των Ελλήνων ευρωβουλευτών Εύας Καϊλή, επικεφαλής της Ελιάς, Μανώλη Κεφαλογιάννη, επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας της ΝΔ, Κώστα Χρυσόγονου, Νίκου Ανδρουλάκη, Μαρίας Σπυράκη, Ελισσάβετ Βόζεμπεργκ-Βρυωνίδη, Θεόδωρου Ζαγοράκη, Σοφίας Σακοράφα και των Κυπρίων Δημήτρη Παπαδάκη και Ελένης Θεοχάρους, κατατέθηκε Γραπτή Δήλωση σύμφωνα με το άρθρο 136 του Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το σεβασμό των ανθρωπίνων και θρησκευτικών δικαιωμάτων στην Τουρκία την οποία καλούνται οι ευρωβουλευτές από όλες τις χώρες να την συνυπογράψουν.
Στη Γραπτή Δήλωση επισημαίνεται ότι το 2013, το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο (Yargitay) στην Τουρκία έκρινε ότι η αρμοδιότητα για την εκκλησία της Αγίας Σοφίας θα πρέπει να μεταφερθεί στην γενική διεύθυνση εκκλησιαστικής περιουσίας, που έχει εγκρίνει το εκ νέου άνοιγμα αυτής σε τζαμί, παραβιάζοντας με τον τρόπο αυτόν την αρχή του σεβασμού της ιστορικής ταυτότητας του μνημείου.
Με τη Γραπτή Δήλωση, εφόσον υπερψηφιστεί, καλούνται η Επιτροπή και το Συμβούλιο να παροτρύνουν την τουρκική κυβέρνηση να επαναφέρει άμεσα τον χαρακτήρα της Αγιάς Σοφιάς, ενός μνημείου παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς που από το 1934 λειτουργεί ως μουσείο.
Επιπλέον, καλούνται ακόμη η Επιτροπή και το Συμβούλιο να παροτρύνουν την τουρκική κυβέρνηση να αναγνωρίσει τα τραγικά γεγονότα του 1914-1923 ως πράξεις γενοκτονίας εις βάρος των Ελληνικών, Αρμενικών και Ασσύριων πληθυσμών από τα νεοτουρκικά και κεμαλικά καθεστώτα.
Οι ευρωβουλευτές ζητούν την καθιέρωση της 19ης Μάιου ως Ευρωπαϊκής Ημέρας Μνήμης των θυμάτων του κεμαλισμού.
