Εποχή (η δική μας;): να εξοργίζεται κανείς μαζί της. Να παραπονιέται διότι δεν είναι ποιητική. Να την ονομάζει εποχή μετάβασης και παρακμής.

Gustave Flaubert

«Ηταν η καλύτερη εποχή, ήταν η χειρότερη εποχή»: έτσι άρχιζε ο Κάρολος Ντίκενς το βιβλίο του «Ιστορία δύο πόλεων». Ορισμένοι πίστευαν ότι το ποτήρι ήταν έτοιμο να ξεχειλίσει, άλλοι ανησυχούσαν ότι άδειαζε με μεγάλη ταχύτητα. Η κοινωνία είτε προόδευε, είτε προσέκρουε σε δυσκολίες.

Στο καινούργιο του βιβλίο με τίτλο «Ο Κόσμος είναι Επίπεδος: μια Σύντομη Ιστορία του 21ου Αιώνα», ο γνωστός αρθρογράφος των «New York Times» Τόμας Φρίντμαν υποστηρίζει ότι ο κόσμος μας γίνεται όλο και πιο επίπεδος: χάρη στις προόδους της τεχνολογίας, οι κοινωνίες, τα έθνη και οι τάξεις ευδοκιμούν όλο και περισσότερο. Η αρχή του 21ου αιώνα, τονίζει ο Φρίντμαν, θα μείνει στην ιστορία όχι για κάποια στρατιωτική σύγκρουση ή κάποια μείζονα πολιτική εξέλιξη, αλλά επειδή σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας εποχής της παγκοσμιοποίησης.

Για να βγάλει αυτό το συμπέρασμα, ο αμερικανός δημοσιογράφος επισκέφθηκε εγκαταστάσεις software και hardware στη νότια Ινδία και στην Κίνα. Οι τεράστιες αυτές ζώνες, με πληθυσμό άνω του ενός δισεκατομμυρίου κατοίκων η καθεμία, αναπτύσσονται με τρομερή ταχύτητα. Είναι λοιπόν λογικό οι ιστορικοί να συγκρίνουν αυτή την οικονομική έκρηξη με την πρόοδο του Αμστερνταμ κατά τον 17ο αιώνα, με την ανάπτυξη της γερμανικής βιομηχανίας πριν από το 1914 και με τον μετασχηματισμό της ρωσικής οικονομίας τη δεκαετία του '30.

Ομως εδώ ακριβώς βρίσκεται το πρόβλημα, σχολιάζει με άρθρο του στην ισπανική «Εl Pais» ο αμερικανός ιστορικός Πολ Κένεντι. Οι σημερινές παγκόσμιες οικονομικές αλλαγές οδηγούν σε αναταράξεις, και ανταγωνισμούς.

Η ένταση στο Ιράκ και το Αφγανιστάν δεν υποχωρεί. Η Ρωσία του Πούτιν φτάνει στα όριά της. Η ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων της Κίνας αρχίζει να ανησυχεί τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως και η συνεργασία του Πεκίνου με το Πακιστάν για να αποκτήσει το πρώτο πρόσβαση στις ναυτικές βάσεις του δεύτερου. Οι σχέσεις της Κίνας με την Ιαπωνία επιδεινώνονται. Η Βόρεια Κορέα εξακολουθεί να μη σέβεται τους διεθνείς κανόνες, γεγονός που θα αναγκάσει σύντομα τις μεγάλες δυνάμεις να λάβουν μέτρα. Την ίδια ώρα, οι σφαγές στο Νταρφούρ συνεχίζονται και το AIDS καλπάζει στην Αφρική και στην Ασία.

Οχι, ο κόσμος δεν είναι «επίπεδος», γράφει ο Πολ Κένεντι. Ούτε όμως οδεύει αναγκαστικά προς την καταστροφή. Ορισμένες χώρες σημειώνουν αληθινές προόδους, άλλες παραδίδονται ή κινδυνεύουν να παραδοθούν στον εμφύλιο πόλεμο, την αναρχία ή την καταστροφή. Ομως έτσι ήταν πάντα.

Η καλύτερη εποχή, η χειρότερη εποχή. Αυτές συνυπάρχουν. Υπάρχουν λόγοι ελπίδας, όπως και λόγοι ανησυχίας.

Πηγές: ΑΠΕ, El Pais