Από την έντυπη έκδοση
Της Αγγελικής Κοτσοβού
[email protected]
Ο αυτοκράτορας της Ιαπωνίας Ακιχίτο σπάει την παράδοση. Ο 83χρονος μονάρχης σε σπάνιο διάγγελμά του προς τον ιαπωνικό λαό εξέφρασε ανησυχίες μήπως λόγω προχωρημένης ηλικίας και προβλημάτων υγείας δεν καταφέρει να ανταποκριθεί στα καθήκοντά του, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ίσως να ήταν καλύτερα να αποχωρήσει από τον Θρόνο των Χρυσάνθεμων. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της σύγχρονης Ιαπωνίας που ένας αυτοκράτορας εκφράζει την επιθυμία να παραιτηθεί από την παλαιότερη μοναρχία στον κόσμο.
Ο αυτοκράτορας, που κάποτε θεωρείτο απόγονος των θεών, ορίζεται από το ιαπωνικό σύνταγμα ως ιερό σύμβολο του κράτους. Η κίνησή του όμως ενέχει και έναν διαφορετικό συμβολισμό, αυτόν της ανησυχητικής γήρανσης του πληθυσμού της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο, ένα φαινόμενο που χαρακτηρίζει σχεδόν το σύνολο των ανεπτυγμένων οικονομιών. Ο πληθυσμός της Ιαπωνίας ανερχόταν το 2008 στα 128 εκατομμύρια. Έως το 2050 προβλέπεται να μειωθεί δραματικά, μόλις στα 98 εκατομμύρια. Περισσότεροι από το 25% των Ιαπώνων έχουν ηλικία 65 ετών και άνω, με τη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου να κατέχει τα σκήπτρα της πιο γερασμένης κοινωνίας στον κόσμο. Έως τα μέσα του αιώνα, τα δύο πέμπτα του πληθυσμού θα ανήκουν στην τρίτη ηλικία.
Η γεροντοκρατία κυριαρχεί και στο ιαπωνικό επιχειρείν: η μέση ηλικία για τους διευθύνοντες συμβούλους στην Ιαπωνία είναι άνω των 60. Οι κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις ενός έθνους που γερνάει με ανησυχητικά ταχείς ρυθμούς είναι εμφανείς: Λιγότεροι πολίτες σημαίνει και λιγότερα φορολογικά έσοδα, την ώρα που αυξάνονται δυσανάλογα οι δαπάνες κοινωνικής πρόνοιας. Παρόμοια είναι και η μοίρα πολλών ακόμη χωρών, καθώς οι προβλέψεις των Ηνωμένων Εθνών κάνουν λόγο για συρρίκνωση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού στις ανεπτυγμένες οικονομίες, για πρώτη φορά από το 1950. Σε αυτόν τον διόλου θαυμαστό κόσμο των θνητών, οι αποφάσεις για το μέλλον βρίσκονται στα χέρια εκείνων που οδεύουν προς τη δύση τους.
