Συνέντευξη Ανδρέα Ξανθού στην Ειδική Έκδοση της Ναυτεμπορικής «Υγεία και Φάρμακο»
Στον Γ. Σακκά - [email protected]
Προσπάθειες ώστε να αποκατασταθεί η «κανονικότητα» στο ΕΣΥ μέσα από παρεμβάσεις στην εύρυθμη χρηματοδότηση, τη συνεργασία με τους ιδιώτες παρόχους, αλλά και την μηχανοργάνωση του συστήματος επιδιώκει να φέρει εις πέρας το Υπουργείο Υγείας στο άμεσο διάστημα.
Ο κ. Ανδρέας Ξανθός μιλάει στην Ειδική Έκδοση της Ναυτεμπορικής «Υγεία και Φάρμακο» για τις διαρθρωτικές τομές που επιδιώκονται και τις προσπάθειες αποκατάστασης της ρευστότητας στο σύστημα υγείας.
Κύριε υπουργέ, ένα σημαντικό θέμα που σταθερά ανακινείται από τους προμηθευτές της δημόσιας υγείας και δη των νοσοκομείων, είναι τα διογκούμενα χρέη. Πρόσφατα ανακοινώθηκε η έναρξη της διαδικασία αποπληρωμών. Σε ποιο βαθμό θα καλυφθούν οι υποχρεώσεις αυτές;
Μέχρι το τέλος του 2016 έχει προγραμματιστεί να διατεθεί προς τους προμηθευτές των νοσοκομείων ένα ποσό της τάξης των 1,052 δις. ευρώ , για το νοσοκομείο «Παπαγεωργίου» 68 εκ. € και για τον ΕΟΠΥΥ 420 εκ. €. Τα νοσοκομεία σήμερα έχουν ληξιπρόθεσμα που φτάνουν στα 1,2 δις. ευρώ και πρακτικά με αυτή τη υποδόση καλύπτεται ένα μεγάλο μέρος αυτών των οφειλών προς τους προμηθευτές υγειονομικού υλικού και τις φαρμακευτικές. Αυτό που προσπαθήσαμε να κάνουμε κατά τη διάρκεια της χρονιάς είναι να αποκαταστήσουμε την κανονικότητα στις πληρωμές , ιδιαίτερα προς τις φαρμακευτικές εταιρείες. Ειδικά κατά την περσινή χρονιά υπήρξε υστέρηση. Έτσι δεσμεύσαμε ένα σημαντικό ποσό της τάξης του 30% έως και 50% από την τακτική χρηματοδότηση του κρατικού προϋπολογισμού ώστε να κατευθυνθεί αποκλειστικά προς το φάρμακο. Προσπαθούμε όσο μπορούμε να καλύπτουμε το κόστος των τρέχουσων παραγγελιών φαρμάκων αν και δεν το καταφέρνουμε πάντα στο βαθμό που θέλουμε.
Αυτή η προσπάθεια για την ομαλοποίηση των πληρωμών με την δόση διευκολύνει τον εφοδιασμό των νοσοκομείων, και οι προμηθευτές έχουν μια μεγαλύτερη προβλεψιμότητα στην εξόφλησή τους και μπορούν να εκτελούν κανονικά πλέον τις παραγγελίες. Πιστεύω πως μ αυτό τον τρόπο θα εκλείψουν και τα προβλήματα που είχαν παρουσιαστεί με ελλείψεις ακόμη και σε φτηνό υγειονομικό υλικό.
Η αλήθεια είναι πως πριν από λίγο καιρό υπήρξαν έντονα προβλήματα σε κάποια νοσοκομεία με τις ελλείψεις αυτές…
Το γεγονός αυτό δεν οφείλονταν τόσο στην έλλειψη ρευστότητας αλλά στις στρεβλώσεις στο σύστημα προμηθειών και δη στο Παρατηρητήριο Τιμών. Σε ορισμένα υλικά, εξαιτίας συγκεκριμένων περιπτώσεων όπου κάποια νοσοκομεία είχαν προμηθευτεί σε εξευτελιστικές τιμές υλικά, είχαν διαμορφωθεί συνθήκες απαγορευτικές για ένα μεγάλο κομμάτι της αγοράς υγειονομικού υλικού. Σε αυτές τιμές οι άλλοι προμηθευτές δεν πρόσφεραν στους διαγωνισμούς κι έτσι εμφανίστηκε το φαινόμενο των ελλείψεων.
Προκειμένου να αποφεύγονται τέτοια φαινόμενα, περάσαμε μία ρύθμιση σύμφωνα με την οποία εάν μία νέα τιμή παρουσίαζε απόκλιση από 20% και πάνω σε σχέση με την προηγούμενη, συγκροτούνταν μία Υποεπιτροπή στην Επιτροπή Προμηθειών Υγείας και αποφάσιζε ώστε να μην «ανέβει» στο Παρατηρητήριο η νέα τιμή και παρέμενε η παλιότερη. Μ’ αυτό τον τρόπο ξεπεράσαμε το «μπλοκάρισμα» της αγοράς και μας βοήθησε πολύ στην προμήθεια κάποιων υλικών όπως σε σύριγγες, φίλτρα αιμοκάθαρσης, καθετήρες, βηματοδότες κ.α.
Γενικότερα στο θέμα των προμηθειών εδώ και πολλά χρόνια υπήρχαν προβλήματα και στρεβλώσεις όπως αναφέρατε. Υπάρχει κάποια νέα στρατηγική σε αυτό των τομέα που απασχολεί έντονα και τη συγκεκριμένη αγορά;
Εδώ μου δίνεται η ευκαιρία να πω ότι ολοκληρώνουμε τη σύνταξη ενός νομοσχεδίου για τη ριζική αναδιοργάνωση του συστήματος προμηθειών και της ΕΠΥ. Θα δημιουργηθεί ένας νέος κεντρικός δημόσιος φορέας προμηθειών Υγείας που ουσιαστικά θα είναι η μετεξέλιξη της ΕΠΥ. Αυτός ο φορέας και θα κωδικοποιεί τα υλικά με ενιαίο τρόπο, θα θέτει τις προδιαγραφές , θα υπάρχει εύρος τιμών και επίσης θα υπάρχει ευελιξία έτσι ώστε πέραν των κεντρικών προμηθειών, να μπορούν να προχωρήσουν οι διαγωνισμοί για προμήθειες φαρμάκων και υλικών και σε επίπεδο ΥΠΕ ή νοσοκομείων. Βέβαια η γενικότερη τάση θα είναι η «κεντρικοποίηση» καθώς αυτή είναι και μνημονιακή δέσμευση.
Όσον αφορά στις προμήθειες στον τομέα του φαρμάκου που επίσης απασχολεί πολλές επιχειρήσεις;
Σε αυτό τον τομέα γίνεται επίσης μεγάλη συζήτηση και προσπαθούμε να εντάξουμε και τις διαδικασίες προμηθειών για το φάρμακο στο ευρύτερο πλαίσιο των προμηθειών και συμβάσεων του Δημοσίου με βάση το νομοσχέδιο που ετοιμάζεται από το Υπουργείο Ανάπτυξης.
Βεβαία όσον αφορά στο φάρμακο αυτή την περίοδο, η παρέμβασή μας στοχεύει σε δύο επίπεδα. Το ένα είναι να υπάρχει ένας αποτελεσματικός έλεγχος της ζήτησης και το δεύτερο η διαπραγμάτευση των τιμών.
Για τη ζήτηση χρειάζεται να υπάρξουν σημαντικές παρεμβάσεις όπως θεραπευτικά πρωτόκολλα , κατευθυντήριες οδηγίες, φίλτρα στη συνταγογράφηση, βήματα στη θεραπεία (step therapy). Προσπαθούμε να μειώσουμε την υποκατάσταση με ακριβά φάρμακα νεότερης γενιάς , κάτι που έχει δημιουργήσει μεγάλη πίεση στα γενόσημα και στα φτηνά φάρμακα. Δίνουμε έμφαση στον έλεγχο της ζήτησης κυρίως στα νοσοκομεία όπου φέτος για πρώτη φορά έχουμε κλειστό προϋπολογισμό και μηχανισμό claw back.
Για το σκοπό αυτό προχωράμε σε συγκεκριμένες διαδικασίες ώστε να προσδιοριστούν οι ανάγκες κάθε νοσοκομείου και άμεσα θα σταλεί εγκύκλιος τους νέους διοικητές ώστε να ενεργοποιήσουν τα θεσμοθετημένα επιστημονικά όργανα όπως τα Ογκολογικά Συμβούλια, οι Επιτροπές των Ενδονοσοκομειακών Λοιμώξεων αλλά και οι Επιτροπές Παρακολούθησης της φαρμακευτικής δαπάνης στα νοσοκομεία. Έτσι σταδιακά θέλουμε να δημιουργηθεί ένα νοσοκομειακό συνταγολόγιο με βάση το οποίο θα γίνεται η συνταγογράφηση για τους νοσηλευόμενους ασθενείς διασφαλίζοντας επάρκεια, ποιότητα και αποτελεσματικότητα στη θεραπεία.
Σχετικά με τη διαπραγμάτευση των τιμών;
Εκεί γίνονται δύο πράγματα. Ήδη ξεκίνησε στον ΕΟΠΥΥ η διαδικασία από την Επιτροπή Διαπραγμάτευσης που συγκροτήσαμε και ειδικά μέσω της υποεπιτροπής φαρμάκου, με 1η προτεραιότητα τη διαπραγμάτευση των τιμών για τα φάρμακα κατά της ηπατίτιδας C. Σιγά- σιγά αυτό θα προχωρήσει και με άλλες κατηγορίες ακριβών φαρμάκων, βιολογικούς παράγοντες κ.α. Μέσα από όλη αυτή τη διαδικασία επιδιώκουμε αφενός να διασφαλίζεται η πρόσβαση στην καινοτομία και η οικονομική βιωσιμότητα του Συστήματος Υγείας. Η σχετική μελέτη για την ανάπτυξη της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας αποδεικνύει ότι η επικέντρωση της φαρμακευτικής πολιτικής στη μείωση των τιμών είναι πλέον αδιέξοδη και δεν «παράγει» αποτελεσματικό έλεγχο ούτε του όγκου ούτε της δαπάνης.
Αν όμως έχει εξαντληθεί, πως θα προχωρήσετε στην επόμενη ανατιμολόγηση η οποία προβλέπει και νέα μείωση;
Κατά την προηγούμενη ανατιμολόγηση καταφέραμε και θέσαμε ένα πλαφόν -15% στις μειώσεις προκειμένου να προστατευθούν σε ένα βαθμό τα φτηνά φάρμακα. Προσπαθούμε να δούμε και πάλι το ενδεχόμενο να τεθούν κάποιοι ανάλογοι περιορισμοί στις μειώσεις κατά την επόμενη αξιολόγηση. Προς το παρόν, στα δύο δελτία τιμών σε ένα βαθμό συγκρατήθηκε η πτώση όμως το τελικό αποτέλεσμα είναι όχι η αύξηση της διείσδυσης των γενοσήμων αλλά η κυριαρχία των on patent. Γι’ αυτό απαιτείται ολοκληρωμένο σχέδιο παρέμβασης στη ζήτηση, ενώ θα πρέπει ειδικά στα ακριβά φάρμακα να μειωθεί σημαντικά η τιμή αποζημίωσης.
Επίσης προωθούμε τη στρατηγική της διακρατικής συνεργασίας προκειμένου να υπάρχει από κοινού διαπραγμάτευση με τις πολυεθνικές φαρμάκου και άρα μεγαλύτερο περιθώριο εκπτώσεων. Ήδη έχουμε προχωρήσει στη σχετική προετοιμασία και στις 21-22 Ιουλίου οργανώνουμε στην Αθήνα εθνική διάσκεψη 6 χωρών του ευρωπαϊκού νότου για την εκπόνηση σχεδίου δράσης προς αυτή την κατεύθυνση.
Ένα επίσης ειδικό θέμα είναι τα «ορφανά» φάρμακα και τα εκτός ένδειξης που ως γνωστόν αυξάνουν σημαντικά τη δαπάνη.
Πάντως το ύψος της φαρμακευτικής δαπάνης είναι χαμηλό…
Ο προϋπολογισμός για τη δαπάνη είναι δεδομένος. Αν δεν ελέγξουμε τη δαπάνη και δε μειωθεί η τιμή στα ακριβά σκευάσματα, θα υπάρχει clawback που είναι ένας άδικος μηχανισμός. Για να το περιορίσουμε προχωράμε σε αναδιαμόρφωση και ενιαιοποίηση των rebates σε συσχέτιση με τον όγκο, δηλαδή επιβάλλουμε ένα δικαιότερο μηχανισμό εκπτώσεων επί των τιμών. Αναμένουμε μια τελική πρόταση από τον ΕΟΠΥΥ.
Αναφέρατε ότι οι τιμές για τα ελληνικά φάρμακα είναι χαμηλές και όπως σημειώνει και η βιομηχανία υπάρχουν κίνδυνοι για τη βιωσιμότητα τους….
Όντως πρέπει να αποφύγουμε αυτό το ανεξέλεγκτο dumping τιμών που μπορεί να καταστήσει κάποιες εταιρείες μη βιώσιμες και ως παρενέργεια θα είναι και η απόσυρση πολλών φαρμάκων από την αγορά. Πιστεύουμε ότι η προσπάθεια πρέπει να δοθεί στην αναπτυξιακή στήριξη των εταιρειών με την παραγωγική επέκτασή τους σε νέους τομείς.
Εδώ να σημειώσω πως με την παρότρυνση του ΕΟΦ υπάρχει μια προεργασία με ορισμένες εταιρείες ώστε να επενδύσουν στον τομέα της φαρμακευτικής αξιοποίησης βοτάνων. Θα είναι μια εταιρική συνεργασία για να αναπτυχθούν με βιώσιμο τρόπο σε αυτό τον κλάδο. Επίσης υπάρχει και η συζήτηση ώστε κάποια φάρμακα όπου υπάρχει ανελαστική ζήτηση και εισάγονται μέσω ΙΦΕΤ σε υψηλές τιμές, να μελετηθεί πως μπορούν να εξασφαλίζεται η παραγωγή τους από ελληνικές εταιρείες. Γενικότερα πιστεύω ότι υπάρχουν πεδία για την ανάπτυξη της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας και από την πλευρά της κυβέρνησης μπορούμε να βοηθήσουμε με ειδικά κίνητρα αλλά και μέσα από διευκολύνσεις στην πρόσβαση σε αγορές του εξωτερικού. Είναι ένας τομέας που μπορεί να συμβάλλει στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.
Επιστρέφοντας στο χώρο των νοσοκομείων, είναι μεγάλο ζητούμενο και η διαδικασία της μηχανοργάνωσης. Πώς εξελίσσεται η κατάσταση σ αυτό τον τομέα;
Υπάρχει ήδη το σύστημα BI που δίνει τη δυνατότητα διασύνδεσης και ενιαίας διαχείρισης των δεδομένων των πληροφοριακών συστημάτων των νοσοκομείων (ΟΠΣΥ) που στηρίζεται από 7 εταιρείες πουτα υποστηρίζουν. Αυτό το σύστημα θα έχει τη δυνατότητα να αντλεί με τον ίδιο τρόπο δεδομένα και θα μπορούμε στο υπουργείο σε πραγματικό χρόνο να έχουμε εικόνα και να επεξεργαζόμαστε στοιχεία για την κατάσταση. Σήμερα έχουμε τα στοιχεία όπως μας δίνουν τα νοσοκομεία και τα οποία ανεβάζουν στο ESYnet χωρίς να υπάρχει real time έλεγχος.
Κλείνοντας, τι μέλλει γενέσθαι με το θέμα των συμβάσεων με τις ιδιωτικές κλινικές και τα διαγνωστικά;
Σε αυτό τον τομέα, τελικά ο χρόνος της παράτασης που είχε δοθεί δεν ήταν αρκετός. Είναι ένα ζήτημα που αφορά την Επιτροπή Διαπραγμάτευσης του ΕΟΠΥΥ και θεωρώ πως σύντομα θα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία. Στο μεταξύ θα υπάρξει μια νομοθετική ρύθμιση και θα καλυφθούν οι συμβεβλημένοι πάροχοι για όλο το διάστημα που παρέχουν υπηρεσίες. Εμείς έχουμε προσπαθήσει πλέον, ειδικά με τις κλινικές να θέσουμε κάποιους συγκεκριμένους όρους. Χρειαζόμαστε έναν ιδιωτικό τομέα συγκροτημένο με κανόνες και διαφάνεια.
