Aν ισχύει το Δημοκρίτειο απόφθεγμα που θεωρεί την πολιτική ως μια μεγάλη και πολύ σπουδαία τέχνη, και εφόσον η Δημοκρατία είναι κατεξοχήν έργο της πολιτικής, τότε δεν μπορεί παρά να είναι έργο τέχνης.
Το φετινό έτος τιμής στον Περικλή με αφορμή τα 2.500 χρόνια από τη γέννησή του http://www.naftemporiki.gr/news/static/05/06/27/1065215.htm , έχει να κάνει με ένα μεγάλο πολιτικό άνδρα της αρχαιότητας που υπό τον παραπάνω ορισμό είναι καλλιτέχνης. Σφράγισε τη Δημοκρατία και υποστήριξε τις τέχνες. Γέμισε την Ακρόπολη με ναούς και αγάλματα που την έκαναν εσαεί πνευματικό φάρο της ανθρωπότητας.
Αρκετές πλάνες συνδέουν την αθηναϊκή δημοκρατία με τον Περικλή. Οι δύο, πιο διαδεδομένες, είναι ότι ο Περικλής εγκαθίδρυσε τη δημοκρατία, ήταν για πολλά χρόνια στην εξουσία και διοικούσε περίπου δικτατορικά («εγίγνετό τε λόγω μεν δημοκρατία, έργω δε υπό του πρώτου ανδρός αρχή» Θουκυδίδης).
Ο Περικλής ολοκλήρωσε, ασφαλώς, τους δημοκρατικούς θεσμούς, αλλά οι «πατέρες της δημοκρατίας» ήταν ο Σόλων (ο Αριστοτέλης γράφει ότι από τον Σόλωνα «αρχή δημοκρατίας εγένετο»), ο Κλεισθένης και ο Εφιάλτης (όχι των Θερμοπυλών).
Ο Περικλής εκλεγόταν ως στρατηγός (μαζί με άλλους εννέα) για ένα χρόνο θητείας και επανεκλεγόταν επί δεκαετίες. Η «ενός ανδρός αρχή» του Περικλή είχε την παρατεταμένη και κατ' έτος ανανεούμενη έγκριση της Εκκλησίας του Δήμου. Κάθε χρόνο έπρεπε να ελπίζει στην επανεκλογή του και ήταν διαρκώς εκτεθειμένος στον δημόσιο έλεγχο και στον πολιτικό ανταγωνισμό.
«Ο Περικλής υπήρξε ηγέτης μιας σπουδαίας δημοκρατίας, η οποία είχε επίγνωση του ιδιαίτερου ιστορικού της ρόλου, όπως και της αδιαμφισβήτητης υπεροχής του πολιτεύματός της και του τρόπου ζωής της. H σταδιοδρομία του μας διδάσκει πώς μια νεότευκτη και εύθραυστη δημοκρατία είναι δυνατόν να οδηγηθεί στην ωριμότητά της», γράφει ο κλασικιστής Ντόναλντ Κέιγκαν στο βιβλίο του «Περικλής ο Αθηναίος και η γέννηση της Δημοκρατίας».
Ο Περικλής, ένας αθηναίος αριστοκράτης, με τη δύναμη των ιδεών και της προσωπικότητάς του, και με το χάρισμα του δεινού ρήτορα, ηγήθηκε της πόλης του και την έκανε αρχηγέτιδα ανάμεσα στις άλλες. Πάρα τα λάθη ή της παραλείψεις του, γεγονός αδιαμφισβήτητο είναι ότι θεμελίωσε το μεγαλείο της κλασικής Αθήνας, της Αθήνας του «Χρυσού Αιώνα», φαινόμενο μοναδικό στην ιστορία.
K.T.
