Από την έντυπη έκδοση
Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
[email protected]
Η Βιέννη είναι ο Δούναβης, η Sachertorte, ο Στράους, ο Μάλερ, ο Σίλε, τα καφέ, τα μουσεία, τα βαλς. Κάποια βαλς, όμως, με την Ιστορία δεν παράγουν ευφορία.
Το 2000 οι ηγέτες της Ε.Ε. δεν πήγαν στον χορό της Όπερας. Το μποϊκοτάζ του χορού ήταν η πλέον ανώδυνη εκδοχή των κυρώσεων κατά της Αυστρίας, ύστερα από τον σχηματισμό της κυβέρνησης συνασπισμού μεταξύ του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος του Βόλφγκανγκ Σούσελ και του Κόμματος της Ελευθερίας του Γεργκ Χάιντερ.
Η κοινοτική οργή ξεθύμανε σχετικά γρήγορα, ίσως γιατί δεν μακροημέρευσε η «ανίερη» συμμαχία. Σε λιγότερο από δύο χρόνια, ο Χάιντερ έπεσε στα εκλογικά χιόνια, αλλά γύρισε από το πολιτικό κρύο, προτού πει με τραγικό τρόπο «αντίο».
Η κοινοτική οργή ξεθύμανε, μα η Βιέννη στη σκοτεινή όψη τριγύρναγε. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις προ τριετίας η Ακαδημία Επιστημών της Αυστρίας παραδέχτηκε τη σχέση της με το ναζισμό. Εβδομήντα πέντε χρόνια μετά την προσάρτηση (Anschluss) και 68 από τη λήξη του Β’ Πολέμου, παραδέχτηκε πως από τα περίπου 60 μέλη της, τα τρία πέμπτα ήταν μέλη του NSDAP.
Μετά την κατάρρευση του Γ’ Ράιχ, η Ακαδημία ανέστειλε τη συμμετοχή τους, όμως από το 1950 αποκαταστάθηκαν τα δικαιώματά τους. Ένας, μάλιστα, εξ αυτών, ο Φριτς Κνολ, έγινε και γενικός γραμματέας του ιδρύματος. Είναι ο ίδιος που είχε διακηρύξει, ως πρύτανης του Πανεπιστημίου της Βιέννης κατά την περίοδο των Ναζί, πως «ο Εβραίος εξαφανίσθηκε για πάντα από τον επιστημονικό κόσμο μας».
Στον μεταπολεμικό αυστριακό κόσμο επικράτησε η ενσωμάτωση, για να μην υπάρξει αναστάτωση. Απλοϊκό σχήμα για ένα παλαιό κρίμα; Για την ακρίβεια όχι και τόσο παλιό, αφού έως τις αρχές της δεκαετίας του 1990 οι Αυστριακοί αρέσκονταν να θεωρούνται «τα πρώτα θύματα του Αδόλφου» και επεδείκνυαν ελάχιστη βούληση να αντιπαρατεθούν κριτικά με το παρελθόν.
Είναι περίεργοι οι μηχανισμοί της μνήμης, οι κοινωνικοί σχηματισμοί και οι πολιτικοί μετασχηματισμοί, ιδίως όταν κλονιστούν οι παράμετροι που κρατούν στην ευθεία.
Είναι περίεργοι οι μηχανισμοί και οι ερμηνείες χορεύουν με τις συγκυρίες.
